Toon items op tag: provincie limburg

Volgens recente berichtgeving is er een acuut financieel probleem bij de BV Campus Vastgoed Greenport Venlo. Deze BV werd in 2010 als Exploitatiemaatschappij Villa Flora BV opgericht, ter voorbereiding op de Floriade Venlo. Er is nu blijkbaar sprake van een dreigend bankroet. Ook de Brightlands Campus Greenport Venlo kampt met problemen. In totaal zijn tientallen miljoenen nodig.

We beperken ons echter tot de BV Campus Vastgoed Greenport Venlo en de benodigde € 6,7 miljoen. Aandeelhouders zijn de provincie Limburg met 76% en de gemeente Venlo met 24%.

Een aantal zaken zijn opmerkelijk als je iets verder terugkijkt. Dan zien we namelijk een aantal patronen. Hoe geschiedenis zich herhaald. In 2009 waren er namelijk al twijfels over de investering in Villa Flora, zo meldde OmroepVenlo. Destijds verantwoordelijke wethouders waren Mark Verheijen en Twan Beurskens, beiden VVD. Het gebouw zou echter ‘toonaangevend worden op het gebied van cradle to cradle’ en zelfs 'een zeer verantwoorde investering' zijn.

Mark Verheijen is recent gestopt als raadslid in Venlo (na gedeputeerde en tweede kamerlid te zijn geweest). Twan Beurskens werd in 2012 gedeputeerde (portefeuillehouder campusontwikkeling) en is sinds 2018 terug op het oude nest als gemeentesecretaris/algemeen directeur. In 2012 werd hij als wethouder opgevolgd door Stephan Satijn, eveneens VVD. Ook hij kreeg campusontwikkeling in portefeuille.

Het is opmerkelijk hoe een vervlechting van personen zich door de jaren heen in zo’n dossier ontwikkeld. Daarbij is het aannemelijk dat vanwege deze vervlechting dezelfde verantwoordelijken elkaar niet zullen bijten, en mogelijk ook niet meer objectief naar zo'n dossier kunnen kijken en naar kunnen handelen. Juist vanwege de jarenlange betrokkenheid vanuit verschillende functies bij meerdere bestuursorganen.

In 2015 werd i.o.v. de Venlose rekenkamercommissie een onderzoek uitgevoerd door bureau METAFOOR met als onderzoeksperiode 2009 t/m 2014. De voor het onderzoek geïnterviewde personen:

Stephan Satijn - Wethouder
Jos Teeuwen - Wethouder
Friederike Roetering - Concern Controller
Serge van Dellen - Directeur Villa Flora BV
Stef Kuijpers - Hoofd Ontwikkelbedrijf en accounthouder
René van Loon - Hoofd Ruimte en Economie en Ruimtelijke Ontwikkeling
Huib Pelser - Accountmanager afdeling Ruimte en Economie

Zonder uitvoerig op het rapport in te gaan citeren we uit de inleiding:

‘De raad van de gemeente Venlo maakt zich zorgen als het gaat om de sturing en beheersing van Villa Flora en de informatieverstrekking over dit project aan de raad.

Als gevolg hiervan bij de raad is de vraag gerezen of – en in hoeverre – de oorspronkelijke doelstellingen ten aanzien van Villa Flora nog gerealiseerd kunnen worden en in hoeverre de gemeente Venlo en regiogemeenten extra c.q. onaanvaardbare risico’s lopen.

Het onderzoek heeft zich gericht op de gemeente Venlo en de verbonden partij “Exploitatiemaatschappij Villa Flora B.V.”

Algemene conclusie:

‘De rekenkamercommissie vindt de zorgen van de raad terecht. Uit het onderzoek blijkt namelijk dat de kaderstellende en controlerende rol van de raad op het gebied van Villa Flora niet adequaat kan worden ingevuld, oorzaak daarvan is voornamelijk dat de informatievoorziening van onvoldoende kwaliteit is. Tevens dient te worden opgemerkt dat de raad hier geen actieve houding in aanneemt.’

Van de vervolgens 17 uitgewerkte conclusies lichten we er 5 uit:

7. Na een aantal jaren het gebouw Villa Flora te hebben geëxploiteerd is duidelijk dat de exploitatie van Villa Flora met de huidige kostenstructuur en leegstand structureel verlieslatend is. De oplopende verliezen hebben, naast aanvullende investeringen, geleid tot een niet voorziene, aanvullende financieringsbehoefte. De gemeente Venlo heeft door een aanvullende financiering van € 3,1 miljoen, aan Villa Flora B.V., in deze behoefte voorzien. Indien de exploitatieverliezen aanhouden is aanvullende financiering nodig.

8. Het gehele project Villa Flora kenmerkt zich door planningsoptimisme. Resultaten worden gebaseerd op positieve aannames. In de rapportages kijkt men optimistisch naar de toekomst terwijl de dagelijkse gang van zaken en resultaten uit het verleden daar geen aanleiding voor geven. Door dit planningsoptimisme wordt de raad door het college niet adequaat geïnformeerd

10. Het werkelijke financiële resultaat van Villa Flora B.V. is per 1 januari 2014 slechter dan de oorspronkelijke aannames en begroting zoals opgenomen in de Business case 2010 en de herziene Business case van 2013. De raad wordt hierover niet tijdig geïnformeerd.

13. Door de oplopende exploitatieverliezen en de verwachte lagere verkoopopbrengst van de Villa Flora bestaat het risico dat de aflossingsverplichtingen richting ASN-bank en de gemeente Venlo niet bekostigd kunnen worden uit de verkoopwaarde van het gebouw Villa Flora. Dit betekent dat een eventueel tekort naar rato voor rekening zou kunnen komen voor de gemeente Venlo en de regiogemeenten.

14. De informatievoorziening rondom Villa Flora is niet adequaat georganiseerd. Het ontbreekt aan handvatten om goed toezicht te houden op de verbonden partij. Zo zijn er geen prestatie indicatoren benoemd om direct te weten wat de stand van zaken is en wordt geen begroting overlegd waarmee inzicht wordt gegeven in toekomstige ontwikkelingen. Ook wordt de raad op een laat tijdstip geïnformeerd over de gang van zaken rondom Villa Flora. Zo was het reeds eind 2012 duidelijk dat er over het verlengde boekjaar 2011 een aanzienlijk verlies was geleden en dat er zorgen waren over de continuïteit van de Villa Flora B.V. Pas in mei 2013 wordt de raad hier over geïnformeerd.

Aanvullende financiering. Planningsoptimisme. Positieve aannames. Oplopende exploitatieverliezen. Geen tijdige en adequate informatievoorziening. Conclusies die destijds verantwoordelijk wethouder Stephan Satijn werden aangerekend. ‘Dit had allemaal veel beter gekund’, stelde hij nog tegenover een kritische raad. Geen echt onverwacht nieuws dus, eerder meer van hetzelfde. Enig verschil is dat het nu gaat om gedeputeerde Stephan Satijn.

Bestuurders en commissarissen
We zien dus hier dat het telkens veelal dezelfde politiek verantwoordelijken zijn die dit dossier hebben bepaald en dat deels nog steeds doen. Dat geldt ook voor een aantal aangestelde bestuurders en commissarissen bij de Villa Flora BV.

Leon Frissen
Zo werd oud-tweede kamerlid, oud-burgemeester en oud-gouverneur Leon Frissen (CDA) in 2017 commissaris bij deze BV en is dat blijkbaar nog. Tegelijkertijd werd hij commissaris bij de BV Ontwikkelbedrijf Greenport Venlo waar hij echter per 31 december 2021 uit functie trad.

Voor verdere informatie over de nevenfuncties van Leon Frissen verwijzen we naar de recente publicatie De Vriendenreünie van Joep Dohmen en Paul van der Steen. Daarin opgemerkte patronen van het jarenlang elkaar opdrachten en baantjes toespelen is immers niet beperkt tot Zuid- en Midden-Limburg.

Ruud van Heugten
Oud-wethouder in de gemeente Helmond, oud-tweede kamerlid en oud-gedeputeerde voor het CDA in Noord-Brabant Ruud van Heugten werd op 1 januari 2016 benoemd tot bestuurder bij de BV Ontwikkelbedrijf Greenport Venlo. Bij de naamswijziging in 2017 van Exploitatiemaatschappij Villa Flora BV naar Campus Vastgoed Greenport Venlo BV werd hij ook daar tot bestuurder benoemd. Daar stapte hij echter in februari 2022 op. Een nieuwe bestuurder – tevens algemeen directeur van de Brightlands Campus Greenport Venlo – werd aangesteld. Ook toen werd weer duidelijk dat er forse verliezen waren door hoge onderhoudskosten en leegstand.

Ten tijde van zijn wethouderschap in Helmond werkte Programmamanager Twan Beurskens (2001 t/m 2006) onder Ruud van Heugten (2002 t/m 2006). In 2016 stemde gedeputeerde Twan Beurskens namens toekomstig aandeelhouder de provincie Limburg weer in met de benoeming van Ruud van Heugten bij de Exploitatiemaatschappij Villa Flora BV / BV Campus Vastgoed Greenport Venlo.

Sinds eind 2020 is Ruud van Heugten ook bestuurder bij ‘familiebedrijf' Ortessa Groep BV in Eindhoven, waar weer vijf bedrijven onder hangen, allemaal actief in de afvalbranche in Limburg, Brabant en België.

Rondo Afvalbeheer BV
Van Kaathoven BV
Valor BV
Veyzle BV
Lammertyn.net

Hier is vast en zeker geen sprake van enige (schijn van) belangenverstrengeling. Lobbyen binnen Greenport Venlo zal toch wel taboe zijn?

Serge van Dellen
Bij de naamswijziging van Exploitatiemaatschappij Villa Flora BV naar BV Campus Vastgoed Greenport BV in 2017 stapte – vanaf 2013 – destijds bestuurder Serge van Dellen op. Serge van Dellen was eerder Afdelingshoofd van het Ontwikkelbedrijf van de gemeente Venlo. Twan Beurskens benoemde kort na zijn aantreden als directeur/gemeentesecretaris in 2018 Serge van Dellen weer tot Programmamanager Ruimtelijke Ontwikkeling bij de gemeente Venlo.

Archivering
Eind 2020 ondertekende gemandateerd gemeentesecretaris/algemeen directeur Twan Beurskens samen met de gemeentearchivaris een Verklaring van vernietiging betreffende archiefbescheiden van de gemeente Venlo en de voormalige gemeente Arcen en Velden, op grond van Artikel 8 van het Archiefbesluit en de selectielijsten.

Daarbij werden o.a. de administratie en facturen van de Exploitatiemaatschappij Villa Flora BV uit de periode 2011-2012 vernietigd, juist de periode dat hij als wethouder medeverantwoordelijk was. Er zal vast en zeker niets interessants bij hebben gezeten.




Gezien bovenstaande summiere schets kan wel al worden geconcludeerd dat er geen sprake is van een incidentele maar van een structurele betrokkenheid en mogelijke (schijn van) belangenverstrengeling van telkens dezelfde politiek en bestuurlijk verantwoordelijken. Die bijten elkaar niet. Helpen doen ze elkaar wel. Nog een behoorlijk aantal jaren wachten, dan kan ook de rest van de administratie en de facturen door de shredder. Wie weet wie er dan op de verantwoordelijke stoel zit? Op dit moment is dat m.b.t. de campusontwikkeling in Venlo wethouder Erwin Boom.

Heeft iemand – laat staan de gemeenteraad en provinciale staten – nog zicht op alle investeringen en verstrekte subsidies sinds de oprichting? Is er iets verbeterd sinds het rapport van de Rekenkamercommissie? Is er zicht op benoemingen, inhuur en aanbestedingen vanuit de BV? Dan hebben we het nog niet eens gehad over het grotere Greenport Venlo en de talloze andere partijen die daarbij betrokken zijn.

Sinds eind vorig jaar wordt er druk gebouwd in het centrum van Blerick. Die ontwikkeling is echter al sinds 2005 aan de gang. De eerste fase betrof de verplaatsing van gemeenschapshuis de Staay, de bouw van appartementen aan de Carleijsplaats en een geplande maar uiteindelijk geannuleerde ondergrondse parkeergarage. Sinds enige tijd speelt buiten de verdere bouw van appartementen ook de uitbreiding van Berden Plaza en de aangrenzende supermarkt.

Om dit allemaal te kunnen realiseren vond jarenlange opkoop, leegstand en uiteindelijke sloop plaats van (beeldbepalende) vooroorlogse panden, met tussentijds de nodige grondruil, doorverkoop, geschuif met parkeerplaatsen en allerlei zijpaadjes. Centrale rol daarin: de gemeente Venlo, Berden (zowel privé als zakelijk middels diverse bv’s, waaronder: Berden Meubelen bv, Berden bv, Somnus Venlo bv en Mosella bv) en achtereenvolgens Woningstichting Venlo-Blerick, opvolger Woonwenz en op dit moment woningstichting Antares. Wat de supermarkt betreft heeft zich in navolging van Albert Heijn nu Geert Benders (Beej Benders / Jumbo) aangesloten.

Centrumplan Blerick, oftewel de herontwikkeling van het Laurentiusplein en omgeving: Pontanusstraat, Laurentiusstraat, Steegstraat, en het gedeelte van de Maasbreesestraat dat weer leidt naar de hoek Pontanusstraat / Baarlosestraat. Wie de verkeerssituatie ter plekke kent weet hoe krap het soms manoeuvreren is. Niet voor niets geldt er – buiten de doorlopende Pontanusststraat / Baarlosestraat – sinds jaar en dag eenrichtingverkeer.

Belanghebbenden dienden jarenlang bezwaren in. De rechter kwam er meerdere malen aan te pas. De Raad van State schorste in 2015 het bestemmingsplan. In een tussenuitspraak werd de gemeente Venlo opgedragen gebreken te herstellen. Het zorgde allemaal voor veel vertraging.

