Op 23 juni jl. werd het nieuwe college van GS geïnstalleerd. Dat college slingerde met de titel van het coalitieakkoord gelijk de eerste leugen de wereld in: Elke Limburger telt. Wie het ook bedacht heeft, het getuigt van een ongekend cynisme, gezien de samenstelling en achtergronden van dit college, ondersteunt door topambtenaren die parallel daaraan op dezelfde voet verder gaan als ze onder Theo Bovens en Ger Koopmans al deden. Beeldvorming als vanouds. Tegengestelde praktijk idem dito.

De Venlose inbreng in het nieuwe college is in verhouding tot de rest van Limburg onevenredig groot. Drie van zes gedeputeerden komen uit Venlo. Léon Faassen (BBB), Jasper Kuntzelaers (PvdA) en Stephan Satijn (VVD). Stephan Satijn is de enige die ook deel uitmaakte van het vorige college.

Meerdere Limburgers (met name in Venlo) vragen zich sinds zijn benoeming in 2021 af hoe Stephan Satijn in hemelsnaam daar heeft kunnen belanden, aangezien allang bekend is dat hij op zijn zachts gezegd een meer dan twijfelachtige reputatie heeft en aantoonbaar betrokken is geweest bij dossiers waar hij in Maastricht ook tegenaan loopt. Of hij die ook allemaal onder de aandacht heeft gebracht van de screeningscommissie valt nog te bezien. In elk geval is gezien de opstelling van het meldpunt bestuurscultuur wel al duidelijk dat hij in bescherming wordt genomen door topambtenaren en een Gouverneur die juist zouden moeten zorgen voor meer transparantie en integer handelen.

Stephan Satijn, van 2011 t/m 2018 wethouder in Venlo en sinds 2021 gedeputeerde (Economie, Financiën en Bedrijfsvoering, Public affairs). Daartussen had hij diverse baantjes, waaronder interim-voorzitter van de Economic Development Board, waar hij als wethouder in Venlo van 2016 t/m 2018 ook al lid van was. De Economic Development Board werd eind 2022 in een nieuwe stichting gegoten: Economic Development Board Crossroads Limburg. Stephan Satijn laat zich er graag mee zien. Verder was hij o.a. Muntmeester bij de Koninklijke Nederlandse Munt, lid van de RvC van het MECC, en voorzitter RvC van het StartersCentrum Limburg. Maar laten we even terugblikken op zijn Venlose periode.

Taxi
Satijn kwam in 2015 in opspraak vanwege het teveel gebruikmaken van taxi’s binnen de gemeente waarbij de kosten die gemaakt werden t.b.v. privégebruik ook nog eens bij de gemeente in rekening werden gebracht. Na een interne controle moest hij 1000 euro terugbetalen over een periode van 4 maanden in 2013 en 2014. Het werd landelijk nieuws maar liep uiteindelijk met een sisser af.

In een artikel van De Limburger van 28 juli 2018 werd opgeworpen dat de rel om de taxi’s enkel te maken had met ‘verkeerde beeldvorming waar hij slachtoffer van was’ en zijn privé leven (echtscheiding) in die periode ‘onderwerp van menig roddel was.’

Groep Heylen
Op 13 september 2017 werd bekend gemaakt dat Stephan Satijn naast zijn wethouderschap tot bezoldigd Muntmeester bij de Koninklijke Munt was benoemd. Eigenaar van de Koninklijke Munt was en is de Groep Heylen uit België. Stephan Satijn had kort voor de benoeming aangegeven na de verkiezingen van 2018 niet terug te willen keren als wethouder. GroenLinks stelde op 25 september 2017 vragen aan het college van B&W i.v.m. (schijn van) belangenverstrengeling, aangezien de Groep Heylen een zakenpartner was van de gemeente Venlo met als portefeuillehouder Stephan Satijn.

In maart 2015 werd vanuit de portefeuille van Stephan Satijn een RIB (2015/25) opgesteld met de aankondiging dat de Groep Heylen op Trade Port Noord een Logistic Campus van 140.000 m2 zou gaan bouwen. Het terrein werd door de provincie Limburg aangekocht onder verantwoordelijkheid van oud-wethouder van Venlo en destijds gedeputeerde Twan Beurskens (VVD). Het perceel werd vervolgens door de provincie in erfpacht gegeven aan de Groep Heylen.

In 2017 werd door de provincie Limburg een tweede perceel in Venlo aangekocht: het voormalige DSM-Andeno. Dit keer ruim 10 hectare. Kosten: € 12 miljoen. Op dit perceel zou de Groep Heylen in opdracht een distributiecentrum bouwen en dat vervolgens verhuren aan Broekman Logistics. Zowel Twan Beurskens als Stephan Satijn voerden het woord. De aankondiging van deze tweede koop en uitvoering door de Groep Heylen vond enkele weken voor bekendmaking van de bezoldigde nevenfunctie als muntmeester plaats. Bij het startsein van de officiële bouw, op 28 maart 2018, gaven beide bestuurders acte de présence.

Op de vragen van GroenLinks gaf het college in de persoon van burgemeester Antoin Scholten al een dag later antwoord. Antoin Scholten vond het vooral positief dat een vertrekkend wethouder zich (vooruitlopend) oriënteerde op zijn toekomst. Daarbij vond hij het ook nog eens een eervolle functie. Volgens Scholten zou Satijn zo’n 8 dagdelen per jaar kwijt zijn aan zijn nevenfunctie en voorzag geen enkel probleem in combinatie met zijn wethouderschap. GroenLinks haalde nog als noot de vers in het geheugen liggende raadssessie aan n.a.v. het integriteitsonderzoek naar Martin Camp (VVD):


Antwoorden college van B&W d.d. 26 september 2017:


Gezien het tijdsverloop is het echter meer dan aannemelijk dat de tweede transactie met de Groep Heylen en het aangaan van de functie Muntmeester zich hebben gekruist. Hoe dit laatste in zijn werk is gegaan en wanneer en van wie het initiatief kwam blijft onbekend. Ook wanneer Stephan Satijn dit binnen het college van B&W heeft gemeld. Daarbij, de schijn van belangenverstrengeling werd wel degelijk gewekt. Want waarom wachtte Satijn niet tot ná zijn wethouderschap? Die vraag werd niet gesteld, en kwam dus ook geen antwoord op.

Klokkenluider
Begin 2016 werd er bij de gemeente Venlo onder de Regeling melding vermoeden misstand (klokkenluidersregeling) intern een melding gedaan betreffende Stephan Satijn. De klokkenluider is ingehuurd via deatcheringsbureau Driessen. Onder de regeling melding vermoeden misstand zijn ook ingehuurde medewerkers beschermd. Ongevraagd ontslag en het niet verlengen van een aanstelling voor bepaalde tijd zijn bijvoorbeeld verboden.

