Displaying items by tag: provinciale staten limburg

Aan: Provinciale Staten van Limburg

Datum: 28 augustus 2023

Onderwerp: reactie n.a.v. GS-antwoorden op Statenvragen

Geachte (leden van) Provinciale Staten,

Mede namens melders die zich bij brief van 29 juni 2023 tot uw Staten hebben gewend naar aanleiding van afhandelbrieven van de Commissaris van de Koning van meldingen bij het meldpunt bestuurscultuur en de recente antwoorden van Gedeputeerde Staten op Statenvragen van de fracties Groen Links en Partij voor de Dieren, wend ik me tot u.

Opmerkingen vooraf
Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat voor integriteitsonderzoeken vier belangrijke eisen gelden: een normenkader, feitenrelaas, analyse en conclusies. In onze brief van 29 juni 2023 hebben wij benoemd dat wij als melders na het doen van onze melding en in gesprekken geen enkel inzicht hebben gekregen hoe het meldpunt te werk is gegaan.
Een basisprincipe bij onderzoek is validiteit: validiteit heeft betrekking op de vraag of gemeten is wat je beoogt te meten. Als iemand of een organisatie van integriteitschending wordt beschuldigd moet een integriteitsonderzoek vaststellen of inderdaad van een integriteitschending sprake is.
Een ander basisprincipe gaat over de vraag of de onderzoekers het onderzoek onafhankelijk hebben kunnen uitvoeren, of de onderzoeksmethode navolgbaar is en of het onderzoek zodanig is uitgevoerd en gerapporteerd dat een tweede onderzoeker, die op dezelfde wijze te werk gaat, ook tot dezelfde uitkomsten zou komen (M. de Vries, 2023, pagina 55).

Reactie op antwoord van Gedeputeerde Staten op vraag 1
Het is juist dat met alle melders persoonlijk contact is gelegd door het meldpunt. Melders hebben dit zeer op prijs gesteld, omdat ze voor het eerst het gevoel hadden serieus te worden genomen en ook het gevoel hadden dat iets gedaan zou worden aan datgene wat hun inziens niet integer is.
Er heeft echter geen inhoudelijk onderzoek plaatsgevonden in die zin dat voor melders niets op schrift is gezet of er wel of niet sprake is van integriteitschendingen.
Wel is in mails of gespreksverslagen vastgelegd waar melders tegen aanliepen. Het betreft met name ook de door de meeste melders als (zeer) bot ervaren manier van (non)communiceren door gemeen-ten met melders. Twee melders hebben om hun moverende redenen aangegeven dat ze niet wilden dat hun namen vermeld werden aan het eind van de brief. Hun namen zijn bekend bij het meldpunt.
Een persoon heeft inderdaad geen melding gedaan doch heeft een brief gestuurd naar de provincie waarin hij vermeldde eens te zijn met de inhoud en strekking van de collectieve brief 29 juni 2023.

Reactie op antwoord van Gedeputeerde Staten op vraag 2
Bij melders is, behoudens in één geval, geen enkel schriftelijk stuk bekend waaruit blijkt dat er daadwerkelijk is getoetst aan rechtmatigheid c.q. juridische aspecten en communicatieve aspecten. Wel is in mails of gespreksverslagen vastgelegd dat melders stuitten op een muur van bestuurlijke onwil bij de betreffende gemeente en een fundamenteel gebrek aan invoelingsvermogen en oplossingshouding. De vermelding dat de bevoegdheden van de Commissaris in gemeentelijke integriteitskwesties beperkt zijn, mag dan zo zijn doch roept de vraag op waarom de provincie niet vroegtijdig voor melders en de Staten op schrift heeft gezet hoever diens wettelijke bevoegdheden reiken. Met andere woorden: heeft de Commissaris wettelijk de bevoegdheid om bij een gemeente in te grijpen als uit toets van een melding onmiskenbaar blijkt dat van een integriteitschending sprake is?
Indien dat antwoord negatief was geweest en dit vroegtijdig was gecommuniceerd met melders dan hadden wellicht alle melders of het merendeel van hen afgezien van het doen van een melding. De recente wijziging van de Provinciewet heeft daarin geen verandering gebracht.
De conclusie moet zijn dat de uitbreiding van taken en rechten van de Commissaris niet of nauwelijks zal kunnen helpen om de burgemeester beter te positioneren in zijn lastige rol op het terrein van de gemeentelijke integriteit (Munneke, 2020, pagina 61).