Vorig jaar kon de laatste fase van de bouw beginnen: een voorlopige voorziening werd door de rechter afgewezen. In berichtgeving over de zitting die toen plaatsvond (De Limburger 13 augustus 2021) stond iets opmerkelijks: directeur Gerard Berden deed een beroep op de rechter om de bouw niet te blokkeren. Als motivering werd o.a. aangedragen dat de provinciale subsidie die in 2014 was verstrekt, zou worden ingetrokken als de bouw niet voor 30 september 2021 zou starten. Het zou gaan om € 760.000,-.

Verder werd de overlast voor omwonenden aangedragen. Daar moest een einde aan komen. Met name de stofontwikkeling op het terrein waar eerder twaalf panden aan de zijde van de Maasbreesestraat door de gemeente Venlo en Somnus Venlo bv werden gesloopt, en waar Berden al tijden tevergeefs de nog resterende eigenaren probeert uit te kopen. De rechter verklaarde twee weken later het beroep ongegrond. Begin dit jaar werd een tweede poging ondernomen om de bouw stil te leggen. Tevergeefs.


WOB / WOO
Op 2 december 2021 werd een Wob-verzoek bij de gemeente Venlo ingediend. Het college nam op 27 juni jl. een besluit, bijna 7 maanden later. Dat is een fikse overschrijding van de wettelijke beslistermijnen. Onder de WOB is dat hooguit 8 tot 10 weken inclusief zienswijze, onder de WOO vanaf 1 mei jl. zelfs twee weken korter. Een beroep niet-tijdig beslissen werd daarom ingediend en loopt nog. Evenals bezwaar. Inmiddels is namelijk duidelijk dat tientallen aantoonbare documenten (en aannemelijk zelfs veel meer) niet zijn verstrekt en ook niet zijn geweigerd op gronden onder de WOB en WOO.

Portefeuillehouder WOB / WOO en sinds het nieuwe college dit jaar ook van Juridische Zaken is burgemeester Antoin Scholten. Venlo Transparant wees eerder al op de stelselmatig ondermaatse juridische kwaliteitszorg m.b.t. integriteit en transparantie en de rol daarin van burgemeester Antoin Scholten.

Het verzoek was omvangrijk, dat wel. Vanaf 2005 werd alles opgevraagd. De gemeente Venlo is het bij WOB / WOO-verzoeken echter gewoon om nooit (dan alleen formeel m.b.t. de procedure) tussentijds te communiceren. Het college verstrekte uiteindelijk zo'n 2700 pagina’s. Deze zijn echter niet door het college gepubliceerd. Sterker nog, het collegebesluit is zelfs niet gepubliceerd. Het college doet dat dan zo:


Het besluit van 27 juni 2022 is er gewoon uitgeknipt en vervolgens gaat men 4 weken met vakantie. De vraag is of het besluit straks in de openbare besluitenlijst is terug te vinden. Het college hanteert namelijk een erg selectieve houding wat betreft het publiceren van besluiten op WOB / WOO-verzoeken. Stel je voor dat eenieder (zoals in de wet staat) komt te weten wat is opgevraagd en voor eenieder beschikbaar wordt.

Venlo Transparant wil geïnteresseerden de beschikbare documenten niet onthouden. Mocht u ze willen ontvangen dan kunt u een verzoek daartoe via het formulier sturen. U ontvangt een link waar u de verstrekte documenten kunt downloaden.

De provincie Limburg nam op 2 november 2021 een besluit op een Wob-verzoek inzake het Centrumplan Blerick. Normaliter worden de verstrekte documenten dan op de website gepubliceerd, tenzij het – zoals in dit geval – te grote bestanden zijn (zo'n 350 pagina's vanaf 2014). U kunt deze echter zonder probleem opvragen bij de provincie of u ontvangt deze tegelijkertijd met de documenten van de gemeente.

Heeft u trouwens interessante informatie over het Centrumplan Blerick en de betrokken partijen? Wilt u deze (al dan niet anoniem) delen? Venlo Transparant ontvangt het liefst zo concreet mogelijke informatie.

Heeft u gisteren de aflevering van onderzoeksprogramma Pointer gezien? Die ging over menggranulaat dat werd gebruikt als onderdeel van bouwpuin om paden in de Marker Wadden te verstevigen. Menggranulaat is een eufemisme voor vervuiling, want het mag volgens de wet. Althans, de norm is 1% van het bouwpuin dat gestort mag worden. Natuurgebied of niet. Je zal er maar mee geconfronteerd worden als natuurliefhebber en donateur, na de propaganda van een gesubsidieerde natuurstichting. Circulair gebruik, noemen ze dat. Of het nu milieuvriendelijk is of niet. Goedkoper is het wel.

Vlak voor het dorp Arcen ligt het kantoor van Stichting het Limburgs Landschap, tegenover het veer naar Lottum. Even zuidelijker in Lomm is al tijden een afgraving aan de gang. Nog zuidelijker is men op de westelijke oever begonnen in Grubbenvorst. Bij beide afgravingen zijn de ontgrondingsbedrijven Terraq en Teunesen zand en grint betrokken. Terraq kent u inmiddels wel van de integriteitskwestie rondom Ger Koopmans, waar nog lang niet alles boven water is.

Beide bedrijven hebben ook tientallen jaren op meerdere locaties in Arcen zand en grind afgegraven. Daar is altijd goed mee verdiend. Maar geld om het gebied enigszins fatsoenlijk op te leveren nadat de afgravingen zijn gestopt, zit er blijkbaar niet in. U weet, bij afgravingen die meters diep gaan moet ook weer het nodige ‘gevuld’ worden. Anders kan er niet worden gerecreëerd.

N.a.v. de uitzending van Pointer kijken we eens naar natuurgebied Dorperheide, ingeklemd tussen de Dorperheideweg en de Duitse grens, in bezit/beheer van Stichting het Limburgs Landschap. Het Limburgs Landschap spreekt van een ‘natuurvriendelijke inrichting.’ De Dorperheide is onderdeel van de De Maasduinen.

Twee jaar geleden werd op de Dorperheide het laatste deel vrijgegeven voor het publiek: op de satellietfoto het kale vlak linksboven. Op de Dorperheide vindt u echter niet alleen dezelfde vervuiling op de paden zoals Pointer liet zien, maar ook en vooral daarnaast. Veel moeite om dat te ontdekken hoeft u niet te doen. Het ligt aan de oppervlakte of steekt zelfs uit de grond. U struikelt er vanzelf over.

De gemeente Venlo spant zich in om bezoekers te trekken. Vooral ook toeristen en dagjespubliek. Toerisme en recreatie. Arcen is daar de parel van, hoor je elke keer weer. De provincie pompt er regelmatig subsidie in. En in natuurgebieden wordt het drukker en drukker. Er moet dus gebied bij.

Laten we eens kort kijken wat er allemaal op de Dorperheide te vinden is: elektriciteitsdraden steken om de haverklap uit de grond, en steken zelfs aan de onderkant door wortels van gedeponeerde stronken. Dat duidt erop dat deze vervuiling al lang aan de gang is, of mogelijk zelfs ergens anders vanaf komt.


Brokken asfalt vindt u er genoeg. Op de Dorperheide heeft tientallen jaren een asfaltverwerkingsinstallatie gestaan.


Verder te vinden: rubber van transportbanden, plastic, verroeste ijzeren onderdelen, half vergane spanbanden, en zover beoordeeld kan worden ‘regulier’ bouwpuin dat na hevige regenval vanzelf tevoorschijn kwam. Dan kunt u ook precies zien hoe dik de deklaag is.


Verder is er teer te vinden. Ja, u leest dat goed: teer. Teer die bij aanhoudende zomerse temperaturen vloeibaar wordt en langzaam het water in glijdt. En niet alleen ‘los’ teer, maar zelfs vaten die langzaam wegroesten. Die zijn wel goed verstopt.


Aangezien maatschappelijk en in de politiek op duurzaamheid, klimaat en natuur wordt gehamerd, vraag je je toch af waarom die politiek toch nooit als eerste de mond open doet als het om zulke schadelijke zaken gaat? Het is altijd de pers of de burgers die (bij de pers) aan de bel trekken. Niet op de hoogte? Nooit van gehoord? Nooit een melding ontvangen?

In Venlo zit een GroenLinks wethouder die verantwoordelijk is voor:

Duurzaamheid
Klimaatadaptatie
Circulaire economie
Energietransitie
Openbare ruimte
Natuur, groen en water
Afval
Hoogwaterbescherming

In Maastricht zit een GroenLinks gedeputeerde die verantwoordelijk is voor:

Natuur
Biodiversiteit en soortenbeleid
Milieu
Stikstof
Bodem
Landschap

De fractievoorzitters van GroenLinks, zowel van de raad in Venlo als de staten in Maastricht, wonen in Arcen. Net zoals de directeur van Stichting het Limburgs Landschap. Blindgangers? Zouden die eerste twee niet eens opheldering moeten vragen bij wethouder Marij Pollux, gedeputeerde Geert Gabriëls én de directeur van Stichting het Limburgs Landschap? En dan gelijk boven water halen waarom de herplantverplichting uit de door de provincie verlengde ontgrondingsvergunning werd gehaald. En wat is er met het gereserveerde geld gebeurd? Of durven ze dat niet aan, gezien de connectie Terraq?

Schraal landschap moest het worden. Ja, schraal, want groeien doet er sowieso niets meer. Wat denkt u dat nog meters onder de grond ligt als dit al met het blote oog zo makkelijk is te vinden? Een paar paarden en een tros wilde geiten ziet er leuk uit. Maar natuur?

Deze hele gang van zaken past eigenlijk wel weer bij de gemeente Venlo. Maar uiteindelijk komt de rotzooi toch naar boven. Dat noemen ze natuurlijke en bestuurlijke erosie.

Provinciale Staten van Limburg

Cc: Gouverneur Emile Roemer, college van Gedeputeerde Staten

Horst aan de Maas, Venlo, Nederweert, Leudal, 29 juni 2023

Geachte Staten,

In mei 2022 werd het Meldpunt bestuurscultuur 2022 geopend in opdracht van Gouverneur Emile Roemer. Meldingen bij het Meldpunt bestuurscultuur 2021 die niet naar tevredenheid (dan wel geheel niet) werden afgehandeld konden opnieuw worden ingediend.

Tekortkomingen die wij als melders ervaren hebben

Helaas hebben wij, in sommige gevallen al vrij vroeg na opening van dit tweede Meldpunt, moeten constateren althans ervaren dat ook hier de intentie ontbrak om deugdelijk inhoudelijk onderzoek te (willen) verrichten, en waarheidsvinding niet voorop stond. Van een zorgvuldige afhandeling van onze meldingen is wederom geen sprake. Dat zijn onze ervaringen.

Zonder verder inhoudelijk in te gaan op de meldingen zelf, brengen wij de navolgende tekortkomingen en onrechtmatigheid (punt 4) onder uw aandacht:

1. Volgens welke procedure de meldingen in behandeling zijn genomen is niet meegedeeld;
2. Op welke wijze de meldingen juridisch en moreel (ABBB) zijn getoetst is niet meegedeeld;
3. Transparantie over door wie en op welke wijze onderzoek is verricht naar de meldingen is niet gebleken. Uitspraken duiden enkel op ambtelijke betrokkenheid;
4. Vanaf het begin is in één geval een trainee met meerdere petten op bij het meldpunt betrokken. De trainee werkte tegelijkertijd voor een bestuursorgaan waar meldingen over zijn ingediend. Een trainee is geen neutraal en deskundig persoon om kennis te nemen van tientallen vertrouwelijke meldingen inzake (vermoede) misstanden, integriteitsschendingen en mogelijke strafbare feiten;
5. Het blijkt dat in meerdere gevallen mondelinge en/of schriftelijke adviezen en erkenningen over en van meldingen niet terugkeren in de uiteindelijke brieven van de Gouverneur;
6. Het niet nakomen van toezeggingen, waaronder navraag doen bij betrokken bestuursorganen, het niet tijdig dan wel geheel niet aanleveren van verslagen van gesprekken met melder(s), waardoor hen de mogelijkheid tot aanvullingen en correcties werd ontnomen;
7. De communicatie verliep traag en stroef. Tussen onze meldingen en deze brief ligt meer dan 1 jaar. Dat is te lang. In de per 18 februari 2023 in werking getreden Wet bescherming klokkenluiders is geregeld dat een melding binnen 3 maanden afgehandeld moet worden (verlenging van deze termijn met maximaal drie maanden is mogelijk).

Bovenstaande duidt ons inziens niet op een onafhankelijke, objectieve en professionele gang van zaken. De meest basale voorwaarden voor een zorgvuldige en integere behandeling werden niet gehanteerd. Alle goede intenties ten spijt: de provincie Limburg blijkt ons inziens geen lering te trekken uit de vele integriteitskwesties van de afgelopen jaren en de kwalitatief zeer variërende onderzoeken waarbij waarheidsvinding niet als uitgangspunt werd gehanteerd.

Terugblik: integriteitskwesties in het openbaar bestuur van Limburg

Er zijn in de afgelopen jaren meerdere affaires geweest op het vlak van integriteit die ingrijpende consequenties hadden op bestuurlijk niveau, zoals het aftreden van college van Gedeputeerde Staten en vertrek van de Commissaris van de Koning. Die leidde tot een oproep van de waarnemend Commissaris van de Koning aan burgers om integriteitschendingen in het openbaar bestuur in Limburg te melden. Die meldingen zijn, ook naar het oordeel van uw Staten niet of zeer gebrekkig onderzocht. De rapportage van de commissie Visser leverde forse kritiek op vanuit de Staten en wetenschap o.a. hoogleraar lokaal en regionaal bestuur Klaartje Peters (De Limburger 9 februari 2022: ‘Hoe ze tot hun conclusie zijn gekomen is volstrekt onduidelijk. We kunnen niet controleren welke meldingen wel en welke niet nader zijn onderzocht. ……Het is een slecht rapport’).