We zullen niet teveel inhoudelijk ingaan op de melding zelf, maar zoveel mogelijk de feiten inzake de omgang met de klokkenluider en de afhandeling van de melding beschrijven, met een directe betrokkenheid van Stephan Satijn. Daarop volgt nog de houding van de provincie Limburg m.b.t. het wederom indienen van die melding door de klokkenluider bij het Meldpunt bestuurscultuur, zowel in 2021 als in 2022. Immers, de melding werd en is nog steeds niet onderzocht. U kunt na het lezen de patronen herkennen waarom meldingen over (vermoede) misstanden altijd zolang blijven liggen en alsmaar dezelfde problemen blijven veroorzaken, en daarbij vaak ook nog alleen maar groter worden.

Melding
Op 31 maart 2016 deed een klokkenluider bij de gemeente Venlo melding van een vermoede misstand m.b.t. Stephan Satijn. Die melding werd in aanwezigheid van de juridisch controller van de gemeente Venlo en twee ingehuurde onderzoekers van EY mondeling uit de doeken gedaan. Zowel de juridisch controller als één onderzoeker van EY maakten daarbij handgeschreven aantekeningen, aangezien het gesprek op verzoek van de klokkenluider niet werd opgenomen. Het betrof immers een zittende wethouder, en de kans was groot dat die melding nadelig zou kunnen uitpakken voor de klokkenluider, ongeacht de schriftelijk toegezegde rechtsbescherming door de gemeente Venlo.

In het kort ging de melding over het bevoordelen van (vrouwelijke) personen uit de kennissenkring van Stephan Satijn, met opdrachten en subsidies uit de portefeuille van Stephan Satijn. Bij de inhuur van een coach werd zelfs provinciale subsidie gebruikt die daarvoor niet bedoeld was, en ook helemaal niet tot zijn portefeuille behoorde.

De melding over Stephan Satijn was onderdeel van het veel grotere dossier Q4 en werd uiteindelijk niet onderzocht, zoals vele andere zaken. Wat de juridisch controller en de onderzoekers van EY echter exact hadden gedaan om de melding wel of niet te toetsen bleef onduidelijk. Wel werd door de klokkenluider per e-mail en in een gesprek nog een paar keer de ‘dubieuze’ inhuur van de coach onder de aandacht van zowel de ambtelijke controllers als de onderzoekers van EY gebracht. Tevergeefs.

De klokkenluider kreeg al snel te maken met het onder druk zetten door leidinggevenden om vooral geen informatie meer te delen met de onderzoekers en geen signalen meer af te geven m.b.t. het lopende, door directie en collegeleden beïnvloede onderzoek.

Vervolgens werd maandenlang om openheid van zaken verzocht over wie exact verantwoordelijk was voor het onder druk zetten en benadelen. Het college (met wethouder Stephan Satijn) gaf niet thuis, en de verantwoordelijke ambtenaren hielden hun mond. De aanstelling van de gedetacheerde klokkenluider werd uiteindelijk begin 2017 voortijdig beëindigd op ‘bedrijfseconomische gronden.’ Die grond bleek bedrog. De gemeente Venlo betaalde 3 maanden lang alle kosten voor de thuiszittende klokkenluider aan detacheringsbureau Driessen, tot het einde van zijn contract. In de tussentijd werd niet alleen een niet ingewerkte ambtenaar op zijn functie gezet, maar vond er ook nog eens extra inhuur plaats voor opgelopen achterstand en werkzaamheden die de klokkenluider eerder alleen uitvoerde. Tegen driedubbele kosten.

Portefeuillehouder
Stephan Satijn was tijdens het ontslag van de klokkenluider portefeuillehouder van het cluster waar de klokkenluider werkte. Ook de ingehuurde interim-manager en Afdelingshoofd Roel Versleijen (VVD) die beiden de opdracht gaven voor het ontslag en de extra inhuur vielen onder de verantwoordelijkheid van Stephan Satijn. Dat ontslag kwam ook nog eens tijdens het raadsonderzoek Q4 dat was opgestart na twee eerdere onderzoeken n.a.v. de meldingen van een externe melder en de klokkenluider. Stephan Satijn was niet alleen deel van de meldingen, maar was ook verantwoordelijk wethouder zowel voor als tijdens het voortijdige ontslag, het betaald thuiszitten en de volstrekt onnodige kosten voor de extra inhuur.

Raadsvergadering
In de raadsvergadering van 8 juni 2017 werd door de SP-fractievoorzitter Ton Heerschop een opmerking gemaakt over ‘het belachelijk maken van de klokkenluider’ door collegeleden en dat er binnen de organisatie ‘geen veilige omgeving voor klokkenluiders is.’

In een daarop volgende e-mail aan de klokkenluider werd over die uitspraken nadere uitleg gegeven. De fractievoorzitter bleek zijn opmerking te hebben gemaakt n.a.v. een gesprek met burgemeester Antoin Scholten en directeur/secretaris Piet Lucassen, waarin zowel de klokkenluider als zijn motivatie in twijfel werden getrokken. Daarmee werd de aandacht van de misstanden op de klokkenluider verlegd.

E-mail SP-fractievoorzitter Ton Heerschop d.d. 11 juni 2017:

“Dit laat onverlet dat de persoon (…) is weggezet om zo de schade aan de organisatie te beperken. Dat is een ronduit laffe poging om de aandacht af te leiden van het werkelijke probleem.”

“Niet voor niets haalde ik in mijn bijdrage afgelopen week aan dat een organisatie alleen goed kan functioneren als mensen zich er veilig in voelen. Dat was een nadrukkelijke hint richting het optreden van Lucassen. Wat mij betreft is die man niet te handhaven.”

Algemeen directeur/secretaris Piet Lucassen stapte in navolging van twee wethouders en vier dagen ná bovenstaande e-mail per direct op. Met een uitgebreide financiële vertrekregeling én vergezeld van zijn gratis verkregen werklaptop en werktelefoon. Gegevensdragers van documenten waar de klokkenluider i.v.m. zijn ontslag om had verzocht.

Verslag Proces verbaal hoorzitting 24 juli 2017:

Pas in 2019 werd de klokkenluider door het college van B&W in een klachtbehandeling meegedeeld dat de in bovenstaande hoorzitting genoemde e-mails en agenda van directeur/secretaris Piet Lucassen in 2017 waren gewist, lopende twee juridische procedures, met medeweten van Juridische Zaken en het college van B&W, inclusief Stephan Satijn.

Dat niet alleen. Na de hoorzitting van 24 juli 2017, waar nog eens uitdrukkelijk werd gewezen op documenten die dienden te worden verstrekt, werd het besluit op bezwaar niet door het voltallige college in de vergadering van 5 september 2017 genomen, maar in afwijking daarvan een dag later persoonlijk door wethouder Stephan Satijn.

Besluit op bezwaar Wob- en Wbp-verzoek inzake voortijdige beëindiging aanstelling per 1 april 2017, d.d. 6 september 2017:

Aangezien de gemeente Venlo, de provincie Limburg en detacheerder Driessen na het voortijdige ontslag in 2017 aansprakelijk werden gesteld voor alle materiële en immateriële schade, bleef de klokkenluider verzoeken om documenten die de hele gang van zaken bloot moest leggen. Veel documenten waarvan aannemelijk en zelfs aantoonbaar was dat ze er moesten zijn, werden niet verstrekt, of werd over verklaard dat deze niet (meer) bestonden.