Reactie op antwoord van Gedeputeerde Staten op vraag 3
Er is met melders nadrukkelijk niet gecommuniceerd over de methode van onderzoek.
Een onderzoeksprotocol of een soort werkproces hoe het meldpunt gedane meldingen zou gaan beoordelen kennen melders niet. Als dat er wel is hadden melders daar graag inzicht in.
Voor nagenoeg elk onderzoek bij of voor de overheid – bijvoorbeeld een milieuonderzoek, strafrechtelijk onderzoek, integriteitonderzoek – geldt dat de uitkomsten navolgbaar moeten zijn.
Melders missen dat en ervaren dat zij niets verder zijn gekomen na hun melding in 2021.

Reactie op antwoord van Gedeputeerde Staten op vraag 4
Melders herkennen zich niet in de constatering dat aanbevelingen van de Zuidelijke Rekenkamer (januari 2023) door de Commissaris zijn gevolgd. De gesprekken met de programmamanager zijn deels een stuk erkenning ervaren doch daar bleef het bij. De Commissaris heeft uiteindelijk keuzes gemaakt. Het toetsen aan moraliteit is in geen enkele casus door de Commissaris gebeurd. Premier Rutte heeft gesprekken gehad met gedupeerden in de toeslagenaffaire. Wat die mensen willen is niet alleen een luisterend oor maar ook een oplossingshouding. Gemeenten hebben daarentegen tijd, macht en middelen om melders juridisch en mentaal uit te schakelen. Melders niet.

Reactie op antwoord van Gedeputeerde Staten op vraag 5
Het zal zeker zo zijn dat naar alle meldingen is gekeken en dat aan dit ‘kijken’ veel tijd is besteed, maar daar is het bij gebleven. Melders missen, zoals gezegd, een normkader, feitenrelaas, analyse en conclusies. Nogmaals: de Commissaris had vroegtijdig naar Provinciale Staten en melders kunnen en moeten communiceren hoever zijn wettelijke bevoegdheden reiken.
Nu is er vooral door melders enorm veel tijd gestoken in het opstellen van hun melding, gesprekken met vertrouwenspersonen of adviseurs en meldpunt, maar de facto zijn melders niets verder gekomen en heeft het vertrouwen in de provinciale overheid een enorme extra deuk opgelopen.

Reactie op antwoorden van Gedeputeerde Staten op vraag 6, 7 en 8
Los van individuele casuïstiek stellen melders op prijs dat de brief van 29 juni 2023 en deze brief op de agenda wordt gezet van de eerstvolgende openbare vergadering van Provinciale Staten en dat ondergetekende namens melders dan gebruik kan maken van het spreekrecht.
Dat Gedeputeerde Staten (GS) niet bereid is om de wijze van behandeling van meldingen te laten toetsen door bijvoorbeeld de Zuidelijke Rekenkamer betreuren melders zeer. Er wordt zo niets geleerd. Melders en toekomstige melders verliezen zo vertrouwen in een integere overheid en worden monddood gemaakt. Melders bepleiten dat Provinciale Staten besluiten dat een staatsrechtgeleerde wordt verzocht of opdracht krijgt om te onderzoeken:

1. Hebben de Commissaris en/of GS wettelijke bevoegdheden om in te grijpen in gemeentelijke integriteitskwestie waarbij de burgemeester van een gemeente niet kan of wil ingrijpen ondanks diens taak op grond van art. 170, lid 1, sub e en lid 2, van de Gemeentewet?
2. Zo neen, waar kunnen burgers of organisaties dan terecht indien ook gemeenteraden in voorkomende gevallen niet (willen) besluiten tot een integriteitonderzoek?
3. Wat kan een integriteitsbureau voor alle gemeenten, provincie en waterschap, zoals de Zuidelijke Rekenkamer dat bepleitte in de aanbevelingen, in dit verband betekenen?