Dit leidde tot een motie om melders de gelegenheid te bieden een hernieuwde melding in te dienen en dat deze meldingen wel serieus zouden worden onderzocht. De Commissaris van de Koning verplicht-te zich persoonlijk daartoe. Zeer helaas blijken de intenties en toezeggingen niet of zeer gebrekkig te zijn nagekomen. Die ervaring neemt alle vertrouwen weg, dat aan een houding van onterecht ‘wegkijken’ met betrekking tot integriteitskwesties in Limburg een einde is gekomen. Dat roept de vraag op of ook de Staten ervoor wensen te kiezen die cultuur van wegkijken te bevestigen. Duidelijk zal zijn, zo blijkt uit de ondertekening van deze brief, dat er geen sprake is van incidenteel verzaken, maar dat er eerder sprake is van bestendigen van een cultuur waarin meldingen op het vlak van integriteit formeel en afstandelijk worden afgedaan. Zolang er geen regels zijn overtreden, was er niets aan de hand, laat staan een reden tot optreden. Was dat niet juist de praktijk waarvan de Staten en de Gouverneur met overtuiging afstand wensten te nemen? Immers, die praktijken hadden tot effect dat er ten aanzien van integriteitsvragen een schrijnend gebrek aan zelfreinigend vermogen was.        

Geen inhoudelijk oordeel, maar slechts formele/procedurele toets  

1. De Gouverneur heeft bewust vermeden zich een inhoudelijk oordeel te vormen over ingediende meldingen en zich beperkt tot een formeel/procedurele toets.
2. Die procedurele toets is bovendien beperkt en gebrekkig geweest.

Wij hebben deze opstelling niet enkel als teleurstellend ervaren maar wij voegen daar twee kritische opmerkingen aan toe.

De eerste is, dat de Gouverneur op 1 april 2022 in de vergadering van de Staten stevige uitspraken heeft gedaan over de zorgvuldigheid waarmee hij meldingen zou gaan onderzoeken en zijn persoonlijke betrokkenheid. Zoals aangegeven, hebben wij die zorgvuldigheid en betrokkenheid niet ervaren. Dat is pijnlijk, juist omdat het om zaken rond integriteit binnen het openbaar bestuur handelt.

Minstens zo ernstig is de benadering om met betrekking tot vragen rond integriteit te volstaan met een toets of de formele stappen zijn doorlopen. Zijn de regels wel nageleefd? De praktijken in Limburg hebben juist aangetoond, dat met die benadering niet mag worden volstaan. Regels bieden aanzienlijke verschuilmogelijkheid. Integriteit is meer dan het volgen van regels. Het gaat ook om de schijn van belangenverstrengeling.

De Gouverneur bevestigt daarmee een benadering, waarin de cultuur van toetsing van integriteitsvragen aan procedurele regels wordt voortgezet. En was dat nu juist niet het klimaat waarin de randjes rond integriteit konden worden opgezocht en overschreden, zonder dat hiertegen werd opgetreden. Praktijken werden impliciet toegestaan, zolang redeneringen en verklaringen konden worden geconstrueerd die laakbare praktijken van een formeel passend jasje werden voorzien. Door die praktijken impliciet te bevestigen, is van een cultuur van zelfcorrectie geen sprake.

We kunnen het niet anders zien, dan dat de Provinciale Staten zouden moeten handelen als een Raad van Toezicht en de Gouverneur houden aan wat hij op 1 april 2022 aan de Staten met overtuiging en persoonlijke betrokkenheid heeft toegezegd. Zonder interventie, hoe die er ook uitziet, zijn we in Limburg weer een illusie armer geworden, en dat op het vlak van integriteit. Natuurlijk heeft u als Staten de bevoegdheid om eveneens de geschetste afstandelijke en formele positie in te nemen met betrekking tot vragen op het vlak van integriteit. Wij vragen u met nadruk dat dan ook uit te spreken en niet langer het beeld in de lucht te houden, dat voortaan met betrekking tot integriteitsvragen in onze Provincie een andere wind waait. Dan zou niet-integer worden omgegaan met integriteitsvragen.

Het klinkt hard maar onze ervaringen zijn niet anders dan dat de Gouverneur onze meldingen inhoudelijk niet heeft laten onderzoeken en dat hij kennelijk meer waarde hecht aan onderhouden van goede contacten met gemeentebesturen en onze meldingen in de doofpot stopt. Dat er gesprekken zijn gevoerd met ons als melders is waar, maar daar is het bij gebleven. Wij hebben het gevoel dat de gesprekken zijn gevoerd om de indruk te wekken dat melders serieus worden genomen. Op zijn minst had in alle gevallen via een Quick Scan het meest saillante onderdeel van een melding inhoudelijk onderzocht moeten worden. Door zelfs dit niet te doen verliezen wij vertrouwen in de Gouverneur.

Betekenis meta-analyse Zuidelijke Rekenkamer

We willen niet alleen kritiek (mee)geven in deze brief en zijn verheugd door de recente meta-analyse van de Zuidelijke Rekenkamer die vijf integriteitsrapporten met bestuurskundige en morele bril heeft doorgelicht. De aanbevelingen van de Zuidelijke Rekenkamer tonen aan dat onze kritiekpunten hout snijden. Een integriteitsbureau juichen wij toe, maar een integriteitsbureau mag geen bureaucratisch instituut worden zonder degelijke ervaringskennis en behoort ons inziens te gaan werken volgens de aanbevelingen van de Zuidelijke Rekenkamer. Het kaf dient van het koren gescheiden te worden: oneigenlijke meldingen behoren niet behandeld te worden. Ook die kanttekening maken wij.   Wanneer de aanbevelingen van de Zuidelijke Rekenkamer worden overgenomen en daadwerkelijk in de praktijk worden gebracht zal dat veel leerervaringen- en effecten opleveren en zal dat het vertrouwen van burgers en organisaties in een integere overheid in Limburg enorm bevorderen. Van de door de Gouverneur toegepaste werkwijze nemen wij evenwel – zie onze opmerkingen – afstand.

Graag zouden wij deze brief in de eerstvolgende vergadering van Provinciale Staten na vakanties middels het spreekrecht willen toelichten. Het gaat ons allen om het algemeen belang c.q. dat in het openbaar bestuur (provincie, gemeenten en waterschap) het integriteitsbeleid echt serieus wordt genomen, klachten en meldingen onafhankelijk en deskundig worden onderzocht en dat een louter formele benadering zonder toets aan moraliteit geen recht doet aan de feiten.

Deze brief sturen wij in afschrift aan de Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties en Vaste Kamercommissie voor Binnenlandse Zaken van de Tweede Kamer.

Met vriendelijke groet,

Melder gemeente Horst aan de Maas

Melder 1 gemeente Leudal

Melder 2 gemeente Leudal

Melder 3 gemeente Leudal

Melder 1 gemeente Nederweert

Melder 2 gemeente Nederweert

Melder 1 gemeente Venlo / provincie Limburg

Melder 2 gemeente Venlo / provincie Limburg

Noot: Namen en contactgegevens zijn bij het meldpunt bestuurscultuur en VT bekend.

Mocht u als betrokken burger nog enige hoop koesteren dat het in Limburg goed komt, helaas. Na de vele bestuurlijke integriteitskwesties en crises bij en in de provincie, waar met name CDA’ers bij betrokken waren, is het alweer enige tijd dezelfde dempende koers: niets (willen) zien, niets (willen) horen, niets (willen) doen.

Papier wordt er genoeg geproduceerd. En moreel beraad is tegenwoordig het nieuwe modewoord. Maar echt zaken onderzoeken? Waarheidsvinding? Handhaven?

Venlo Transparant is niet de enige die constateert dat vanaf midden 2022 - kort na instellen van het Meldpunt bestuurscultuur 2022 door gouverneur Emile Roemer – het duidelijk werd dat er zowel ambtelijk als bestuurlijk nauwelijks tot geen wil is om naar behoren de achtergelaten rommel in Limburg op te ruimen. En dus vooral ook niet om ervan te leren. Patronen herhalen zich daardoor.

Het eerste geldverkwistende witwasdebacle van de commissie Visser ontving in 2021 in totaal 286 meldingen van 144 melders. Het onderzoek duurde vanaf openstelling tot aan de presentatie 7 maanden. Na sluiting ging alle binnengekomen informatie door de digitale shredder. Niemand die achteraf nog iets kon controleren. Een schoolvoorbeeld van doofpotpolitiek. ‘Beneden alle peil’, was dan ook de conclusie.

De opvolger kan er ook wat van. Meldpunt bestuurscultuur 2022 ontving nog maar 89 meldingen van 45 melders. Een fikse vermindering dus. Bestuurlijke conclusie was dat de afgevallen melders blijkbaar tevreden waren. Venlo Transparant kan echter melden dat dat in meerdere gevallen zeker niet zo is. Ontmoedigingsbeleid werpt op de lange termijn altijd vruchten af.

Meldpunt bestuurscultuur 2022 loopt inmiddels 9 maanden, langer dan het eerste Meldpunt, en is zo goed als afgerond. In november volgde al een tussentijdse conclusie: ‘In veruit de meeste onderzochte meldingen hebben wij tot dusverre geen zaken aangetroffen die tot andere conclusies zouden moeten leiden dan de eerder door de commissie Visser getrokken algemene conclusies.’

Meerdere melders kregen sindsdien - zonder ruchtbaarheid eraan te geven - brieven van gouverneur Emile Roemer. Hun meldingen werden uitgekleed en vervolgens gesmoord, met een doodlopende conclusie tot gevolg. Zo schaaf je bestuurlijk gestaag de laatste hobbels weg. Mochten zich nog melders roeren, dan kan men nog altijd wijzen naar de bestede tijd, en beweren dat nooit iedereen tevreden kan worden gesteld. En de provincie moet door. Dat in al die meldingen geen enkele misstand zoals gedefinieerd in de Regeling melding vermoeden misstand wordt (h)erkend, is meer dan ongeloofwaardig.

Venlo Transparant mocht enkele brieven van gouverneur Emile Roemer inzien en ook zelf de kwaliteit van het programmateam bestuurscultuur ervaren. Die is niet alleen ver ondermaats, maar gaat zelfs op meerdere punten volledig over de schreef en is tegengesteld aan de bejubelde ‘nieuwe bestuurscultuur’. Alle meldingen zijn namelijk door de provincie zelf afgehandeld, ambtelijk, onder de regie van één ingehuurde programmamanager die al zijn hele werkzame leven (vooral interim) voor de overheid werkt. Er is geen onafhankelijk extern onderzoek verricht. Er is geen navraag gedaan bij betrokken bestuursorganen en personen. Er is geen uitleg geweest welke procedure is gehanteerd. Er is geen deugdelijke inhoudelijke motivering op punten, slechts een algemene. Er is geen uitleg over welke criteria zijn gehanteerd en aan welke definities de meldingen zijn getoetst.

Nog wranger is dat de ingehuurde programmamanager punten uit het door hem opgestelde Werkplan bestuurscultuur 2023-2027 en Risicoanalyse integriteit 2023 zelf niet heeft opgevolgd. Daarmee is het tweede meldpunt nog belabberder dan het eerste. Want lerend vermogen is nergens te bespeuren. Hier en daar heeft u al kritiek op het meldpunt kunnen lezen.

Dat gouverneur Emile Roemer vooruit wil kijken is begrijpelijk, alleen lost hij daar niets mee op. Daarbij is nog maar de vraag of hij ambtelijk correct en volledig wordt geïnformeerd. Wie stuurt wie aan in het provinciehuis? Dossiers die al jaren door etteren en waar bestuursorganen vooral zelf het obstakel in zijn, dijen alweer uit. Bepalende factor bij deze uitwassen zijn ambtenaren en bestuurders die daar zelf bij betrokken waren en dat in sommige gevallen nog steeds zijn. Het is als vanouds elkaars belangen dienen en handje vasthouden. De banencarrousel zorgt voor dubbele petten en sleept alsmaar meer ballast uit het verleden mee.

Inmiddels zijn ook enkele rapporten van de Zuidelijke Rekenkamer verschenen. Aan de lopende band worden regels aangescherpt. De stuurgroep Integriteit Limburg werd omgevormd en de werkgroep werd zelfs opgeheven. In de stuurgroep blijkt echter nog steeds burgemeester Antoin Scholten te zitten tegen wie al twee keer aangifte is gedaan: door een klokkenluider en door een raadslid. Iets met rotte appels en vertrouwen?

De samenwerking krijgt ook een nieuwe naam: Stuurgroep Kwaliteit Openbaar bestuur Limburg. Al die extra adviezen en voorzieningen zijn eigenlijk overbodig en leiden enkel af van de fundamentele problemen binnen betrokken overheidsorganen zelf: de interne ondermijning van de rechtsstaat door ambtenaren en bestuurders. Zolang niet conform bestaande procedures onderzoek wordt verricht en conform bestaande definities conclusies worden getrokken is al het andere verkwisting. De personele invulling, houding en bestuurlijke handhaving deugen gewoon niet. Het is tunnelvisie verweven met netwerkcorruptie. Integriteit is te belangrijk om alleen aan de overheid over te laten, die deugt namelijk over de gehele linie fundamenteel zelf niet. U kunt daar bijna dagelijks in de media over lezen.

Bij onderzoeken naar misstanden staat het afzwakken van meldingen en conclusies voorop. Inhuur is in principe dienstbaar. Schade voor bestaande machtsverhoudingen dient te worden voorkomen. Beeldvorming is alles. Het gaat om machtsbehoud. Het verlies aan vertrouwen van de burger is een bijkomstigheid. Bij de gemeente Venlo noemen ze dat Artikel 5 (door de vingers zien). Het is zwijgen, wegkijken, af- en vooruitschuiven, anders is je carrière bij de overheid snel voorbij. En die overheid is groot. De beschikbare middelen ook. En de schatkist is oneindig, want die betaald u als burger, jaar in jaar uit. Personeelsdossiers worden naar wens schoongeveegd, of verdwijnen simpelweg, al dan niet deels. Criticasters worden buiten spel gezet. Tegenspraak? Die is er voor de bühne.