Ook over de melding van de klokkenluider over Stephan Satijn werd geen document verstrekt. Wel werd uiteindelijk bevestigd dat in 2016 een melding was gedaan.

Besluit college van B&W op Wob- en AVG-verzoek d.d. 9 oktober 2018:

Stephan Satijn was toen geen wethouder meer. Het nieuwe CDA- en VVD-loze college trad in mei 2018 aan. Het besluit werd echter niet opgenomen in de openbare besluitenlijst van het college, en staat niet in de agenda en de notulen van genoemde datum vermeld. Aanwezig tijdens die vergadering was wethouder Ad Roest die na de provinciale bestuurscrisis in 2021 met Stephan Satijn gedeputeerde werd.

Eerder genoemde handgeschreven notities (dienen te) berusten bij de juridisch controller en EY. De notities, inclusief alle onderliggende documenten, waaronder conceptrapporten en interviewverslagen van het onderzoek Q4, berusten in elk geval sinds 2016 onder de verantwoordelijkheid van het college van B&W bij EY. Het college weigert deze echter sindsdien, ook na een hernieuwd verzoek, te verstrekken, ook al vallen deze onder de Archiefwet, de Wet openbaarheid van bestuur (Wob), en sinds 2022 onder de Wet open overheid (Woo). Beroep werd in juli 2022 ingediend.

In een separate procedure werd de klokkenluider in navolging van het college van B&W ook door een advocaat van AKD erkend als klokkenluider. Echter alleen maar tot zijn ontslag, hoewel de betaling door de gemeente Venlo nog 3 maanden doorliep evenals de (verboden) nadelige gevolgen tot de dag van vandaag.

Proces Verbaal Hoorzitting inzake Wob-verzoek klokkenluidersdossier d.d. 19 november 2020:

Het is opmerkelijk het door de gemeente Venlo ingehuurde AKD te zien terugkeren in verschillende dossiers waarbij meerdere Limburgse bestuursorganen zijn betrokken. AKD is bijvoorbeeld al ruim 10 jaar de huisadvocaat van de provincie Limburg. Die gaf er inmiddels miljoenen euro’s aan uit. AKD is ook terug te vinden in een langslepend dossier betreffende een oud-ambtenaar die zich ook meldde bij het meldpunt bestuurscultuur. Alleen de advocaatkosten voor die gemeente bedragen inmiddels € 750.000,-.

Detacheringsbureau Driessen werd buiten al lopende overeenkomsten met Midden en Noord-Limburgse gemeenten in 2022 opnieuw door de provincie Limburg gecontracteerd voor de inhuur van flexibele arbeid en de detachering van trainees. Kort daarop volgde in De Limburger een publicatie over misdragingen door een trainee die via Driessen door de provincie was ingehuurd. De werkelijke reden voor zijn ontslag werd echter door beide partijen zoveel mogelijk binnenskamers en buiten zijn dossier gehouden om zijn verdere (politieke) carrière niet te schaden. In die casus werd AKD weer voor advies door de provincie ingehuurd.

Het dossier van de klokkenluider is niet gesloten. U ziet echter wie al die tijd profiteert en wie niet. Wie carrière maakt en wie niet. En wie wordt beschermd, en wie niet. Elke Limburger telt, beweert GS. Er is nog nooit zo hard gelachen in de onder water gelopen catacomben van het gouvernement.

Provinciale Staten van Limburg

Cc: Gouverneur Emile Roemer, college van Gedeputeerde Staten

Horst aan de Maas, Venlo, Nederweert, Leudal, 29 juni 2023

Geachte Staten,

In mei 2022 werd het Meldpunt bestuurscultuur 2022 geopend in opdracht van Gouverneur Emile Roemer. Meldingen bij het Meldpunt bestuurscultuur 2021 die niet naar tevredenheid (dan wel geheel niet) werden afgehandeld konden opnieuw worden ingediend.

Tekortkomingen die wij als melders ervaren hebben

Helaas hebben wij, in sommige gevallen al vrij vroeg na opening van dit tweede Meldpunt, moeten constateren althans ervaren dat ook hier de intentie ontbrak om deugdelijk inhoudelijk onderzoek te (willen) verrichten, en waarheidsvinding niet voorop stond. Van een zorgvuldige afhandeling van onze meldingen is wederom geen sprake. Dat zijn onze ervaringen.

Zonder verder inhoudelijk in te gaan op de meldingen zelf, brengen wij de navolgende tekortkomingen en onrechtmatigheid (punt 4) onder uw aandacht:

1. Volgens welke procedure de meldingen in behandeling zijn genomen is niet meegedeeld;
2. Op welke wijze de meldingen juridisch en moreel (ABBB) zijn getoetst is niet meegedeeld;
3. Transparantie over door wie en op welke wijze onderzoek is verricht naar de meldingen is niet gebleken. Uitspraken duiden enkel op ambtelijke betrokkenheid;
4. Vanaf het begin is in één geval een trainee met meerdere petten op bij het meldpunt betrokken. De trainee werkte tegelijkertijd voor een bestuursorgaan waar meldingen over zijn ingediend. Een trainee is geen neutraal en deskundig persoon om kennis te nemen van tientallen vertrouwelijke meldingen inzake (vermoede) misstanden, integriteitsschendingen en mogelijke strafbare feiten;
5. Het blijkt dat in meerdere gevallen mondelinge en/of schriftelijke adviezen en erkenningen over en van meldingen niet terugkeren in de uiteindelijke brieven van de Gouverneur;
6. Het niet nakomen van toezeggingen, waaronder navraag doen bij betrokken bestuursorganen, het niet tijdig dan wel geheel niet aanleveren van verslagen van gesprekken met melder(s), waardoor hen de mogelijkheid tot aanvullingen en correcties werd ontnomen;
7. De communicatie verliep traag en stroef. Tussen onze meldingen en deze brief ligt meer dan 1 jaar. Dat is te lang. In de per 18 februari 2023 in werking getreden Wet bescherming klokkenluiders is geregeld dat een melding binnen 3 maanden afgehandeld moet worden (verlenging van deze termijn met maximaal drie maanden is mogelijk).

Bovenstaande duidt ons inziens niet op een onafhankelijke, objectieve en professionele gang van zaken. De meest basale voorwaarden voor een zorgvuldige en integere behandeling werden niet gehanteerd. Alle goede intenties ten spijt: de provincie Limburg blijkt ons inziens geen lering te trekken uit de vele integriteitskwesties van de afgelopen jaren en de kwalitatief zeer variërende onderzoeken waarbij waarheidsvinding niet als uitgangspunt werd gehanteerd.

Terugblik: integriteitskwesties in het openbaar bestuur van Limburg

Er zijn in de afgelopen jaren meerdere affaires geweest op het vlak van integriteit die ingrijpende consequenties hadden op bestuurlijk niveau, zoals het aftreden van college van Gedeputeerde Staten en vertrek van de Commissaris van de Koning. Die leidde tot een oproep van de waarnemend Commissaris van de Koning aan burgers om integriteitschendingen in het openbaar bestuur in Limburg te melden. Die meldingen zijn, ook naar het oordeel van uw Staten niet of zeer gebrekkig onderzocht. De rapportage van de commissie Visser leverde forse kritiek op vanuit de Staten en wetenschap o.a. hoogleraar lokaal en regionaal bestuur Klaartje Peters (De Limburger 9 februari 2022: ‘Hoe ze tot hun conclusie zijn gekomen is volstrekt onduidelijk. We kunnen niet controleren welke meldingen wel en welke niet nader zijn onderzocht. ……Het is een slecht rapport’).