Tot slot
Melders kunnen niet anders vaststellen dan dat de Commissaris het kennelijk niet tot zijn taak rekende zich inhoudelijk een beeld te vormen van de feiten maar zich heeft beperkt tot een formele en grove toets op het gevoerde proces. Wanneer in een gemeente zaken te makkelijk en mogelijk met verwaarlozing van belangrijke feiten tot de conclusie hebben geleid dat er niets aan de hand is, is dat door de Commissaris niet eens onderzocht.
Dat is heel anders dan het krachtige beeld van persoonlijke bemoeienis dat hij op 1 april 2022 heeft gevestigd tegenover uw Staten en sindsdien in media meermaals uitdraagt.
De handelwijze van de Commissaris is toedekkend en eerder een uitnodiging tot voortzetting van praktijken die op gespannen voet staan met integriteit, dan dat de betekenis van integriteit is gesteld. Die afstandelijke houding staat haaks op verwachtingen die zijn gewekt en wordt door melders eerder ervaren als een bevestiging van de bestaande situatie dan die onderwerp van discussie wordt.

Hoogachtend,

Namens melders,
Melder gemeente Nederweert

Noot: Namen en contactgegevens zijn bij de provincie Limburg en VT bekend.

Angely Waajen-Crins (CDA) stapte per 1 januari 2025 op als - parttime - directeur van Crossroads Limburg. Het door o.a. de provincie Limburg gesubsidieerde Crossroads houdt kantoor in de niet zo duurzame Villa Flora waar de provincie Limburg (76%) en de gemeente Venlo (24%) eigenaar van zijn via de BV Campus Vastgoed Greenport Venlo. Ze bekleedde deze functie vanaf november 2022.

Provinciale Staten
Sinds maart 2023 is ze Statenlid voor het CDA. Als gevolg daarvan zegde ze een maand later haar raadslidmaatschap in Roermond op. Van 2014 t/m 2022 was ze er wethouder. Als verdere nevenfuncties worden op haar Statenlid-pagina nog twee andere vermeld. Die laten we hier buiten beschouwing:


Gemeente Beesel
Vanwege zwangerschapsverlof verving Waajen-Crins vanaf half augustus t/m half december 2024 een partijgenoot die - parttime - wethouder is in de gemeente Beesel, toen nog onder burgemeester Bob Vostermans (CDA). Die verkaste kort daarop naar de gemeente Peel en Maas en werd vanaf september opgevolgd door waarnemend burgemeester Chantal Nijkerken-de Haan (VVD).


In het Verslag van de commissie benoembaarheid wethouders van de gemeente Beesel d.d. 26 juni 2024 wordt enkel melding gemaakt van haar functie als directeur en het Statenlidmaatschap. Er wordt nadrukkelijk gewezen op de risico’s. De gemeente Beesel is een van de deelnemende gemeenten bij Crossroads en draagt er net als de provincie financieel aan bij. De commissie adviseerde dat Waajen-Crins zowel ambtelijk als bestuurlijk geen rechtstreeks contact met de provincie mocht hebben over zaken die de provincie en de gemeente Beesel aangaan, en er moest een strikte scheiding komen met Crossroads. In beide gevallen diende zij niet deel te nemen aan beraadslaging en besluitvorming.

‘De commissie adviseert het voltallige college gezien bovenstaande om waakzaam te zijn op (de schijn van) belangenverstrengeling en eventuele twijfels bespreekbaar te maken binnen het college.’

Ook de provincie Limburg gaf een integriteitsadvies af aan het college van B&W. Het Limburgse CDA-bestuur moest met de tijdelijke vervanging instemmen vanwege de aangescherpte partijrichtlijnen en het ‘stapelverbod’ na de vele integriteitsaffaires met Limburgse CDA-bestuurders. De commissie Kaiser deed onderzoek en publiceerde in 2021 een rapport.

CDA-Limburg voorzitter Anne Thielen, die zelf in 2021 opstapte als wethouder in Venray na de Loobeekdal / Loonen affaire - die zich nog steeds als een olievlek uitbreid tussen de gemeente Venray, het Waterschap Limburg, de provincie, diverse rechtspersonen en omwonenden - zag het als een ‘goede oplossing’ vanwege de tijdelijke invulling en gaf haar zegen. Ook het bestuur van Crossroads Limburg gaf na uitvoerig overleg en zorgvuldige overweging aan dat beide functies waren te verenigen.