Kunt u zich daar toch niet aan conformeren en trekt u evengoed aan de bel of – nog erger – luidt u de klok, dan is het over en uit: persona non grata. De overheid met al zijn ter beschikking staande middelen wordt uw vijand. Misbruik van bevoegdheden is een koud kunstje. Men is het immers al jaren gewend. En u weet: een overheidsdienaar wordt eerder geloofd dan een kritische burger of een ontslagen klokkenluider. De overheid zelf wordt marginaal getoetst. Zelfs de voorzitter van de Afdeling bestuursrechtspraak gaf dat publiekelijk toe. Rechtsbescherming is volledig uitgekleed en verworden tot een willekeurige gunst. Iets met gelijk speelveld en klassenjustitie?

Alle goede intenties ten spijt, of het nu een Limburger van het CDA, een Groninger van de VVD of een Brabander van de SP is, uiteindelijk is het dezelfde Haagse houding en mentaliteit. Het volk moet bestuurd worden. Het weet immers niet beter. Op naar de verkiezingen en een nieuw college!

We kijken nog een keer naar het rapport van Prof. Dr. J.H.J. (Hans) van den Heuvel uit 2007. In het rapport wordt buiten een analyse van de gemeentelijke organisatie ook helder aangegeven wat juist de instrumenten zijn om Integriteit binnen de gemeente Venlo te borgen. Immers, als integriteitsbeleid niet wordt uitgevoerd en er niet op wordt gehandhaafd heb je aan alle goede intenties, rapporten, wetten en regelgeving niets. Dat zagen we al bij de casus Hubert Bruls, kort na het verschijnen van het rapport. ‘U kunt wel zeggen dat dat zo moet en hoort, maar…’

Prof. Dr. Hans van de Heuvel geeft een vrij accurate opsomming van integriteitsmaatregelen en instrumenten die – ook toen al – voorhanden zijn. Daar is buiten wat aanpassingen weinig in veranderd.

Citaat Prof. Dr. Hans van de Heuvel:
‘In het onderzoek staat om praktische redenen de ambtelijke organisatie centraal, al gelden veel voorschriften in en voor de ambtelijke dienst vanzelfsprekend ook voor bestuurders. Om tot een volledig beeld te komen, wordt daarom ook ingegaan op integriteitsmaatregelen voor het college van b&w en op instrumenten die de integriteit van de gemeenteraad (kunnen) waarborgen, want eigenlijk moet er in de praktijk geen onderscheid worden gemaakt tussen integriteitsbeleid voor politici, bestuurders en ambtenaren, dit alles vanuit de gedachte dat slechts een sluitend (samenhangend en geïntegreerd) integriteitsbeleid effectief is en omdat de onkreukbaarheid en geloofwaardigheid van de overheid zich niet tot ambtenaren beperken.’

Prof. Dr. Hans van den Heuvel onderscheid drie sectoren waar integriteitsinstrumenten zich op kunnen richten:

• Structuur van de organisatie
• Organisatiecultuur
• Personeelsbeleid

Daaruit volgen vele gedetailleerde aanbevelingen die vandaag de dag niet zouden misstaan, ook niet na de talloze grootschalige onderzoeken naar misstanden bij de gemeente Venlo, waar met de conclusies tot op heden weer weinig tot niets mee is gedaan. Let wel, het rapport is inmiddels van 15 jaar geleden. ‘U kunt dat wel vinden, maar...’

In het door de juridisch controller opgestelde jaarverslag 2009 (juni 2010) worden de instrumenten die Hans van den Heuvel in zijn rapport uit 2007 benoemde ook weer opgesomd. De juridisch controller is trouwens tot op heden dezelfde persoon en schuift sinds september 2021 ook wekelijks aan bij B&W als bestuurssecretaris.

Gedragsregels / instrumenten
Het merendeel van de (ambtelijke) regels op het gebied van integriteit zijn opgenomen in de Arbeidsvoorwaardenregeling (AGV). Het betreffen dan de volgende regels omtrent:

- de ambtseed
- gebruik van gemeentelijke goederen/ eigendommen
- nevenwerkzaamheden/ nevenfuncties/ financiële belangen
- het aanvaarden van relatiegeschenken en uitnodigingen
- onkostenvergoeding
- vertrouwenspersonen integriteit
- klokkenluiders
- de handelwijze bij het vermoeden van ambtsmisdrijven
- privacyreglement email- en internetgebruik

Bestuurlijk gelden voor het college van burgemeester en wethouders alsmede voor de gemeenteraad ieder een gedragscode.

Het lijken voldoende instrumenten om integriteit te borgen, maar je moet ze natuurlijk wel inzetten. Een verkokerde, naar binnen gerichte bestuurscultuur stelt op termijn andere belangen voorop. Personen die te lang dezelfde functie uitoefenen, niet gecorrigeerd worden (conform gedragsregels/instrumenten), ingehuurde jaknikkers, uit eigen netwerken verzamelde medewerkers. Het gevolg is een stramien van machtsuitoefening, waarbij de bescherming van enkelen, het groepsdenken en het behoud daarvan boven het algemeen belang komt te staan. ‘Wij doen dat zo, omdat wij gewend zijn dat zo te doen…’

Vermoeden van een misstand
Begripsbepaling conform de Arbeidsvoorwaarden van de gemeente Venlo: Een op redelijke gronden gebaseerd vermoeden met betrekking tot de gemeentelijke organisatie waar de medewerker werkzaam is omtrent:

• een strafbaar feit;
• een schending van regelgeving of beleidsregels;
• het misleiden van justitie;
• een gevaar voor de volksgezondheid, de veiligheid of het milieu, of;
• het bewust achterhouden van informatie over deze feiten;

Citaat Prof. Dr. Hans van de Heuvel:
‘De relatie tussen ambtenaar en bestuurder kan een bron van dilemma´s zijn door de tegenstelling tussen professionele waarden en bestuurlijk-politieke aansturing, de spanning tussen ambtelijke loyaliteit aan de bestuurder versus de eigen vakmatige professionaliteit en die tegenover de medewerkers. Zo kunnen vragen of opdrachten van een wethouder bij een ambtenaar tot moeilijke afwegingen leiden in relatie tot de eigen professie en integriteit of de gemeentelijke belangen in hun totaliteit.’

Prof. Dr. Hans van de Heuvel zegt hier iets heel opmerkelijks, je leest er bijna overheen. ‘Zo kunnen vragen of opdrachten van een wethouder bij een ambtenaar tot moeilijke afwegingen leiden…’

Opdrachten (dwingend), niet alleen van wethouders, maar ook van burgemeester en ambtelijk leidinggevenden. Wat bedoelt hij daar precies mee? De relatie leidinggevende en afhankelijke, ondergeschikte ambtenaar waarvan verwacht wordt dat hij loyaal is, kan onder hoogspanning komen te staan als van hem of haar iets wordt verlangd dat tegen de ambtseed, de AGV, en alle andere normen en waarden ingaat. Loyaal zijn (aan een persoon of organisatie) is namelijk zeer zeker niet hetzelfde als integer zijn. Het handelen van de ambtenaar is ook altijd een individuele verantwoordelijkheid.

Laten we eens kijken wat zo’n opdracht van een leidinggevende aan een ondergeschikte ambtenaar kan inhouden. Bijvoorbeeld het – geregeld – achterhouden en vernietigen van documenten. Het onder druk zetten van een ambtenaar om wel of niet iets te doen, is een ambtsmisdrijf en is strafbaar. Het is waarschijnlijk het meest voorkomende ambtsmisdrijf. Zo hou je namelijk middels angstcultuur de controle in stand. En controle op het ambtelijk apparaat is een voorwaarde om persoonlijke en (partij)politieke zaken die aan het algemeen belang ondergeschikt behoren te zijn, voor elkaar te krijgen. Welke ambtenaar wil afgebrand worden als hij dwarsligt? Tegenspraak? Papier en werkelijkheid. Integriteit begint precies daar: de onderlinge verhoudingen en de ruimte elkaar daarover aan te spreken, zonder daarop te worden afgerekend.

Ambtsmisdrijven
Artikel 361 - De ambtenaar of een ander met enige openbare dienst voortdurend of tijdelijk belast persoon, die opzettelijk zaken bestemd om voor de bevoegde macht tot overtuiging of bewijs te dienen, akten, bescheiden of registers, welke hij in zijn bediening onder zich heeft verduistert, vernielt, beschadigt of onbruikbaar maakt, of toelaat dat zij door een ander worden weggemaakt, vernield, beschadigd of onbruikbaar gemaakt, of die ander daarbij als medeplichtige ter zijde staat, wordt gestraft met gevangenisstraf van ten hoogste vier jaren en zes maanden of geldboete van de vijfde categorie.

Artikel 365 - De ambtenaar die door misbruik van gezag iemand dwingt iets te doen, niet te doen of te dulden, wordt gestraft met gevangenisstraf van ten hoogste twee jaren of geldboete van de vierde categorie.

Archivering
In Venlo is men al jaren dossiers of delen van dossiers kwijt als ze conform de Wet Openbaarheid van Bestuur (WOB en sinds 1 mei de WOO) worden opgevraagd, of als ze deel uitmaken van interne en/of externe onderzoeken. Enige verbetering is daar niet in te bespeuren.

Recente voorbeelden:
- De e-mail account van een vertrokken gemeentesecretaris wordt na het tijdig melden bij juridische zaken en in strijd met de wet tijdens lopende juridische procedures gewist. Dit i.v.m. bewijslast en aansprakelijkheid. Beëindiging van de arbeidsovereenkomst van de gemeentesecretaris vindt pas drie en een halve maand na opstappen plaats (zonder tussentijdse werkzaamheden). De gemeentesecretaris krijgt vervolgens de laptop en telefoon gratis mee naar huis (gegevensdragers van documenten die onder bereik van het WOB-verzoek vallen). De procedures lopen dan nog langere tijd door zonder enige transparantie hierover.

- Functioneringsverslagen van een vertrokken gemeentesecretaris verdwijnen uit het analoge personeelsdossier. Toegang tot zo’n dossier is beperkt tot enkele bevoegde personen. Zulke documenten verdwijnen niet vanzelf.

- De persoonlijke harde schijf en e-mail account van een medewerker van de Concernstaf blijkt te zijn ‘opgeschoond’. Tientallen aantoonbare documenten, waaronder correspondentie en gespreksverslagen met 50 (oud)wethouders, (oud)ambtenaren en andere betrokkenen, worden na een Wob-verzoek niet gevonden. De documenten maken deel uit van een grootschalig extern onderzoek inzake gemelde misstanden.

Dat het hierbij niet meer om incidenten gaat mag duidelijk zijn. Dat er elke keer ook geen alarmbellen afgaan en geen maatregelen worden genomen (waarbij het opvalt dat het elke keer veelal dezelfde betrokken ambtenaren zijn dan wel er kennis van hebben) duidt op een veel fundamenteler probleem.

Citaat Prof. Dr. Hans van den Heuvel:
‘In de bedrijfsvoering moet uitdrukkelijk aandacht worden besteed aan het beheersen van de juridische kwaliteit in de zin van rechtmatigheid, procedures, uitkomsten en prestaties, het handhaven van mandaten en bevoegdheden, risicobeheersing, controle van processen en stukken, checklists, standaarden, dossiervorming, functiescheiding, inkoop en aanbesteding. Bovendien is het voor de juridische positie van de gemeente nodig dat er uniforme regels komen over dossiervorming, vooral elektronische dossiervorming voor het opslaan en bewaren van gegevens, alleen al om in procesdossiers alle relevante stukken aanwezig te hebben. Doorslaggevende factoren daarvoor zijn draagvlak in de organisatie en aansturing van bovenaf.’

Beter is het niet te omschrijven. Gezien bovenstaande voorbeelden is er binnen de organisatie al jaren onvoldoende draagvlak voor juridische kwaliteitszorg en is deze ondergeschikt aan de sturing van bovenaf. Wie, wat, waarom. ‘U gaat daar niet over. Dat gaat alleen ons wat aan…’

Integriteitsfunctionaris / adviseur Integriteit
Bij de gemeente Venlo wordt al jarenlang gesproken over het aanstellen van een Integriteitsfunctionaris. Dat is opmerkelijk, aangezien er vanuit hun functie drie personen verantwoordelijk zijn voor Integriteit binnen de organisatie: de burgemeester (portefeuillehouder Integriteit), de kabinetschef (bestuurlijke Integriteit) en de juridisch controller (ambtelijke Integriteit). En dan is er nog de Commissie Integriteit die dit dient te bevorderen, bestaande uit: de burgemeester, de gemeentesecretaris, de directeur organisatieontwikkeling, de kabinetschef en de juridisch controller. Enkele zelfde personen maakten en maken ook weer deel van uit van de provinciale Stuur- en Werkgroep Integriteit Limburg.

Blijkbaar zijn de personen die voor integriteit behoren te staan al jarenlang niet in staat integriteit binnen de organisatie te borgen en te bewaken. Duidt dat op incompetentie? Of zou de oorzaak daarvan niet gewoon bij de personen zelf liggen? Burgemeester Scholten verklaarde eerder zelf geen sjoege te hebben van integriteit.

Tegen burgemeester Scholten en de juridisch controller werd in 2019 aangifte gedaan vanwege meerdere ambtsmisdrijven. Ambtsmisdrijven trouwens waarbij het college geen enkele sanctie op- of verantwoording over aflegde. De aangifte werd door de burgemeester ook niet gemeld aan de raad. De juridisch controller en juridisch adviseurs kregen meerdere klachten tegen zich ingediend, van meerdere personen. De huidige gemeentesecretaris komt in meerdere dossiers voor waar hij eerder als wethouder verantwoordelijk voor was.