Dit leidde tot een motie om melders de gelegenheid te bieden een hernieuwde melding in te dienen en dat deze meldingen wel serieus zouden worden onderzocht. De Commissaris van de Koning verplicht-te zich persoonlijk daartoe. Zeer helaas blijken de intenties en toezeggingen niet of zeer gebrekkig te zijn nagekomen. Die ervaring neemt alle vertrouwen weg, dat aan een houding van onterecht ‘wegkijken’ met betrekking tot integriteitskwesties in Limburg een einde is gekomen. Dat roept de vraag op of ook de Staten ervoor wensen te kiezen die cultuur van wegkijken te bevestigen. Duidelijk zal zijn, zo blijkt uit de ondertekening van deze brief, dat er geen sprake is van incidenteel verzaken, maar dat er eerder sprake is van bestendigen van een cultuur waarin meldingen op het vlak van integriteit formeel en afstandelijk worden afgedaan. Zolang er geen regels zijn overtreden, was er niets aan de hand, laat staan een reden tot optreden. Was dat niet juist de praktijk waarvan de Staten en de Gouverneur met overtuiging afstand wensten te nemen? Immers, die praktijken hadden tot effect dat er ten aanzien van integriteitsvragen een schrijnend gebrek aan zelfreinigend vermogen was.        

Geen inhoudelijk oordeel, maar slechts formele/procedurele toets  

1. De Gouverneur heeft bewust vermeden zich een inhoudelijk oordeel te vormen over ingediende meldingen en zich beperkt tot een formeel/procedurele toets.
2. Die procedurele toets is bovendien beperkt en gebrekkig geweest.

Wij hebben deze opstelling niet enkel als teleurstellend ervaren maar wij voegen daar twee kritische opmerkingen aan toe.

De eerste is, dat de Gouverneur op 1 april 2022 in de vergadering van de Staten stevige uitspraken heeft gedaan over de zorgvuldigheid waarmee hij meldingen zou gaan onderzoeken en zijn persoonlijke betrokkenheid. Zoals aangegeven, hebben wij die zorgvuldigheid en betrokkenheid niet ervaren. Dat is pijnlijk, juist omdat het om zaken rond integriteit binnen het openbaar bestuur handelt.

Minstens zo ernstig is de benadering om met betrekking tot vragen rond integriteit te volstaan met een toets of de formele stappen zijn doorlopen. Zijn de regels wel nageleefd? De praktijken in Limburg hebben juist aangetoond, dat met die benadering niet mag worden volstaan. Regels bieden aanzienlijke verschuilmogelijkheid. Integriteit is meer dan het volgen van regels. Het gaat ook om de schijn van belangenverstrengeling.

De Gouverneur bevestigt daarmee een benadering, waarin de cultuur van toetsing van integriteitsvragen aan procedurele regels wordt voortgezet. En was dat nu juist niet het klimaat waarin de randjes rond integriteit konden worden opgezocht en overschreden, zonder dat hiertegen werd opgetreden. Praktijken werden impliciet toegestaan, zolang redeneringen en verklaringen konden worden geconstrueerd die laakbare praktijken van een formeel passend jasje werden voorzien. Door die praktijken impliciet te bevestigen, is van een cultuur van zelfcorrectie geen sprake.

We kunnen het niet anders zien, dan dat de Provinciale Staten zouden moeten handelen als een Raad van Toezicht en de Gouverneur houden aan wat hij op 1 april 2022 aan de Staten met overtuiging en persoonlijke betrokkenheid heeft toegezegd. Zonder interventie, hoe die er ook uitziet, zijn we in Limburg weer een illusie armer geworden, en dat op het vlak van integriteit. Natuurlijk heeft u als Staten de bevoegdheid om eveneens de geschetste afstandelijke en formele positie in te nemen met betrekking tot vragen op het vlak van integriteit. Wij vragen u met nadruk dat dan ook uit te spreken en niet langer het beeld in de lucht te houden, dat voortaan met betrekking tot integriteitsvragen in onze Provincie een andere wind waait. Dan zou niet-integer worden omgegaan met integriteitsvragen.

Het klinkt hard maar onze ervaringen zijn niet anders dan dat de Gouverneur onze meldingen inhoudelijk niet heeft laten onderzoeken en dat hij kennelijk meer waarde hecht aan onderhouden van goede contacten met gemeentebesturen en onze meldingen in de doofpot stopt. Dat er gesprekken zijn gevoerd met ons als melders is waar, maar daar is het bij gebleven. Wij hebben het gevoel dat de gesprekken zijn gevoerd om de indruk te wekken dat melders serieus worden genomen. Op zijn minst had in alle gevallen via een Quick Scan het meest saillante onderdeel van een melding inhoudelijk onderzocht moeten worden. Door zelfs dit niet te doen verliezen wij vertrouwen in de Gouverneur.

Betekenis meta-analyse Zuidelijke Rekenkamer

We willen niet alleen kritiek (mee)geven in deze brief en zijn verheugd door de recente meta-analyse van de Zuidelijke Rekenkamer die vijf integriteitsrapporten met bestuurskundige en morele bril heeft doorgelicht. De aanbevelingen van de Zuidelijke Rekenkamer tonen aan dat onze kritiekpunten hout snijden. Een integriteitsbureau juichen wij toe, maar een integriteitsbureau mag geen bureaucratisch instituut worden zonder degelijke ervaringskennis en behoort ons inziens te gaan werken volgens de aanbevelingen van de Zuidelijke Rekenkamer. Het kaf dient van het koren gescheiden te worden: oneigenlijke meldingen behoren niet behandeld te worden. Ook die kanttekening maken wij.   Wanneer de aanbevelingen van de Zuidelijke Rekenkamer worden overgenomen en daadwerkelijk in de praktijk worden gebracht zal dat veel leerervaringen- en effecten opleveren en zal dat het vertrouwen van burgers en organisaties in een integere overheid in Limburg enorm bevorderen. Van de door de Gouverneur toegepaste werkwijze nemen wij evenwel – zie onze opmerkingen – afstand.

Graag zouden wij deze brief in de eerstvolgende vergadering van Provinciale Staten na vakanties middels het spreekrecht willen toelichten. Het gaat ons allen om het algemeen belang c.q. dat in het openbaar bestuur (provincie, gemeenten en waterschap) het integriteitsbeleid echt serieus wordt genomen, klachten en meldingen onafhankelijk en deskundig worden onderzocht en dat een louter formele benadering zonder toets aan moraliteit geen recht doet aan de feiten.

Deze brief sturen wij in afschrift aan de Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties en Vaste Kamercommissie voor Binnenlandse Zaken van de Tweede Kamer.