Rapportage adviescommissie Integriteit CDA Limburg:

Accumulatie en vervlechting
Door vervlechting en stapeling van functies kunnen verschillende belangen door elkaar gaan lopen. Dan is het niet meer duidelijk waar de desbetreffende bestuurder voor staat en waar zijn of haar focus ligt. Hierdoor kan een schijn van belangenverstrengeling worden gewekt. De Commissie constateerde dat over de wenselijkheid of onwenselijkheid van het combineren van functies in de praktijk verschillend wordt gedacht. Bij niet iedereen leeft de opvatting dat het voorkomen van ‘schijn’ van belangenverstrengeling een handelingsoptie is.

Kwetsbaarheid door niet getoetste risico-inschattingen
De Commissie krijgt signalen dat er bij verschillende bestuurders en leden sprake is van onvoldoende risicobewustzijn. Dubbelfuncties worden soms als vanzelfsprekend, efficiënt en handig ervaren. De Commissie betwist niet dat de kennis vanuit de ene rol handig kan zijn voor de andere rol. De Commissie is echter van mening dat voor iedereen duidelijk moet zijn waar een bestuurder voor staat en op welke rol hij of zij zich focust. Er mag geen sprake zijn van rolonduidelijkheid (rolonduidelijkheid vormt een basis voor conflicten/belangenverstrengelingen tussen het Werk domein, het Politiek (CDA) domein en het Privé domein) en mogelijke belangenverstrengeling.’

Dubbelfuncties vermijden.
Het accepteren van dubbelfuncties staat bijna altijd in een spanningsveld met het vermijden van de schijn van belangenverstrengeling. (...) De Commissie is van oordeel dat het voorkomen van de schijn van belangenverstrengeling door dubbelle rollen een onderschat risico is.

Taken en portefeuille
De taken van de directeur Crossroads Limburg worden door o.a. Waajen-Crins zelf omschreven als het ‘faciliteren’ van de ‘cross sectorale samenwerking Ondernemers, Overheid en Onderwijs’ (de drie O’s).- de Triple Helix. Bij de samenwerking met De Gezondste Regio is sprake van een vierde component: Omgeving (de vier O’s) – de Quattro Helix.

Haar portefeuille als tijdelijk wethouder vertoonde meerdere overeenkomsten dan wel overlap, namelijk onderwijs en omgeving. In een aflevering van ‘Blik op Beesel’ verteld de met verlof gaande wethouder dat meerdere dossiers met elkaar zijn besproken, zoals het woonwagenbeleid en woningbouw (Ruimtelijke Ontwikkeling / Ruimtelijke Ordening). Als Statenlid voert Waajen-Crins voor haar fractie het woord over de dossiers Wonen, Water & bodem, Ruimtelijke ontwikkeling en Landelijk gebied.

Uit diverse collegevoorstellen en besluitenlijsten van B&W Beesel kan worden opgemaakt dat Waajen-Crins bij diverse vergaderingen aanwezig was waar de tweede Regiodeal Noord-Limburg (r-nl) werd besproken. Crossroads Limburg werd in 2022 gefinancierd vanuit de eerste Regiodeal Noord-Limburg. Ze kon ook kennisnemen van meerdere ambtelijke adviezen, agenda’s en stukken van het burgemeestersoverleg regio Noord-Limburg. Opmerkelijk: bij de collegevergadering van 15 oktober 2024 was de waarnemend burgemeester zelf niet aanwezig.

In het convenant Regiodeal Noord-Limburg II staat ‘triple-helix organisatie Crossroads Limburg’ als partner vermeld. De tweede Regiodeal is getiteld ‘Op weg naar de gezondste regio’. De Gezondste Regio is gevestigd in Villa Flora en is met Crossroads Limburg partner in de Quattro Helix. Directeur van de Regio Noord-Limburg en steller van de tweede Regiodeal is René van Loon, tevens parttime topambtenaar bij de gemeente Venlo.