Vacature
Eind 2020 wordt de vacature Integriteitsfunctionaris uitgezet voor 28 uur (solliciteer t/m 25-10-2020). De vacature wordt niet één keer (solliciteer t/m 3-1-2021) maar zelfs twee keer verlengd (sluitingsdatum 17 maart 2021). De opdracht zou middels detachering van 1 april t/m 1 oktober 2021 lopen.



De Integriteitsfunctionaris zou bij het team P&O worden geplaatst, daar waar ook de adviseur Arbeidsvoorwaarden en Rechtspositie onder valt, degene die juist moet toezien op het functioneren van medewerkers en het bijhouden van personeelsdossiers (!). D.w.z. ook zaken m.b.t. plichtsverzuim die kunnen leiden tot strafontslag.

De functie wordt echter niet ingevuld. En niet omdat er wellicht geen geschikte kandidaten zouden zijn, maar omdat er op directieniveau gekibbel is over de invulling van die functie.


Eind 2021 wordt weer een vacature uitgezet. Nu voor een fulltime (36 uur) Adviseur Integriteit, weer geplaatst bij het team P&O (solliciteer t/m 9-1-2022).

De vacature wordt weer niet één keer (solliciteer t/m 21-2-2022) maar twee keer via de Juridische Banenbank verlengd (geplaatst 7 februari 2022, sluit t/m 8 april 2022).

Zo ben je dus bijna twee jaar verder, zonder enige vooruitgang. Het is een beproefde ambtelijke, bestuurlijke en politieke tactiek: in eerste instantie zolang mogelijk negeren, ontwijken, van mening verschillen, prioriteiten stellen (Integriteit is dat dus bij de gemeente Venlo niet) en vervolgens procedures zoveel mogelijk verlengen (juridiseren). Want stel je voor dat je als college of directie zelf op de vingers wordt getikt door de adviseur Integriteit, of erger. ‘U kunt wel zeggen dat dat zo is, maar dat zien wij toch anders (en willen we eigenlijk ook niet)…’

Bestuurscultuur
Het rapport ‘Engelen bestaan niet’ – De Limburgse bestuurscultuur onderzocht’, werd 28 januari 2022 gepresenteerd en leverde een summiere inkijk wat de gemeente Venlo betreft. Onderzoekers Drs. Arno Visser, Drs. Prof. Dr. Paul Frissen en Mr. Kitty Nooy werden bij hun onderzoek ondersteund door bureau Berenschot.

Op het rapport kwam vrijwel onmiddellijk veel inhoudelijke en fundamentele kritiek, o.a. van deskundigen Klaartje Peters (voorzitter van de Venlose rekenkamer), Hans van den Heuvel (inderdaad van het rapport uit 2007) en hoogleraar staatsrecht Paul Bovend'Eert. De commissie-Visser leverde een ‘slecht en schadelijk rapport’, meldde NRC. Klaartje Peters noemde het bij L1 ‘beneden alle peil.’

De eerder door de provincie Limburg ingehuurde Wim Derksen gaf een inkijk hoe het in de praktijk eraan toegaat. Voor ervaringsdeskundigen niets nieuws.

Het rapport van Visser c.s. werd in de Statenvergadering van 1 april besproken en ter kennisgeving aangenomen. Het kon bij publicatie eigenlijk al gelijk de prullenbak in. Een mislukte afleidings- en witwasoperatie. Gouverneur Roemer stelde daarop een nieuw meldpunt in, aangezien er geen recht was gedaan aan de melders en er inhoudelijk geen enkel inzicht was en werd gegeven. Zo ben je wel weer een jaar – en een paar ton lichter – verder.

Van de in totaal 286 meldingen – afkomstig van 144 melders, de commissie ging met slechts 21 melders, veelal ambtenaren, in gesprek – heeft 12% betrekking op de gemeente Venlo. Met de gemeenten Bergen, Eijsden-Margraten en Venray is Venlo daarmee uitschieter. Is dit opgepikt door het college? Door de raad? Door de lokale waakhonden van de democratie? Wil in Venlo iemand überhaupt wel weten wat er is gemeld?

Waarom heeft de gemeente Venlo eigenlijk zelf geen meldpunt waar burgers terecht kunnen en meldingen professioneel en volledig onafhankelijk extern zonder aanzien des persoons worden onderzocht? Dat er in Venlo uit eigen beweging geen kritische vragen over worden gesteld en er geen debat plaatsvindt is tekenend.

'Oude’ en ‘nieuwe’ bestuurscultuur. Maar daar gaat het natuurlijk niet om. Het gaat simpelweg om behoorlijk bestuur zoals in de algemene beginselen (ABBB) beschreven. Basis. Grondhouding. Aansturing.

Over bestuurscultuur is het vanuit het Venlose college doodstil. In het vorige week gepresenteerde Coalitieakkoord staat geen enkele keer bestuurscultuur, integriteit of transparantie vermeld. Was er in het Coalitieakkoord 2018 nog sprake van Transparantie en Herstel in verloren gegaan vertrouwen, zijn die nu geschrapt. Integriteit komt net zoals in 2018 niet voor. In die zin is Venlo wel consistent.

De raad probeert het nog enigszins. Na de zomer is op 9 en 10 september een heisessie Bestuurscultuur gepland. Hopelijk realiseert de raad zich daar dan ook dat ze op dat punt ook het college dienen te controleren en portefeuillehouders zich dienen te verantwoorden.

Coalitieakkoord 2022
Samen verder bouwen aan een gezond Venlo! Is de titel van het nieuwe Coalitieakkoord van EENLokaal, CDA, PvdA en GroenLinks. Opvallend is de terugkeer van het CDA, na alle integriteitskwesties in het Limburgse met daarin een hoofdrol weggelegd voor Venlonaar Ger Koopmans. Oud-buurman en protegé van hem uit Schandelo, Tom Verhaegh, wordt nu wethouder.

En PvdA’er Erwin Boom kan als oud-adviseur van Jos van Rey binnenkort zijn voormalige baas met alle egards in Venlo ontvangen. Misschien een idee om – zoals in 2007 met destijds wethouder Mark Verheijen – weer een uitwisseling te organiseren? Naar verluidt kunnen Boom en Van Rey het nog steeds goed met elkaar vinden.


Het feit dat burgemeester Scholten binnen het nieuwe college ook Juridische Zaken in portefeuille krijgt, is vragen om een voortzetting van de afgelopen jaren. Dat geen enkele wethouder ter discussie stelt of de clustering van Archiefwet, Integriteit en JZ (WOB/WOO) wel zo’n goed idee is gezien de persoonlijke betrokkenheid van de portefeuillehouder in talloze dossiers waar juist integriteitskwesties spelen, en de rechtbank al talloze keren heeft uitgesproken dat er m.b.t. de juridische kwaliteitszorg inzake de WOB/WOO weinig deugt, duidt erop dat lef, kritisch en lerend vermogen geheel ontbreken.

Kan Prof. Dr. Hans van den Heuvel nog eens voor een gedegen analyse en dit keer dwingende aanbevelingen worden ingeschakeld, met als opdracht wat er sinds 2007 qua integriteitsbeleid is gebeurd? Dan mag hij natuurlijk niet alle klachten, meldingen, onderzoeken, conclusies en verantwoordelijkheden i.r.t. de gedragsregels/instrumenten buiten beschouwing laten. Zonder aanzien des persoons.

Centrumplan Blerick is een zeer omvangrijk dossier waarin vele lijntjes en diverse belangen door elkaar lopen. Venlo Transparant beperkt zich op dit moment dan ook alleen tot de verleende provinciale subsidie. Aangezien dit deel van het dossier ook al teveel is om in één keer in kaart te brengen knippen we het in meerdere artikelen op. Daarbij is ook nog lang niet duidelijk wat de vaststelling van de subsidie zal zijn. Die kan namelijk lager uitvallen dan het toegezegde bedrag.

De provincie dreigde tussentijds meerdere keren met een vaststelling (beëindiging) vanwege het keer op keer niet voldoen aan de voorwaarden, maar boog elke keer weer met de gemeente Venlo en Berden mee. Let wel, Berden is formeel geen partij voor de provincie Limburg, dat is alleen de gemeente Venlo als ontvanger van de subsidie.

Berden
In alle ambtelijke en bestuurlijke documenten die zijn verstrekt na Wob-verzoeken (provincie Limburg van 2014 t/m augustus 2021 en de gemeente Venlo van 2005 t/m 2021) wordt vaak alleen ‘Berden’ of ‘firma Berden’ genoemd. Niet altijd is dan even duidelijk welke (rechts)persoon dit betreft. D.w.z. welke persoonlijke of zakelijke belangen worden nu vertegenwoordigt. Berden is een internationaal opererend familiebedrijf waar weer de nodige bv’s onder vallen en zelfde bestuurders werkzaam voor zijn.

Voor alle duidelijkheid: door de gemeente Venlo zijn tientallen aantoonbare documenten niet verstrekt. De interne zoekslag richtte zich op één harde schijf en enkele e-mailboxen. Uit de voorhanden zijnde stukken kan echter evengoed een behoorlijk overzicht worden gereconstrueerd. We beginnen dus – globaal – met de subsidie. Andere of nu aangestipte aspecten van het dossier komen in een later stadium aan bod.

Provinciale subsidie
In november 2014 werd door de provincie Limburg met terugwerkende kracht vanaf 2005 € 729.752,- subsidie aan de gemeente Venlo verleend. De subsidie werd verleend onder de regeling Stimulering bouw en transitie Limburgse woningmarkt, 3^de tranche. De reden voor het verlenen van de subsidie met terugwerkende kracht was het feit dat alle drie de partners op dat moment (de gemeente Venlo, woningstichting Antares en Berden) een tekort in de exploitatie hadden en er geen subsidiabele kosten waren.

Het achteraf verstrekken van subsidie is op zich al opmerkelijk. Gemaakte kosten vóór het indienen van een aanvraag zijn namelijk niet subsidiabel. Twee jaar eerder had de gemeente Venlo al gekeken naar de regeling en zelf geconcludeerd dat men niet aan de criteria voldeed. Verslag vergadering Bijpraatmoment Centrumplan Blerick d.d. 17 december 2012:


Destijds portefeuillehouder was VVD-wethouder Wim van den Beucken. Ruim een half jaar later kon door tussenkomst van CDA-gedeputeerde Noël Lebens wel van de subsidie gebruik worden gemaakt. Noël Lebens was tijdens de aanvraag – nog kort – portefeuillehouder (Wonen en Leefomgeving). Bij de aanvraag was subsidieadviesbureau TRIAS uit Venlo betrokken.

Verslag vergadering bestuurlijk overleg inzake Laurentiusplein d.d. 26 juli 2013:

Op wiens verzoek bestuurlijk overleg is ingepland en wie eerder overleg had met gedeputeerde Lebens blijft onbekend. Bij bovenstaand overleg is buiten wethouder Wim van den Beucken in elk geval een Berden aanwezig.

De subsidie wordt door de provincie Limburg berekent op basis van door de gemeente Venlo aangeleverde gegevens. Een interne e-mail van de provincie Limburg van 15 april 2014 biedt inkijk:

Al in augustus 2014, nog vóór de formele verlening, ziet de gemeente Venlo de subsidie in gevaar komen. Er is namelijk nog steeds geen contract getekend tussen Berden en Albert Heijn, en tussen Berden en Antares. Dit i.v.m. uitbreiding van Berden Plaza en AH en de bouw van appartementen door Antares aan het Laurentiusplein / Maasbreesestraat.

Het sluiten van beide contracten vormt volgens een verslag van 28 augustus 2014 ‘…de belangrijkste voorwaarde voor de gemeente Venlo om een overeenkomst met Berden bv te sluiten voor de nieuwe ontwikkeling.’ En: ‘Door het uitblijven van de contracten en daardoor uitloop in de tijd komt de door de Provincie toegezegde subsidie ad € 7 ton in gevaar.‘ Portefeuillehouder was inmiddels CDA-wethouder Jos Teeuwen.

De gemeente Venlo had haast met de beschikking, getuige een brief van 15 september 2014 aan het cluster Subsidies van de provincie:

Twee weken later wordt in een e-mail aan de provincie de ingediende planning (afronding openbare ruimte 31 december 2016 na bouwwerkzaamheden) al bijgesteld. Men wil een verlenging van de einddatum vóór de subsidie is verleend. E-mail Projectleider gemeente Venlo aan de provincie Limburg van 30 september 2014:

De vraag is natuurlijk welke partij welk deel van de subsidie zal ontvangen en hoe die dient te worden ingezet. Uit de verstrekte stukken is niet gelijk de verdeelsleutel te herleiden. Die wordt pas later duidelijk. Er is wel al vrij snel gesteggel. Gesteggel dat in een jarenlange discussie zal ontaarden. Eerst moeten de contracten tussen Berden, AH en Antares, en Berden en de gemeente Venlo worden getekend.

Verslag vergadering Bijpraatmoment Centrumplan Blerick d.d. 10 oktober 2014:

Om het verlenen van de subsidie überhaupt mogelijk te maken werd door de provincie Limburg tweemaal de hardheidsclausule toegepast. De hardheidsclausule is alleen bedoeld voor uitzonderlijke gevallen. Het besluit projectsubsidie Centrumplan Blerick van 11 november 2014:

Hardheidsclausule Algemene Subsidieverordening 2012 - niet subsidiabele kosten met terugwerkende kracht

Hardheidsclausule Subsidiekader stimulering bouw en transitie Limburgse woningmarkt - verlenging uiterste einddatum van 1 juli 2016 naar 31 december 2017


De gemeente Venlo ontving vervolgens 90% van de subsidie als voorschot: € 656.776,80. Zoals uit de interne e-mail al bleek dient de gemeente Venlo het bedrag te ‘matchen’: het resterende tekort (50% à € 729.752,-) kwam voor eigen rekening. Portefeuillehouder subsidies was inmiddels (sinds juni 2014) CDA-gedeputeerde Ger Koopmans.