Met vriendelijke groet,

Melder gemeente Horst aan de Maas

Melder 1 gemeente Leudal

Melder 2 gemeente Leudal

Melder 3 gemeente Leudal

Melder 1 gemeente Nederweert

Melder 2 gemeente Nederweert

Melder 1 gemeente Venlo / provincie Limburg

Melder 2 gemeente Venlo / provincie Limburg

Noot: Namen en contactgegevens zijn bij het meldpunt bestuurscultuur en VT bekend.

Het college van B&W stuurde vorige week Raadinformatiebrief 23 de wereld in: Handelingsperspectief Bolwaterstraat. Portefeuillehouder is wethouder Pollux (GL). Zoals u weet ligt de Bolwaterstraat in Q4 en hebben beide een nogal dubieus verleden. Niet alleen vanwege decennia drugsproblematiek, maar vooral ook vanwege de vele misstanden en vriendjespolitiek m.b.t. (provinciale) subsidies, onrechtmatige aanbestedingen en de onderhandse verkoop van gemeentelijk vastgoed. Het college stond erbij en keek ernaar. Als laatste in de rij betrof het in meerdere opzichten wethouder Pollux zelf, direct en indirect.

De puinhoop uit de periode van onderzoeken naar die misstanden (2016 en 2017) is nog steeds niet opgeruimd. Veel toen gemelde misstanden zijn niet eens onderzocht. Na het eerste onderzoek door EY publiceerde het college Raadsinformatiebrief 146: Feitenrelaas Q4 van 13 september 2016. Daarin werden 26 leer- en evaluatiepunten voor de gehele gemeentelijke organisatie opgesomd, waarvan vele de praktijk nooit haalden. De raad is dat allang ontgaan, of wil er niet meer aan herinnerd worden, net als het college. Daarbij deugden de onderzoeken niet. De onderzoekers werden daar meermaals schriftelijk op gewezen, maar deze signalen werden genegeerd en verzwegen in de rapporten en conclusies. De deksel ging erop. Het systematisch falen werd weer snel duidelijk bij de verkoop van Puteanusstraat 21 / Ginkelstraat 48 in 2019 aan de zoon van wethouder Pollux.

Het college laat nu weten de komende twee jaar de resterende vastgoedportefeuille in Q4 te willen afbouwen. Dus binnen de huidige periode.

Nu bevat wat hierboven staat niet veel nieuws. De gemeente is al jaren bezig met de openbare verkoop van (vanaf 2001) aangekocht vastgoed. In februari 2022 werd ook al een Raadsinformatiebrief betreffende de verkoop van gemeentelijk vastgoed in Q4 gepubliceerd, met deels dezelfde inhoud. Veel schot zit en zat er nooit in, behalve bij de verkoop aan familie, bevriende ondernemers en partijgenoten. Bolwaterstraat 8/8a staat bijvoorbeeld al 10 jaar niet alleen publiekelijk te koop, maar sinds 2021 met twee andere panden ook als vooraankondiging op de gemeentelijke website om ze middels een ‘verkoopenvelop’ in de markt te zetten. Precies zoals nu voor alle panden in de Bolwaterstraat gaat gelden.

Kleinschalig en creatief
Aangezien de Bolwaterstraat e.o. beleidsmatig sinds 2006 in de belangstelling staat wat betreft kleinschalige creatieve ondernemers (sinds de provincie er 2x € 2,5 miljoen subsidie inpompte) ligt er dus al een behoorlijk traject waarin veel dezelfde patronen zijn te herkennen. Vanuit de gemeente blijkt het telkens een herhaling van woorden en zetten.

Als er wat betreft de invulling van het vastgoedbeleid een conclusie kan worden getrokken, dan toch wel dat de gemeente hier vooral aan kapitaalvernietiging heeft gedaan, en niet alleen door het verwaarlozen van de panden. Goedwillende ondernemers die juist voor continuïteit en investeringen hadden kunnen zorgen, kregen simpelweg geen medewerking, of kregen na verloop van tijd te horen dat hun pand verkocht zou worden. De ondernemers verhuisden, maakten kosten, of gaven na langdurige tegenwerking gewoon op: fragiele continuïteit ging verloren. Jaren later zijn die panden nog steeds niet verkocht en zit er weer een andere huurder in. Exact deze kleinschalige en creatieve ondernemers hadden al jaren de gewenste invulling kunnen verzorgen.

Voor alle duidelijkheid: dan gaat het om dat deel van de ondernemers dat vooral niet door de gemeente en provincie werden gesubsidieerd en daar niet doorlopend opdrachten van kregen. Dat geld verdween namelijk in de zakken van het KoeKoek-netwerk dat zelf ook uit Q4 verdween toen de subsidie- en opdrachtenstroom opdroogde. De misstanden in Q4 hadden hier hun oorsprong, en bleken slechts het topje van de gemeentelijke ijsberg.

Nu grijpt het college voor de zoveelste keer terug op kleinschalige creatieve bedrijvigheid. Enkele zelfstandigen hebben inderdaad het pand waar ze al jaren gebruik van maken tussentijds kunnen kopen, vooral gelegen aan de Maaskade. Het aantal is echter minimaal. Dit gebeurde ook pas na veel pijn en moeite. Kritiek op eerder gemaakte maar niet nagekomen afspraken leverde in de meeste gevallen alleen maar gemeentelijke tegenwerking op, met weer vele klachten tot gevolg. De gemeente Venlo houdt namelijk niet van tegenspraak, en al helemaal niet als die tegenspraak gelijk heeft.

Grote vraag is natuurlijk of de resterende ondernemers die nog niet hebben gekocht ook de financiële mogelijkheden hebben om in de huidige markt te kopen, met renovatieverplichting. Worden die er misschien uitgeknepen? Of staat er al een rijtje in de startblokken die wel de financiën hebben? Uiteindelijk draait het toch om geld en in welke richting het vloeit. In Q4 weten ze dat maar al te goed.

Subsidie
En natuurlijk is er weer subsidie. Buiten de gevelsubsidie die de gemeente Venlo inzette voor een eigen pand zal het Venlo Transparant benieuwen waar en welke subsidiepotjes nog meer zullen worden aangeboord om de Bolwaterstraat voor de zoveelste keer op te krikken. Misschien nog eens aangekloppen bij GS? Daar zitten immers twee oud-wethouders uit Venlo, beiden (deels) verantwoordelijk / betrokken bij transacties in Q4. Over een is in 2016 zelfs een interne melding gedaan. Die melding werd natuurlijk nooit onderzocht. Ook niet door de provincie.


Wie wordt er door de jaren heen beter van dit zwabberend beleid, en wie niet? Wie zie je op functies, inhuur en bij projecten telkens terug, en wie niet? Voor wie gaan alle deuren (automatisch) open, en voor wie blijven ze (langdurig of voor altijd) gesloten? Allemaal erg integer natuurlijk. Van willekeur of opzet is nooit sprake.