Van 3 naar 4
Angely Waajen-Crins blijkt sinds 1 juli 2024 ook ondernemer te zijn. Op die datum werd haar eenmanszaak Syla-strategy gevestigd bij de Kamer van Koophandel (registratie 24 juni 2024). Syla-strategy is actief in de branche organisatie en adviesbureaus. Zelf omschrijft ze het bureau als ‘advies in samenwerkingsvraagstukken overheid-ondernemers-onderwijs.’ Overeenkomsten die we eerder zagen. In het uittreksel van de KvK staat ‘Interim directie voeren triple helix organisatie, projectmanagement regionale samenwerking’ vermeld. Syla-strategy staat niet vermeld op de provinciale website, en werd niet meegenomen in het verslag van de commissie in Beesel. In elk geval blijkt deze eenmanszaak niet door Waajen-Crins bij de provincie Limburg te zijn doorgegeven. Een ander register of vermelding dan op de individuele pagina’s van de Statenleden aangegeven is er niet.

Ger Koopmans
Het ministerie van Binnenlandse Zaken greep in 2020 in bij de affaire rondom het adviesbureau van gedeputeerde Ger Koopmans. In tegenstelling tot het college van GS was het ministerie van mening dat de inschrijving bij de KvK op de openbare nevenfunctielijst hoorde. Hoewel Koopmans gedeputeerde was, en Waajen-Crins Statenlid, is de Gedragscode bestuurlijke integriteit van provinciale Staten van Limburg eenduidig:


Ook de provinciewet is op dat punt eenduidig:


Terstond melden
Grote vraag is natuurlijk of en wanneer Waajen-Crins haar 4^de functie als ondernemer sinds de inschrijving bij de KvK heeft gemeld bij Crossroads en de gemeente Beesel. Zo ja, waarom deze dan nergens is vermeld, en of er onderzoek is gedaan naar (de schijn van) belangenverstrengeling tussen deze en de andere 3 functies? Zijn er inkomsten gegenereerd, buiten wellicht de inhuur via Crossroads Limburg, en waarom pas na anderhalf jaar de inhuur op deze wijze plaatsvond?

Zo niet, waarom heeft zij haar adviesbureau 5 maanden voor haar vertrek bij Crossroads en bij aanvang als tijdelijk wethouder niet gemeld? In elk geval is het integriteitsadvies van de provincie Limburg gebaseerd op onvolledige informatie, en deugde dus niet.

Waajen-Crins is een doorgewinterde bestuurder met brede ervaring en moest dat hebben geweten, zeker vanuit het CDA Limburg. Daarbij: heeft zij de contacten en kennis vanuit haar 3 andere functies gebruikt voor de opstart van en het binnenhalen van (toekomstige) opdrachten voor haar bedrijf? Bent u benieuwd wie haar adviseurs en opdrachtgevers waren of nog zullen zijn?

Vacature
Er is een vacature uitgezet. De sollicitatie voor directeur kunt u sturen naar Ron Coenen, sinds de oprichting in 2022 voorzitter van de Stichting Economic Development Board Crossroads Limburg, tevens voorzitter van de Limburgse Werkgevers Vereniging (LWV) én commercieel directeur bij de Ignite Group. De laatste is een full-service bureau voor subsidies dat in 2023 een samenwerking aanging met Subsidievolgsysteem.nl, Vindsubsidies.nl, en het Venlose subsidieadviesbureau TRIAS waar hij algemeen directeur en eigenaar van was.

In 2022 werd de subsidieaanvraag voor Crossroads door de gemeente Venlo ingediend bij de provincie Limburg, als project vanuit de Regiodeal Noord-Limburg. De totale begroting bedroeg € 1.030.000,- met een verzochte provinciale bijdrage van € 200.000,-. Het bedrijfsleven (LWV), de regio Noord-Limburg en de Rijksoverheid waren de andere bijdragende partijen.

Met de subsidieaanvraag werd een ‘supportletter’ meegestuurd vanuit het LWV, waarin o.a. werd gepleit voor de ‘nieuwe Crossroads organisatie’. De brief werd ondertekend door kringvoorzitter Noord-Limburg Ron Coenen.

De provincie Limburg verstrekte in 2024 nog twee subsidies t.b.v. Crossroads Limburg:

Crossroads meets Regio in je Rugzak € 416.135,-
Verhuisvouchers gemeente Venlo 2024 € 50.000,-