Parkeerterrein Gommans
Berden heeft eerder de oude Gommans garage aan de Maasbreesestraat gekocht, gesloopt, en ingericht als parkeerterrein. ‘Berden’ zijnde diverse (rechts)personen waar deels dezelfde bestuurders en familieleden een functie dan wel belang in of bij hebben. We schetsten eerder al het probleem. Het ‘Gommansterrein’ zoals het ook wel wordt genoemd, komt in beeld om een deel van de subsidie voor in te zetten.

De diverse percelen van dit terrein, alsmede het aangrenzende perceel van een gesloopte woning, werden vanaf 2010 gekocht door Somnus Venlo bv en privé door G. Berden. Sommige werden gezamenlijk gekocht. Enkele percelen van Somnus Venlo bv werden in 2020 (deels) overgedragen aan Berden Beheer bv. Ook de gemeente Venlo is eigenaar: een perceel van 12 m2 wordt voor de helft gedeeld met G. Berden. Eén perceel van 603 m2 is eigendom van woningstichting Antares.


Nadat er in 2011 een streep ging door de ondergrondse parkeergarage op het Laurentiusplein omdat Berden zich terugtrok en de gemeenteraad geen extra krediet wilde verlenen, lijkt het inmiddels ingerichte parkeerterrein op de Gommanslocatie ook een probleem te worden. Berden heeft namelijk op basis van oude afspraken een overeenkomst getekend waarin Berden daar eenzijdig betaald parkeren mag invoeren. De gemeente vindt dit echter niet meer wenselijk. De gemeenteraad besloot namelijk per 1 oktober 2014 betaald parkeren in Blerick af te schaffen. De provinciale subsidie biedt dan als compensatie mogelijk een uitweg. Dan zijn er echter weer de voorwaarden en wetgeving m.b.t. ongeoorloofde staatssteun.

Soms is het beter documenten voor zich te laten spreken.

Verslag vergadering afstemmen bestemmingsplan Blerick centrum d.d. 14 september 2015:

Verslag vergadering bestuurlijk overleg Laurentiusplein e.o. d.d. 15 oktober 2015:

Verslag vergadering bestuurlijk overleg Laurentiusplein e.o. d.d. 9 november 2015:

Verslag vergadering bijpraatmoment Centrumplan Blerick d.d. 2 december 2015:

Verslag Bestuurlijk overleg Centrumplan Blerick - oostelijke halter d.d. 4 oktober 2016:

Verslag vergadering Openbare Ruimte Centrumplan Blerick d.d. 9 januari 2017:

Verslag vergadering Afstemmingsoverleg Laurentiusplein e.o. d.d. 11 januari 2017:

Verslag vergadering Bijpraatmoment Centrumplan Blerick d.d. 22 februari 2017:

Gedurende al dit overleg lopen niet alleen andere afspraken tussen de partijen over grondruil, koop/verkoop en invulling van de plannen, maar ook allerlei bezwaren en beroepen tegen de uitbreiding van Berden Plaza en AH ingediend door omwonenden en andere belanghebbenden. De gemeente Venlo ziet de bui al hangen en wil wijzigingen in de subsidievoorwaarden. De al verlengde einddatum van 31 december 2017 komt in zicht.

In de 1^ste nieuwsbrief van het Kazernekwartier uit juli 2021 werd i.v.m. de bereikbaarheid van het gebied een onderzoek naar een nieuwe oeververbinding aangekondigd:

‘De uitkomst moet in beeld brengen welke mogelijkheden er zijn voor het herinrichten van de bestaande oeververbindingen en daarbij in het verlengde de gevolgen of kansen voor de Eindhovenseweg. Onderdeel van het onderzoek is ook de mogelijkheid voor een nieuwe oeververbinding. Hierbij wordt meegenomen om te bekijken of een nieuwe autoverbinding noodzakelijk is. De onderzoekskosten worden gedeeld tussen Gemeente Venlo en Provincie Limburg. De onderzoeksresultaten worden eind van dit jaar verwacht.’

Aldus de nieuwsbrief van de gemeente Venlo.

Aanbesteding
De meervoudig onderhandse aanbesteding voor het onderzoek wordt in maart 2021 gepubliceerd via TenderNed. Vijf partijen worden door de gemeente Venlo uitgenodigd om in te schrijven. De aanbesteding zal worden gegund aan degene die als beste uit de bus komt met een all-in prijs niet hoger dan het plafondbedrag van € 100.000,- excl. BTW.

De gemeente Venlo behoudt zich wel het recht voor om gedurende de looptijd aanvullende opdrachten te gunnen. De totaalwaarde van de aanvullende opdrachten inclusief de initiële opdracht bedraagt € 150.000,- excl. BTW.

Op 30 april 2021 heeft de gemeente Venlo de Aanbiedingsbrief van IPV Delft uit Delft en een Verklaring Onderaannemer van Grenspaal 12 (GP12) uit Valkenburg in bezit. Deze Aanbiedingsbrief en Verklaring onderaannemer zijn na een WOO-verzoek (Wet Open Overheid) niet door het college van B&W verstrekt, met als weigeringsgrond dat onder de Aanbestedingswet inschrijvingen vertrouwelijk zijn.

De opdracht wordt op 10 juni 2021 formeel gegund aan IPV Delft. Totaalbedrag van de opdracht: € 95.000,- excl. BTW. GP12 wordt in de gunningsbrief niet genoemd. Uit de verstrekte documenten wordt niet duidelijk hoe de beoordeling en gunning tot stand is gekomen, noch welke andere vier partijen door de gemeente Venlo werden uitgenodigd: E-mails waarin de andere vier partijen staan vermeld zijn er niet. Wel van IPV Delft en GP12.

GP12
Even een half jaar terug in de tijd naar 13 november 2020. GP12 presenteert op de website zijn nieuwe projectmanager Maurice Houba, dan (vanaf 2012) ook VVD-raadslid in Venlo. Hij werkt dan al enkele weken voor GP12.

Maurice Houba is verkeerskundig beleidsadviseur en heeft eerder in verschillende functies bij meerdere Limburgse gemeenten gewerkt. Hij wordt bij GP12 aangesteld als projectmanager mobiliteit en infrastructuur. Maurice omschrijft zijn werkzaamheden en specialisaties als volgt:

Buiten zijn werkzaamheden als projectleider en procesbegeleider brengt hij GP12 dus ook onder de aandacht van potentiële opdrachtgevers. ‘Een stukje acquisitie', zoals hij het noemt.

Op 28 juli 2021, ruim een maand na de gunning en bijna tegelijkertijd met de nieuwsbrief van de gemeente Venlo, meldt GP12 op de website dat er een opdracht is binnengehaald van de gemeente Venlo:

Wat houdt het onderzoek precies in en welke expertise is vereist?

Zoals eerder aangegeven zijn documenten betreffende de andere vier partijen niet verstrekt. Ze komen ook niet voor in correspondentie met de gemeente Venlo. Dat niet alleen. In de nieuwsbrief werd gemeld dat de resultaten van het onderzoek eind 2021 werden verwacht. Uit verstrekte e-mails blijkt dat er in december 2021 en januari 2022 ook versies en definitieve rapporten van zowel IPV Delft en GP12 circuleren. Hier en daar wordt op verzoek van de gemeente Venlo nog e.e.a. aangepast.

Alle versies van de onderzoeksrapporten worden door het college van B&W geweigerd, met als weigeringsgrond artikel 5.1, tweede lid, aanhef en onder i van de WOO:

In verschillende versies van een verkeersonderzoek naar een Maasverbinding, gefinancierd met publiek geld, waarvan de definitieve versie allang naar de raad had moeten worden gestuurd, staat informatie die het functioneren van de gemeente Venlo in gevaar zou kunnen brengen?

Meer dan aannemelijk is het natuurlijk andersom: het functioneren van de gemeente Venlo wordt in gevaar gebracht door raadsleden, ambtenaren en bestuurders die telkens niet naar behoren functioneren. Venlo Transparant verwijst naar VVD-raadslid Martin Camp: de onderhandse verkoop van gemeentelijk vastgoed zonder ontheffing verboden handelingen ex. Artikel 15 Gemeentewet en de daarop volgende doofpot.

Weer een VVD’er, horen wij u zeggen. Inderdaad.

Artikel 15 Gemeentewet
Lid 1
d. rechtstreeks of middellijk een overeenkomst aangaan betreffende:

1e. het aannemen van werk ten behoeve van de gemeente;
2e. het buiten dienstbetrekking tegen beloning verrichten van werkzaamheden ten behoeve van de gemeente;

Lid 2
Van het eerste lid, aanhef en onder d, kunnen gedeputeerde staten ontheffing verlenen.

Lid 3
De raad stelt voor zijn leden een gedragscode vast.

Beleidskader ontheffing verboden handelingen Provincie Limburg
Artikel 1 Inleidende bepalingen
1. In dit beleidskader wordt verstaan onder:

aanvrager: een lid van de raad van de gemeente die rechtstreeks of middellijk met de gemeente waarvan hij raadslid is een overeenkomst beoogt aan te gaan zoals bedoeld in artikel 15 lid 1 onder d van de Gemeentewet.

middellijke overeenkomst: een overeenkomst die wordt aangegaan tussen een derde en de gemeente, waarbij het lid van de gemeenteraad als gevolg van een persoonlijke of zakelijke relatie met deze derde rechtstreeks invloed kan uitoefenen op de totstandkoming van de overeenkomst en een persoonlijk voordeel geniet.

Artikel 2 Indienen aanvraag
2. Voor zover het betreft een door een derde met de gemeente aan te gane overeenkomst, waarop de aanvrager, als gevolg van een persoonlijke of zakelijke relatie met deze derde, rechtstreeks invloed kan uitoefenen, wordt door of namens het raadslid eveneens een aanvraag om ontheffing ingediend. Het betreft hier de volgende doch niet limitatief bepaalde overeenkomsten:

a. tussen de gemeente en een privaatrechtelijke rechtspersoon waarvan het raadslid bestuurder is of op het beleid waarvan het raadslid op andere wijze invloed kan uitoefenen;
b. tussen de gemeente en de echtgeno(o)t(e), c.q. partner van het raadslid, in die gevallen waarin het raadslid een recht heeft op een deel van het met betreffende persoon gezamenlijk gehouden vermogen, of eerste en tweedegraads familieleden van het raadslid;
c. tussen de gemeente en een aannemer over een gemeentewerk, waarbij de aanvrager als onderaannemer of leverancier gaat optreden.

Artikel 4 Voorwaarden ontheffing
D. De aanvraag voor de ontheffing wordt ingediend voorafgaand aan het aangaan van de overeenkomst;
E. Een ontheffing wordt niet verleend als de aanvraag voor de ontheffing wordt ingediend nadat de aanvrager de overeenkomst waarvoor de ontheffing wordt gevraagd reeds is aangegaan;
F. In uitzondering op het lid, sub F kunnen Gedeputeerde Staten dan wel de CdK achteraf en met terugwerkende kracht een ontheffing verlenen, indien naar het oordeel van Gedeputeerde Staten dan wel de CdK de aanvrager aannemelijk heeft gemaakt dat de aanvraag voorafgaand aan het aangaan van de overeenkomst redelijkerwijs niet van hem verwacht kon worden.

Provincie Limburg
De provincie Limburg bevestigde dat er voor deze opdracht nooit een ontheffing is aangevraagd, en “...dat wij achteraf ook niet meer een ontheffing verlenen.’’ Aldus de topambtenaar van de provincie Limburg. Achteraf? Dat mocht sowieso niet. Een ontheffing dient altijd vooraf te zijn aangevraagd en verleend, anders is de overeenkomst nietig. Behalve als je een VVD’er uit Venlo bent, natuurlijk. Daar hoort u binnenkort weer meer van.

Gemeente Venlo
Is de raad hierover ingelicht, of is dit enkel het presidium voorgelegd en daar weer van tafel geveegd? Wie is hier ambtelijk en bestuurlijk verantwoordelijk, buiten de wethouders Marij Pollux (GL) en Erwin Boom (PvdA) die in de e-mails voorkomen. In elk geval burgemeester Antoin Scholten als portefeuillehouder integriteit.

Maurice Houba keerde na de gemeenteraadsverkiezingen van maart 2022 niet terug. De VVD implodeerde van 6 naar 4 zetels. Publiciteit over deze aanbesteding kort voor de verkiezingen zou nog rampzaliger zijn geweest. In Venlo leren ze het namelijk niet. Alleen met harde hand.

Wat denkt de lezer? Zal (na zorgvuldig zelfonderzoek natuurlijk) toch een ontheffing worden verleend? Of zal er uiteindelijk worden geconcludeerd dat een aanvraag en ontheffing niet nodig waren? Zal er nog een financiële bijdrage komen vanuit de provincie? De aanvraag moet nog door de gemeente Venlo worden ingediend. En wie is daar weer portefeuillehouder?

En om het verhaal nog opmerkelijker te maken is na zes jaar de Teamleider Inkoop van de gemeente Venlo per januari 2022 naar de provincie Limburg overgestapt, nu werkzaam als Clustermanager Inkoop & Aanbesteding. Het is natuurlijk wel zo makkelijk om bij je eigen werknemer eens navraag te doen.

Facturen
IPV Delft stuurde drie facturen naar de gemeente Venlo:

21 februari 2022: € 11.495,-
16 november 2021: € 80.465,-
14 juni 2021: € 22.990,-

Totaal: € 114.950,- inclusief BTW

Hoeveel heeft GP12 als onderaannemer ontvangen? Hoe heeft de gemeente Venlo hier op geacteerd? Is de opdracht aan GP12 met bijbehorend rapport nietig verklaard? De raad heeft morgen en overmorgen, 9 en 10 september, een heisessie bestuurscultuur, inclusief overnachting. Zullen ze het erover hebben?

Ach, dat Limburg. Ach, dat Venlo.