Beej Benders
De vastgoedportefeuille Q4 behelst natuurlijk niet alleen de Bolwaterstraat. De Right to Challenge aanbesteding voor het Helschriksel werd begin 2022 van tafel gehaald. Daar waar wethouder Pollux graag een woning had gehad. Recent is voor het kavel een nieuw bestemmingsplan gepubliceerd. Enkele panden aan de Ginkelstraat hebben inmiddels plaatsgemaakt voor nieuwbouw en herinrichting. Daarnaast kocht Geert ‘Beej’ Benders t/m 2021 gefaseerd twee bedrijfspanden en 13 appartementen van de gemeente Venlo voor € 3.673.000,- waar bij één pand op typisch Venlose wijze werd gerommeld met een omgevingsvergunning terwijl het nog van de gemeente was. De juridische kwaliteitszorg bij de gemeente Venlo is vanouds. De hilarische zelfgekozen afgang van de gemeentelijke juridisch adviseur op de zitting gaat onbeschreven de geschiedenisboeken in.

Is het toeval dat het door Geert Benders / Fooddrome ingehuurde advocatenkantoor ook regelmatig door de gemeente Venlo wordt ingehuurd? Zoals gemachtigde bij WOB-beroepen of in het geval van raadslid Ali Oruc en de burgemeester de beantwoording van politiek zeer gevoelige vragen? Het college en dit advocatenkantoor dienen op gezette tijden dezelfde belangen. In Q4 is Geert Benders in elk geval spekkoper. Zowel ambtenaren als wethouders en advocaten van het verderop gelegen kantoor zijn er regelmatig klant.

Projectmanager
De Raadsinformatiebrief Handelingsperspectief Bolwaterstraat is opgesteld door een projectmanager die al jaren bij Q4 is betrokken, zowel bij de bouw van de garage Blok van Gendt, het koppelen daarvan aan het aangrenzende Beej Benders, en de verkoop van het vastgoed aan Beej Benders / Fooddrome. Betreffende projectmanager ontving ook jarenlang de facturen van doorlopende opdrachten aan Studio Denk, die de St. Jacobskapel in Q4 in 2015 in bezit kreeg voor € 0,-. Ja dat leest u goed. Stond in het persbericht dat er bij de gemeente Venlo een bieding lag van € 7,- werd dat bedrag zelfs kwijtgescholden. Vervolgens werd m.b.v. een provinciale subsidie van € 24.170,- de verplichte restauratie ter hand genomen. De omgevingsvergunning werd in 2016 van rechtswege verleend.

Deze projectmanager heeft ook weer een nevenfunctie als vicevoorzitter bij Stichting Passiespelen Tegelen, onder voorzitterschap van oud CDA-wethouder Jos Teeuwen (sinds 2018 lid van het dagelijks bestuur Waterschap Limburg). Jos Teeuwen was gedurende zijn gehele periode als wethouder portefeuillehouder Q4.

Familie, vrienden, partijgenoten.
Wat denkt u, gaat het wat worden met die verkoop? Zal dat binnen twee jaar lukken? Familie, vrienden, lievelingetjes? Misschien een partijgenoot? Denken ze bij de gemeente Venlo dat de kust weer veilig is? Of vallen er nog lijken uit de kast? Die zijn er immers genoeg.

Misschien treedt er wel enige ambtelijke en bestuurlijke verlichting op. Je mag de hoop immers nooit opgeven, ook al bewijzen de opeenvolgende en wisselende coalities het tegendeel.

Recent toonde het college namelijk weer op-en-top onprofessioneel gedrag. Een open overheid is nog steeds niet aan Venlo besteed. Als de woordvoerder van de burgemeester adviseert bij een volstrekt ondermaats primair WOO-besluit weet je dat je nog steeds te maken hebt met een fossiele bestuurscultuur.

Een luistertip voor iedereen die werkt bij of voor de gemeente Venlo. Fraude-hoogleraar Bob Hoogenboom: ‘Informatie onthouden aan een democratische rechtsstaat is ook misdaad’

In deel I en II werd de Commissie Integriteit van de gemeente Venlo al onder de aandacht gebracht. De Commissie Integriteit bestaat sinds de instelling onder Hubert Bruls in 2010 uit min of meer dezelfde functies/personen. Dat Hubert Bruls zelf niet zo integer was werd eerder in twee artikelen gedetailleerd uit de doeken gedaan. Het college onder Antoin Scholten hield zich vervolgens jarenlang niet aan het besluit door in elk geval tussen juli 2015 en juli 2018 niet te vergaderen. Exact in de periode dat er meerdere onderzoeken naar misstanden liepen en in totaal 3 wethouders en de secretaris opstapten. Althans, dat werd zo door B&W gesteld na een Wob-verzoek. De ervaring is echter dat als het college stelt dat er geen documenten zijn, die uiteindelijk links- of rechtsom toch opduiken. Niet correct en volledig zoeken is niet vinden. Niet deugdelijk archiveren of zelfs documenten wissen is van niets weten. Geheel in strijd met integriteitsregels, jurisprudentie en wet- en regelgeving. We herhalen het nog maar eens:

Stoelendans
Na de laatste wijziging in 2019 is er weer geknutseld. Bestond de oude commissie nog uit 5 personen, nu zijn het er nog maar 4. De wijzigingen gingen in per 25 april 2023. Behoorlijk vers dus. Vanwege een nieuw gecreëerde functie is er ook geschoven met taken.


Per 1 januari 2023 is er een nieuwe kabinetschef, dat heeft u ook al kunnen lezen. De kabinetschef was o.a. verantwoordelijk voor bestuurlijke integriteit. De vorige kabinetschef heeft nu de nieuwe functie strategisch beleidsadviseur Integriteit gekregen. Deze functie maakt nu deel uit van de Commissie Integriteit. Het is dezelfde persoon als eerst, maar soit. De juridisch controller en kabinetschef zijn als leden van de Commissie Integriteit afgevallen. Maar de juridisch controller werd eind 2021 al benoemd tot bestuurssecretaris en zit sindsdien elke week bij B&W aan tafel.

Dat onder-ons-kent-ons-en-wij-verantwoorden-ons-niet is nu eenmaal op en top Venloos. Met gelijkgestemden die elkaar al 10 tot 15 jaar kennen is de kans groot dat verschil van mening niet vaak voorkomt en tegenspraak (bestuurscultuur) zich niet (in een veilige omgeving) zal ontwikkelen. Bijten doet men elkaar niet. Carrières zijn gegarandeerd. Integriteit echter niet. Dat bleek ook al uit het jaarverslag ambtelijke integriteit 2020-2021, gepubliceerd in oktober 2022. Ook dat herhalen we nog eens:

Na lang zoeken heeft het college ook de Ambtenarenwet 2017 ontdekt, specifiek artikel 4. Nu zullen er toch documenten moeten worden opgesteld. Maar ja, u weet het: papier is nog geen praktijk.


Bestuurscultuur en G&I
Op 9 en 10 september 2022 werd een tweedaagse heisessie bestuurscultuur voor de gemeenteraad georganiseerd. Locatie: Abdij Rolduc in Kerkrade. Het braafste jongetje van de klas (de voorzitter) zat vooraan bij een college gegeven door Frans Geraedts van Governance & Integrity (G&I) uit Amsterdam.