Update 29 september 2022
Ja hoor, de provincie betaald bijna de helft mee aan de opdracht waarbij GP12 als onderaannemer fungeerde. Daar bovenop is een nog groter bedrag gereserveerd voor aanvullend onderzoek. Zal de provincie voorafgaand over bovenstaande integriteitskwestie door de gemeente Venlo zijn geïnformeerd? Dan zou het betalingsverzoek normaliter niet zijn gehonoreerd.

Als de provincie werk wil maken van integriteit zal eerst eens veel kritischer gekeken moeten worden naar de financiële bijdragen richting Venlo, en daar ook strikter naar gehandeld moeten worden, want vrijwillig zal daar m.b.t. een transparante en integere bestuurscultuur niets verbeteren. Maar ja, met twee Venlose oud-wethouders als gedeputeerden is het in het gouvernement wellicht politiek balanceren. Dan is het weer oogjes dicht en snaveltjes toe. En op naar de volgende crisis.

Samenwerkingsagenda provincie Limburg en gemeente Venlo: Versterken centra, kernen en wijken - Kern Blerick d.d. 28 september 2022:

Begin 2017 wordt er door de gemeente Venlo met de provincie Limburg ambtelijk gecommuniceerd over een (feitelijk tweede) wijzigingsverzoek. Dit keer niet alleen over een (tweede) termijnverlenging. Er is ook sprake van een projectwijziging: men wil enkele zaken toevoegen. Als motivatie voor de verlenging wordt o.a. vertraging m.b.t .de bestemmingsplanprocedure aangedragen. Verder zijn de kosten door beroepsprocedures (rente, ambtelijk e.d.) opgelopen.

De Raad van State verklaarde het bestemmingplan in september 2016 onherroepelijk. De vergunningverlening voor de realisatie van het bouwplan en inrichting van de openbare ruimte werd daardoor pas in het 2^de kwartaal van 2017 verwacht. De voorbereidingen voor het bouwrijp maken waren al in gang gezet. Na de zomer zouden de daadwerkelijke bouwwerkzaamheden starten. Dat gebeurde echter niet.

Zowel Antares als Berden gaven bij de gemeente aan eerder dan na de eindafrekening over de subsidie te willen beschikken om deze te kunnen inzetten bij de bouw. Risico waar men zich volledig van bewust was: een eventueel te hoge bevoorschotting zou men verplicht moeten terugbetalen na vaststelling door de provincie.

Wijzigingsverzoek – (tweede) verlenging
Het formele wijzigingsverzoek van de gemeente Venlo werd op 10 mei 2017 verstuurd. In een notitie van de provincie van 8 februari 2017 werden de toevoegingen aan de bestaande verplichtingen en de termijnverlenging al punt voor punt opgesomd:

1. De kosten voor aankoop en sloop van het pand Maasbreesestraat 11 worden opgenomen in de aanvraag.
2. De kavel gelegen op de hoek Maasbreesetraat / Baarlosestraat wordt bij het plangebied betrokken.
3. De Pontanusstraat gelegen tussen de Maasbreesestraat en de Laurentiusstraat wordt erbij betrokken .
4. De einddatum wordt (voor een tweede keer en met twee jaar) verlengd t/m 31 december 2019.

Het wijzigingsverzoek, behandeld door het cluster subsidies van portefeuillehouder Ger Koopmans, beland op het bureau van gedeputeerde Daan Prevoo, portefeuillehouder Wonen. Op 5 september 2017 werd het wijzigingsverzoek volledig gehonoreerd, weer met gebruikmaking van de hardheidsclausule. Voor de tweede keer binnen het Subsidiekader stimulering bouw en transitie Limburgse woningmarkt, en een derde keer in totaal.

Hardheidsclausule Subsidiekader stimulering bouw en transitie Limburgse woningmarkt 2014-2015 - verlenging uiterste einddatum van 31 december 2017 naar 31 december 2019:

Er wordt ook getoetst aan de Beleidsregels verlenging uitvoeringstermijn gesubsidieerde projecten, en dan specifiek aan artikel 3. Daarin wordt een termijnverlenging toegestaan als overschrijding van de geplande looptijd niet verwijtbaar is aan de subsidieontvanger. D.w.z. vertragingen veroorzaakt door externe en onvoorziene omstandigheden.

In Artikel 4, lid 1 van de Beleidsregels staat echter helder aangegeven dat een termijnverlenging behoort te worden afgewezen: ‘… indien het verzoek pas is ingediend nadat de oorspronkelijk in de subsidieverleningsbeschikking opgenomen looptijd van het project is geëindigd alsmede in het geval dat reeds eerder een verzoek om verlenging van de uitvoeringstermijn is gehonoreerd.’

De Beleidsregels hebben geen hardheidsclausule. De Algemene Subsidieverordening 2012 wordt niet meer vermeld. Deze is ook inmiddels vervangen door de Algemene Subsidieverordening (ASV) 2017. Aan deze wordt evenmin gerefereerd.

De provincie neemt in de beslissing op het wijzigingsverzoek nu wel een uitdrukkelijke waarschuwing op:

Wijzigingsverzoek – (derde) verlenging
Bij de gemeente Venlo is kort na de beslissing van de provincie Limburg al bekend dat ook deze verlengde einddatum niet gehaald zal worden. Obstakel is de ingebruikname van het parkeerterrein Gommans.

Berden heeft rondom het parkeerterrein Gommans, grenzend aan de tuinen van omwonenden, een muur gebouwd die volgens een omwonende niet voldoet aan de eisen. Beroep wordt ingediend. Ook is niet helemaal duidelijk of het terrein überhaupt wel als parkeerplaats gebruikt mag worden. AH wil geen contract voor de uitbreiding met Berden tekenen zolang dat niet zeker is. AH drong eerder ook aan op tweerichting verkeer vanaf de Pontanusstraat / Baarlosestraat tot aan het parkeerterrein Gommans, met alle verkeersgevolgen voor omwonenden. Daarbij speelt ook nog de bevoorrading van de uitgebreide AH een rol: die zou middels vrachtverkeer ook via dit deel van de Maasbreesestraat plaats moeten vinden. Een zwartgelakte partij vraagt door dit alles een half jaar uitstel van de werkzaamheden.

Verslag vergadering Afstemming Laurentiusplein e.o. d.d. 30 oktober 2017:

De gemeente Venlo en de andere betrokken partijen hebben het vijf maanden na de beslissing van de provincie over het aanvragen van een noodzakelijke nieuwe verlenging.

Verslag vergadering Afstemming Laurentiusplein e.o. d.d. 22 februari 2018:

Verder is de al in 2017 door Antares en Berden (Somnus Venlo bv) verzochte bevoorschotting volgens de gemeente Venlo niet mogelijk. Er is getoetst aan de subsidievoorwaarden én de staatssteunregels die in de Algemene Subsidieverordening van de provincie Limburg zijn opgenomen.

Artikel 33 Wijziging / intrekking subsidie:

‘Gedeputeerde Staten trekken een beschikking tot subsidieverlening of subsidievaststelling in of wijzigen deze ten nadele van de ontvanger indien de subsidieverlening of subsidievaststelling toch in strijd blijkt te zijn met artikel 107 van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie (VWEU) of met een verplichting ingevolge een ander door de staat gesloten verdrag.’

Brief gemeente Venlo aan Somnus Venlo BV van 17 mei 2018:

Een afschrift van de brief wordt verstuurd aan Antares.

Wethouders
Sinds 2014 is - buiten een korte en gezamenlijke periode met VVD-wethouder Wim van den Beucken - CDA-wethouder Jos Teeuwen portefeuillehouder. Dat verandert na de gemeenteraadsverkiezingen van 2018. Wethouder Sjors Peeters van 50PLUS wordt de nieuwe portefeuillehouder Wonen. Ook PvdA-wethouder Erwin Boom schuift aan bij de vergaderingen.

Opmerkelijk: VVD-gedeputeerde Twan Beurskens werd kort voor de gemeenteraadsverkiezingen van 2018 benoemd tot secretaris / algemeen directeur bij de gemeente Venlo. Vanaf 2006 tot aan zijn vertrek in 2012 was hij als wethouder verantwoordelijk voor het Centrumplan Blerick.

Daarvoor was tot 2004 CDA-wethouder Paul Stelder portefeuillehouder. Die stapte echter over naar Antares en is daar sindsdien directeur.

1^ste tussentijdse verantwoording
In augustus 2018 stuurt de gemeente Venlo de eerste tussentijdse subsidieverantwoording naar de provincie: 8 maanden te laat. Daarin laat de gemeente Venlo weten niet aan de (feitelijk tweede) verlengde einddatum te kunnen voldoen. De reden daarvoor is dat Somnus Venlo bv de realisatie van het plan wil uitstellen vanwege het ontbreken van contractuele afspraken met (toekomstige) huurders (AH). Ambtelijk is hier dan al met de provincie Limburg over gecommuniceerd, maar bij de betrokken partijen in elk geval sinds oktober 2017 bekend.

Email gemeente Venlo aan provincie Limburg 4 juli 2018:

Tussentijdse subsidieverantwoording 22 augustus 2018:

Ondertussen blijft men inzetten op het door beschikken van de subsidie naar Berden c.q. Somnus Venlo bv. Men probeert het ook met een omweg via Antares. Dat blijkt echter niet te mogen. Parkeerterrein Gommans blijft de enige optie, alleen bij de uitvoering gaat het telkens mis. De raad moet dan maar (mogelijk) uitkomst bieden.

Verslag vergadering Centrumplan Blerick – uitbreiding Berden Plaza d.d. 27 november 2018:

We zagen eerder dat Antares eigenaar is van een perceel ter grootte van 603 m2 op het parkeerterrein Gommans. Dat blijken 25 parkeerplaatsen te zijn, gekocht in 2016. Antares verlangt daarvoor inmiddels een rentevergoeding van de gemeente Venlo. De parkeerplaatsen zijn waarschijnlijk gereserveerd voor de bewoners van de 25 door Antares te bouwen sociale huurwoningen die in de initiële subsidiebeschikking van de provincie zijn opgenomen als voorwaarde. Deze 25 parkeerplaatsen zijn dus niet te bestempelen als openbaar.

Uit de documenten wordt nu ook duidelijk wat de onderlinge verdeling is van de € 729.752,- subsidie. Als eerste in de rij en ook met het grootste deel staat Berden (Somnus Venlo bv). Wel onder voorwaarden, maar met rente.

Interne email Projectleider gemeente Venlo d.d. 13 februari 2019:

2^de tussentijdse verantwoording
In maart 2019 volgt de 2^de tussentijdse verantwoording. Bij de provincie Limburg is dan D66’er Hans Teunissen portefeuillehouder Wonen. Portefeuillehouder subsidies is nog steeds CDA´er Ger Koopmans. Als reactie laat de provincie Limburg weten dat er sinds de 1^ste verantwoording - buiten de sloop van Maasbreesestraat 2 en 4 door Somnus Venlo bv - weinig tot geen vooruitgang is geboekt.

Bij de gemeente Venlo blijft men stug de mogelijkheid onderzoeken om de subsidie door te beschikken. Tussen de drie partijen wordt met ondersteuning van de huisadvocaat van Berden al maanden bekeken hoe dit op te lossen. De gemeente Venlo en Berden blijven echter van mening verschillen over het karakter van het parkeerterrein, en hoe dit zich verhoudt tot het verstrekken van de subsidie. Berden wil het terrein middels een slagboom afsluiten en nog steeds parkeergeld kunnen innen zoals overeengekomen in de Realisatieovereenkomst met de gemeente Venlo. De gemeente wil daar echter niet meer aan.

E-mail advocaat Boels Zanders aan gemeente Venlo, CC: Antares d.d. 9 april 2019:

Interne e-mail Projectleider gemeente Venlo d.d. 15 april 2019:

Bovenstaand relaas wordt enkele dagen later door de Juridisch beleidsadviseur Vastgoedontwikkeling in een e-mail bevestigd. Daarbij wordt weer genoemde de-minimisvrijstelling vermeld als enige optie om onder de staatssteunregels uit te komen.

In de-minimisverordening van de Europese Commissie zijn bedragen opgenomen waarbij steunmaatregelen (zoals subsidieverlening) tot een bepaalde drempel geoorloofd zijn. Per onderneming is een drempel van € 200.000,- vastgesteld over een periode van drie belastingjaren. De onderneming dient daarvoor een verklaring te ondertekenen. Onder voorwaarden natuurlijk.

De Juridisch beleidsadviseur benadrukt in de e-mail nog eens de volledige afhankelijkheid van de (alsmaar uitdijende) coulance van de provincie.

E-mail Juridisch beleidsadviseur Vastgoedontwikkeling gemeente Venlo d.d. 17 april 2019:

Mosella bv
Opvallend is dat in deze correspondentie Mosella bv en Berden als partijen worden genoemd. Zoals we in het 1^ste artikel al zagen is Mosella bv volgens het Kadaster geen eigenaar meer van percelen van het parkeerterrein Gommans. Eigenaren zijn Antares, Berden Beheer bv, Somnus Venlo bv, de gemeente Venlo en G. Berden als privé persoon.

Mosella bv is een van de rechtspersonen uit de ‘Berden’ stal en richt zich op de verhuur en exploitatie van onroerend goed. O.a. Sablones en Storagebox behoren daartoe. Mosella bv was ook opdrachtgever voor de bouw van Residence Belle Vue gelegen aan de Pontanusstraat (en voormalig Gijzenstraatje) op steenworpafstand van Berden Mode en het Laurentiusplein.

De omgevingsvergunning voor Residence Belle Vue werd in 2017 door G. Berden namens Mosella bv ingediend. Voor de realisatie van Residence Belle Vue werden 3 gemeentelijke percelen met een oppervlakte van 519 m2 aan G. Berden / Mosella bv verkocht.

Het is één van meerdere en gelijklopende zijwegen in dit dossier.

U heeft vast en zeker gesmuld van de vele integriteitsonderzoeken naar met name CDA-politici in Limburg sinds vorig jaar. Aanjager daarvoor waren vooral artikelen in De Limburger en NRC (en hun tipgevers). Er was veel ophef, maar de uiteindelijke formele conclusies - een uitzondering daargelaten - waren over het algemeen mager. Wel stapten de nodige wethouders, burgemeesters en het voltallige college van gedeputeerde staten op. Vrij snel kwam echter de arrogante toon van een aantal betrokkenen weer naar boven en stonden de baantjes voor hen alweer klaar.

Maar is in die onderzoeken ook daadwerkelijk alles boven water gekomen? Wie een beetje ervaring heeft met onderzoeken naar bestuursorganen verricht i.o.v. diezelfde bestuursorganen weet welke mechanismen in werking treden om de onderste steen ook vooral daar te laten liggen. Doel daarbij is verdere schade aan het openbaar bestuur en betrokkenen zoveel mogelijk te beperken. Dan gaat het niet om waarheidsvinding, maar om beeldvorming en elkaar uit de wind houden.

Het onderzoek door de externe commissie Visser naar de Limburgse bestuurscultuur (i.o.v. Johan Remkes) is daar een overtreffend voorbeeld van. Het openen van een meldpunt was een prima zet, alleen werden de melders een doodlopende steeg ingestuurd en de eigengerichte invulling van het rapport moest vooral de aandacht afleiden. De meldingen werden niet alleen geneutraliseerd, maar vooral ook inhoudelijk niet in kaart gebracht. Melders werden over de afhandeling niet eens geïnformeerd. De provincie als opdrachtgever kreeg zelfs niet de beschikking over de gegevens (naar verluidt). Goed betaald niet-integer onderzoek. Zou de provincie niet gewoon het geld moeten terugvorderen?

J en T Tussenholding (h.o.d.n. Terraq)
Zo was er ook de eerste Limburgse parlementaire enquête naar (de schijn van) belangenverstrengeling door gedeputeerde Ger Koopmans met het bedrijf waar hij van 2010 t/m 2017 - als Tweede Kamerlid, wnd. burgemeester en gedeputeerde - een betaalde nevenfunctie als commissaris had.

Waarheidsvinding was het doel van de enquêtecommissie. Een reconstructie van feiten. Scope was de integriteit en het handelen van Ger Koopmans in de periode 2014 t/m 2017. De enquêtecommissie deed echter ook onderzoek naar de het integriteitsbeleid van de provincie in de periode 2011 t/m 2020. Maar je kunt natuurlijk geen deugdelijk rapport presenteren en zorgvuldige conclusies trekken als die feiten niet compleet zijn. De tijdslijn en het gebruik van alle mogelijke middelen om die onderste steen boven te halen is cruciaal.

Het rapport ´Blinde Hoeken van het Integriteitsbeleid van de Provincie Limburg´ werd op 26 januari 2022 door voorzitter Aleida Berghorst gepresenteerd. In het voorwoord wordt o.a. gesteld dat de laatste jaren hard is gewerkt om integriteitskwesties juist te voorkomen. Specifiek wordt daarbij gewezen op de provinciale Werkgroep Integriteit Limburg die in 2016 zelfs de Ien Dales Integriteitsaward won. Wie een beetje beter kijkt naar de jarenlange invulling van die Werk- én Stuurgroep en ervaring heeft in de omgang bij integriteotskwesties met enkele van die personen kent hun modus operandi: Catch, Kill and Bury. Meldingen en melders van misstanden zoveel mogelijk neutraliseren. Beeldvorming en het uit de wind houden van ambtenaren en bestuurders is leidend, niet het beschermen van klokkenluiders / melders en het oplossen van misstanden.

Daar komen we later nog eens op terug, want recent is er een reshuffle geweest bij de Werk- en Stuurgroep die nog niet is gecommuniceerd via hun website: Johan Remkes wordt daar zelfs nog vermeld als voorzitter. Enkele opgestapte bestuurders waren trouwens lid van de Stuurgroep. Tegen een aantal andere leden van zowel de Stuur- als Werkgroep zijn de afgelopen jaren meerdere klachten ingediend en is zelfs aangifte gedaan.

Bijvangst
Tijdens het Koopmans-onderzoek werden betrokkenen niet onder ede gehoord, wat wel kon. Een gemiste kans. Je hebt immers meer dwingende en handhavende instrumenten in handen mocht na afronding blijken dat informatie is achtergehouden. De enquêtecommissie zag er vanaf. Opdrachten werden verstrekt aan Landsadvocaat Pels Rijcken (waarvan de bestuursvoorzitter zelfmoord pleegde nadat grootschalige fraude intern bekend werd) en KPMG.

Ger Koopmans was opgelucht na het rapport: van belangenverstrengeling was geen sprake, wel had hij volop de schijn daarvan gewekt. Ook gouverneur Theo Bovens kreeg als portefeuillehouder Integriteit een veeg uit de pan. Maar al met al was het een schampschot waar men weer mee verder kon.

Bij de presentatie van het rapport werd door voorzitter Aleida Berghorst echter ook gemeld dat er sprake was van ‘bijvangst’, maar deze niet was meegenomen in het onderzoek. Het onderzoek richtte zich immers alleen op Ger Koopmans, en volgens de enquêtecommissie viel die bijvangst niet binnen de scope van het onderzoek. Voorzitter Aleida berghorst liet zich wel ontvallen dat er een e-mail m.b.t. partijfinanciering was aangetroffen, zonder te vermelden op welke partij dit betrekking had.

Afgelopen juni werd deze bijvangst na een WOO-verzoek van NRC door de provincie Limburg al vrijgegeven. Daarbij zat een e-mail uit 2015 van de parttime directeur van Limgroup BV in Horst aan de Maas (vanaf 1999) die tegelijkertijd ook parttime directeur van Terraq BV in Blerick was (vanaf 2002). Volgens de enquêtecommissie viel deze e-mail dus niet binnen de scope van het onderzoek:

Betreffende e-mail is afkomstig van directeur Bert van den Bercken. Ten tijde van de door hem gestuurde e-mail was Ger Koopmans bezoldigd commissaris bij Terraq. Duidelijk schrijft Bert van den Bercken dat hem door zowel gedeputeerde Ger Koopmans als Tweede Kamerlid Raymond Knops om een (financiële) bijdrage voor de CDA-verkiezingscampagne voor de Tweede Kamer en Provinciale Staten is gevraagd. Ook een derde persoon deed een verzoek bij Terraq. De e-mail is naar de zakelijke e-mailadressen van beide politici gestuurd. Het antwoord van Raymond Knops bevestigd de ontvangst.

Van den Bercken vraagt nadrukkelijk aan beiden om instructies hoe te handelen: een bedrag in één keer of uitgesmeerd over meerdere potjes? Verder stelt Van den Bercken dat hij vanuit zijn positie als directeur bij Limgroup BV en Terraq BV het CDA een warm hart toedraagt, zowel lokaal, provinciaal als landelijk. Dat duidt op verdere partijfinanciering, mogelijk ook eerder en in een later stadium bij gemeenteraadsverkiezingen.

De vraag dringt zich hier toch echt op waarom deze e-mail niet is meegenomen in het onderzoek en er niet naar verdere documenten is gezocht die er aantoonbaar moeten zijn, zowel bij de provincie als bij de Tweede Kamer? Er is aantoonbaar een rechtstreekse relatie tussen gedeputeerde, commissaris en CDA-sponsorwerver Ger Koopmans en (de directeur van) Terraq BV. Meerdere petten, meerdere belangen. Geheel in lijn met de scope van het onderzoek.

Netwerkcorruptie
Laten we eens n.a.v. die e-mail nauwkeuriger kijken naar de onderlinge lijntjes van betrokkenen, waaronder financiële. Over Ger Koopmans zijn werkwijze is genoeg bekend geworden. De e-mail voegt echter een nieuwe dimensie toe waarvan Venlo Transparant stelt dat hier toch echt de grens tussen de schijn van en daadwerkelijke belangenverstrengeling werd overschreden. Nader onderzoek, vooral wat betreft partijfinanciering door (rechts)personen die ook een zakelijke relatie hebben of hadden met betrokkenen vanuit diverse functies, is hoogst noodzakelijk.

Met nadruk wijst Venlo Transparant de lezer op de definitie van en het onderzoek naar netwerkcorruptie.

Limgroup BV
Bert van den Bercken kwam begin 2019 in het nieuws. De Limburger besteedde er enkele artikelen aan. Van den Bercken was sinds 1999 directeur. Bij een interne machtsstrijd werd hij echter eind 2016 ontslagen, tegen het advies van de OR. De provincie Limburg greep vervolgens na veel interne onrust in, de belangen waren blijkbaar groot. Ger Koopmans meldde zich bij Limgroup, waarna oud CDA-gouverneur Leon Frissen als procesbegeleider werd ingezet voor het opzetten van een nieuwe bedrijfsstructuur.

LBM
Vanaf 2007 t/m 2016 is CDA-Tweede Kamerlid Raymond Knops ook voorzitter van de Limburgse Bond van Muziekgezelschappen (LBM). Eind 2015 meldt hij in de Algemene ledenvergadering dat er een sponsor is gevonden. Limgroup BV uit Horst aan de Maas met Bert van den Bercken als directeur is bereid vier jaar lang maximaal € 20.000,- per jaar te doneren. De e-mail van Bert van den Bercken aan en het antwoord van Raymond Knops is dan al bijna een jaar oud. Dat de heren elkaar al langer kennen blijkt uit het werkbezoek van Raymond Knops aan Limgroup in 2012, waarbij hij toenmalig staatssecretaris Henk Bleker vergezelde. Raymond Knops woont in Horst aan de Maas en was daar wethouder van 1999 t/m 2005. Burgemeester was indertijd Leon Frissen. Inderdaad, de klusjesman die werd ingevlogen bij de Limgroup.

Afgelopen mei en juli kwam Raymond Knops nog in het nieuws vanwege een rechtszaak aangespannen vanwege publicaties door De Limburger en NRC in 2020. Het ging om de aankoop van een perceel onder de Ruimte-voor-Ruimte regeling waarbij Raymond Knops in 2010 zou zijn bevoordeeld. Dat laatste mochten de kranten volgens de rechter schrijven. Niet dat het om tienduizenden euro’s bevoordeling zou gaan. Dat was namelijk niet voldoende aangetoond. Ger Koopmans meldde zich publiekelijk ter verdediging van Raymond Knops met een aanval op NRC-journalist Joep Dohmen.

Ook na de uitspraak weigeren het college van B&W en de raad van Horst aan de Maas een onafhankelijk onderzoek in te stellen.

De LBM wordt sporadisch gesubsidieerd door de provincie Limburg en werd structureel gesubsidieerd door het weer door de provincie Limburg gesubsidieerde Huis van de Kunsten Limburg. Daar vinden we inmiddels oud CDA-wethouder Jan Loonen uit Venray als lid van de Raad van Toezicht. Die stapte zoals bekend ook na een gronddeal en een motie van wantrouwen in 2021 op. Er is natuurlijk niets mis met het subsidiëren van volkscultuur zoals de LBM, maar in het licht van de vele integriteitskwesties en onderlinge verbanden krijgt deze sponsordeal  toch een heel andere schijn.

Verslag Algemene leden Vergadering 14 november 2015:

Ger Koopmans liet zich als gedeputeerde ook op deze Algemene ledenvergadering zien. Tijdens zijn presentatie werd zijn rol als president van de OLS (die Koopmans per se wilde behouden bij zijn benoeming als gedeputeerde) en de samenwerking met de LBM benadrukt. Raymond Knops gaf eerder al aan zich in 2016 niet herkiesbaar te stellen. Beiden hebben uiteraard enkel en alleen lof voor elkaar.

Beschermheer bij LBM was tot zijn aftreden gouverneur Theo Bovens (CDA). Raymond Knops werd opgevolgd door oud CDA-gedeputeerde Noël Lebens.

Lokale politiek
Om terug te komen op de e-mail en het daarin ook lokaal toegedragen ‘warm hart’. Omroep Venlo publiceerde eind 2021 - een paar maanden voor de gemeenteraadsverkiezingen - een onderzoek naar financiering van de lokale politiek. Inzicht in welke bedrijven of personen doneren aan partijen is er nauwelijks. Vooral bij de traditionele machtspartijen die stelselmatig aan de knoppen zitten of op topambtelijk niveau zijn oververtegenwoordigd. Bij tijd en wijle duiken in de politiek en in de media vragen op en worden zelfs beschuldigingen geuit m.b.t. al dan niet opzettelijke bevoordeling van familie, vrienden en/of partijgenoten.

Een van de weinige zo niet de meeste strikte weigeraar van inzage is de Venlose VVD. Niet gek natuurlijk, met een verleden rondom Jos van Rey, Piet van Pol en Mark Verheijen, en nog wat recentere vastgoeddeals. Volgens Omroep Venlo wil de Venlose VVD geen antwoorden geven op vragen over financiën. ’De kiezer wordt daar niet wijzer van’, aldus de campagneleider. De Venlose VVD beschikt sinds 1999 over financiële steun van Stichting vrienden van de VVD. Bestuurslid en penningmeester sinds 2009 is J. Berden, financieel directeur van het gelijknamige familiebedrijf. In 2020 ontving hij van regio vicevoorzitter en inmiddels gedeputeerde Stephan Satijn de Thorbeckepenning voor uitzonderlijke diensten.

Venlo Transparant denkt daar toch anders over dan de Venlose VVD. Er zijn meer dan genoeg dossiers die grote vragen opwerpen over het al dan niet opzettelijk bevoordelen van familieleden, vrienden en bepaalde ondernemers vanuit het gemeentebestuur. Voornamelijk waar het gaat om de (onderhandse) verkoop van gemeentelijk vastgoed, verleende vergunningen, het vergeven van subsidies, opdrachten en baantjes.

Transparantie over donaties en data, gekoppeld aan deals met de gemeente Venlo, zouden nog weleens voor de nodige beantwoording van die vragen kunnen gaan zorgen.