G&I werd door de jaren heen veelvuldig door de gemeente Venlo ingehuurd. Venlo Transparant beschikt over een aantal facturen:

2013
Factuur 1 februari 2013 - Leeroverleg en index voor management gegeven in de maand januari 2013 door verschillende trainers: € 5.455,30
Factuur 1 februari 2013 - Trainingen morele oordeelsvorming voor de afdelingen vergunningen en handhaving gegeven in de maand januari en februari 2013 door verschillende trainers: € 13.880,40
Factuur 6 maart 2013 - Training morele oordeelvorming voor de afdeling publiekszaken gegeven op 18 februari 2013: € 1.426,80
Factuur 20 april 2013 - Moreel leeroverleg voor 4 groepen op 26 maart voor leidinggevenden: € 2.884,80
Factuur 9 juni 2013 - Moreel leeroverleg voor 4 groepen op 14 mei voor leidinggevenden: € 2.884,80
Factuur 16 september 2013 - Volgen van 1^ste opleiding vertrouwenskwesties: € 2.400,00
Factuur 16 september 2013 - Volgen van 2^de opleiding vertrouwenskwesties: € 2.400,00
Factuur 21 december 2013 - Trainingen morele oordeelsvorming voor de afdeling ruimte en economie gegeven op 4 en 6 december 2012: € 2.994,80
Factuur 3 november 2013 - Moreel Beraad gegeven op 24 oktober Archief Venlo. Voorbereiding Moreel Beraad en Advies inzake vertrouwenspersonen: € 2.629,92
Factuur 30 november 2013 - Trainingen Moreel Beraad college B&W 25 november 2013: € 973,50
Factuur 30 november 2013 - Trainingen MO en Moreel Beraad gegeven op 11 en 18 november 2013: € 2.705,40

2014
Factuur 14 februari 2014 - Training MO gegeven op 13 januari 2014: € 1.446,80
Factuur 4 maart 2014 - Moreel Beraad college B&W inzake Mikwe gegeven op 18 februari 2014: € 811,60
Factuur 17 maart 2014 - Moreel Beraad inzake Mikwe aan betrokkenen op 11 maart 2014 en aan college B&W en rekenkamer op 17 maart 2014: € 1.613,20
Factuur 9 oktober 2014 - Gesprek GS en fractievoorzitters op 16 september 2014 inzake Mikwe: € 806,60
Factuur 18 november 2014 - Introductie sessie Politieke Integriteit op 1 oktober 2014: € 1.213,50

2015
Factuur 17 februari 2015 - Training morele oordeelsvorming op 20 en 28 januari 2015 voor sportconsulenten: € 3.015,20
Factuur 17 maart 2015 - Training morele oordeelsvorming op 2 februari 2015 voor MT sportbedrijf: € 1.769,40
Factuur 13 juli 2015 - Training morele oordeelsvorming op 29 juni en 2 Juli 2015 voor afdeling Onderhoud & Toezicht: € 1.528,06

2016
Factuur 17 juli 2016 - I.v.m. verklaring declaraties: € 1.043,45
Factuur 7 oktober 2016 - I.v.m. advisering n.a.v. onderzoek vastgoed Q4: € 976,71
Factuur 14 oktober 2016 - Opstellen persoonlijk risicoprofiel 14 oktober 2016: € 1.038,18

2017
Factuur 23 maart 2017 - Risicoprofielgesprek wethouder Aldewereld: € 1060,69
Factuur 10 april 2017 - Advies en ondersteuning 23 maart 2017: € 313,09
Factuur 22 juni 2017 - TMO GR + verdiepingsbijeenkomst: € 1587,00
Factuur 22 juni 2017 - Bijeenkomst integriteit gemeenteraad: € 2642,20
Factuur 6 juli 2017 - Opleiding adviseur bestuurlijke integriteit: € 2437,80
Factuur 6 juli 2017 - Vervolgbijeenkomst TMO GR + verdiepingsbijeenkomst: € 927,-
Factuur 27 juli 2017 - Opleiding adviseur bestuurlijke integriteit 27 juli 2017: € 2445,40
Factuur 7 september 2017 - Opleiding adviseur bestuurlijke integriteit: € 217,60
Factuur 9 november 2017 - Opleiding adviseur bestuurlijke integriteit: € 2558,80
Factuur 21 december 2017 - Opleiding adviseur bestuurlijke integriteit: € 2520,40

2018
Factuur 15 februari 2018 - Opleiding adviseur bestuurlijke integriteit: € 938,40
Factuur 3 mei 2018 - Advies en ondersteuning handhaving: € 1348,19
Factuur 6 september 2018 - Risicoprofielgesprekken leden college van B&W: € 3083,33
Factuur 4 oktober 2018 - Risicoprofielgesprekken leden college van B&W: € 5015,94
Factuur 8 november 2018 - Programma politieke integriteit voor college van B&W: € 1218,71
Factuur 8 november 2018 - Programma politieke integriteit gemeenteraad: € 2310,40
Factuur 6 december 2018 - Risicoprofielgesprekken leden college van B&W: € 726,-
Factuur 20 december 2018 - Programma politieke integriteit voor college van B&W: € 1071,60

2019
Factuur 7 februari 2019 - Programma politieke integriteit voor college van B&W: € 767,20
Factuur 7 februari 2019 - Programma politieke integriteit gemeenteraad: € 2198,80

2020
Factuur 5 juni 2020 - Advies wethouder Pollux: € 2888,51

Verdere facturen zijn (op dit moment) niet voorhanden. Die zijn er wel, gezien de inhuur voor de tweedaagse heisessie. Het zijn geen wereldschokkende bedragen, maar wel leuk voor een regelmatig terugkerende dag(deel)klus. De adviezen van G&I zijn echter niet boven alle twijfel verheven. Dat toont de casus Jo Palmen in Brunssum vanaf 2017. De geheimgehouden integriteitstoets naar Jo Palmen werd verricht door G&I. Daar kwam in een navolgend rapport opgesteld door de hoogleraren Arno Korsten en Douwe Jan Elzinga weer de nodige kritiek op. Geïnterviewde voor dat rapport: Frans Geraedts van G&I. Jo Palmen probeert nu zijn naam te zuiveren en is procedures begonnen om alle documenten, of delen van documenten die eerder werden geweigerd, boven water te krijgen. Dat klinkt bekend in de oren.

Maar valt de geoefende lezer iets meer op uit de facturen? Misschien de doorlopende integriteitskwesties binnen de gemeente Venlo die geheim werden gehouden of gladgestreken? Het Mikwe, het sportbedrijf, dossier Q4. Het niet lerende vermogen van de gemeente Venlo? De non-transparantie? Integriteit staat en valt met de aansturing door leidinggevenden, zowel ambtelijk als bestuurlijk. En al die tijd waren min of meer dezelfde personen daarvoor verantwoordelijk.

Martin Camp / Bolwaterstraat 31
Op 20 april 2017 werd n.a.v. de casus Martin Camp een ‘Inspirerende themabijeenkomst’ georganiseerd in het stadhuis: Denken over Integriteit. De bijeenkomst werd geleid door Frans Geraedts, filosoof en managing partner van G&I, en Esther Sinnema, directeur. Inderdaad, dezelfde Frans Geraedts als bij de recente heisessie bestuurscultuur. Sommige raadsleden zullen hem zeker hebben herkend. Enkele raadsleden van toen zijn nu wethouder. In de Wob-stukken werden hun namen zwartgelakt. Het ongecensureerde persbericht is echter op de website van de gemeente Venlo te vinden.

Uit de facturen en onderliggende documenten blijkt dat buiten het geven van de themabijeenkomst in 2017, G&I ook betrokken was bij de afronding van het onderzoek Q4 door EY in 2016. Dat van de besproken onderzoeken uitgevoerd door EY en Necker van Naem weinig deugt en conclusies zelfs feitelijk onjuist zijn, is niet alleen sinds 2015 bij de gemeente Venlo bekend, maar sinds 2016 ook bij de provincie Limburg. Feitelijk was die ‘Inspirerende themabijeenkomst’ een heuse fopaangelegenheid.

De advisering door G&I n.a.v. onderzoek vastgoed Q4 door EY in 2016 bestond uit:

• Ondersteuning van en advies aan burgemeester en gemeentesecretaris in het algemeen rondom de afronding van dit onderzoek en het onderzoeksrapport;
• Ondersteuning van en advies over aanbevelingen en plan van aanpak n.a.v. het onderzoek en de rapportage.

In de raadsbijeenkomst op 20 april 2017 werden aan de hand van 3 topschendingen in de politiek casus voorgelegd door G&I. Niet alleen aan de raadsleden natuurlijk. Ook de voorzitter: het braafste jongetje van de klas.


De focus ligt op punt 2: lekken van informatie. Hebben we daar recent niet iets over kunnen lezen in De Limburger? Iets met Antoin Scholten? Dat daags na een mededeling van hem in het presidium in 2018 een groot artikel in De Limburger verscheen? Iets met een voorgenomen strafvervolging van raadslid Ali Oruç? Heeft de portefeuillehouder Integriteit ooit aangifte gedaan vanwege dit lekken? Zo nee, waarom niet?


‘Framen’, zoals G&I het stelt. Het gebeurd doorlopend, niet alleen in de politiek. Ook ambtelijk, onder elkaar en richting bestuur. Roddelen, napraten. Ook bewust desinformatie verspreiden. Iets beweren over iemand om deze in een kwaad daglicht te stellen. Buitenspel te zetten. Geen wederhoor toepassen. Documenten achterhouden, of laten verdwijnen. ‘Kaltstellen’, zoals het ook in klokkenluiderszaken wordt genoemd. Het kan jaren duren en de betrokkene moet er maar achter zien te komen.

Aangifte Ali Oruç
In 2022 werd Ali Oruç ook in hoger beroep vrijgesproken van witwassen. Sterker nog, de rechtbank verklaarde het beroep van de Belastingdienst niet-ontvankelijk. Uitspraken van ambtenaren tijdens de zitting wezen letterlijk in de richting en op een directe betrokkenheid van Antoin Scholten. Ali Oruç deed vier maanden na de tweedaagse heisessie Bestuurscultuur, begin 2023, aangifte tegen dat braafste jongetje van de klas.

Uit documenten en verklaringen van meerdere personen kan worden herleid dat burgemeester Antoin Scholten in elk geval zijn gedragscode meerdere malen heeft geschonden, zonder daarvoor tot nu toe ter verantwoording te zijn geroepen en zonder volledige openheid van zaken te hebben gegeven. De casus Ali Oruç heeft al vijf jaar een enorme impact op de lokale politiek, en doorkruiste twee coalitievormingen. Hij kwam op de beruchte FSV-lijst van de Belastingdienst terecht. Als lid van EENLokaal moest hij in 2018 uit die partij stappen. In 2022 kwam hij als lijstduwer niet namens de Venlose Seniorenpartij (VSP) in de raad omdat hij geen VOG kreeg. Vanwege de strafvervolging kreeg hij in eerste instantie ook geen bouwvergunning van de gemeente. Een stapeling van benadelingen.

Inhuur advocaat
De advocaat van Ali Oruç stuurde na de aangifte een reeks vragen aan Antoin Scholten. Bij Venlo Transparant zijn die vragen en de antwoorden bekend. De vragen zijn helder en gespecificeerd. De antwoorden daarentegen zijn van een erbarmelijk niveau en vooral ontwijkend opgesteld. Antoin Scholten liet de beantwoording ook over aan Meulenkamp advocaten, een kantoor dat vaker als gemachtigde van de gemeente Venlo optreedt.

Waarom is hier gekozen voor extra kosten voor de gemeente Venlo? Was dit een keuze van Antoin Scholten, op advies van ambtenaren? Of is deze keuze gemaakt door B&W? Waarom werden de vragen niet ambtelijk afgehandeld? Gezien de povere kwaliteit had dat makkelijk gekund. En door wie werd Meulenkamp advocaten van informatie voorzien? Werd deze correct en volledig ter beschikking gesteld? Waren leden van de Commissie Integriteit hierbij betrokken? Is de kwestie inclusief de aangifte van Ali Oruç intern door B&W en de Commissie Integriteit besproken? Is Antoin Scholten daarbij op afstand gezet en zijn alle documenten die op zijn handelen betrekking hebben zeker gesteld?

Bovenstaand handelen wijst namelijk enkel en alleen op tijd winnen, onnodige kosten aangaan, en geen verantwoording willen afleggen. Weinig tot geen transparant en integer handelen dus. De wethouders zijn doodstil, ook die eerder raadslid en fractievoorzitter waren en al die tijd met hun neus er bovenop zaten. Geur-, kleur- en smaakloze politiek. Van EENLokaal zou je op zijn minst een felle uithaal verwachten aangezien die partij door de affaire zelf de nodige schade opliep. Maar ook daar geen enkel teken van leven. Als grootste partij die sinds 2018 twee wethouders levert een blamage.

Moreel beraad
Wat kan eigenlijk na 11 jaar Antoin Scholten worden geconcludeerd? Buiten de ambtelijke en partijpolitieke inteelt, de vele onderzoeken naar misstanden, zijn houding m.b.t. transparantie en integriteit waarvoor hij als portefeuillehouder verantwoordelijk is, en inmiddels twee aangiftes achter zijn naam?


Politieke sensitiviteit is geen excuus voor plichtsverzuim, wat voor ambtenaren zelfs een ontslaggrond is. Politieke sensitiviteit is ook geen excuus voor wethouders en raad om te blijven zwijgen en wegkijken. Beter schoon schip maken met wat heisa dan een geïnfecteerde organisatie die zelf niet meer in staat is zich te corrigeren. Dat zagen we al in 2017 met twee wethouders en een gemeentesecretaris die noodgedwongen opstapten en waarvan al langer bekend was dat ambtenaren de schuld in de schoenen kregen geschoven en een klokkenluider meermaals onder druk werd gezet om zijn mond te houden.

Het meurt in het glazen Kremlin. De ramen en deuren moeten open. En rotte appels eruit.

Sinds 2021 is er een organogram beschikbaar op de gemeentelijke website. Daarin wordt inzichtelijk gemaakt hoe de organisatie is opgebouwd en worden de vier hoogste ambtenaren met naam genoemd. De hoogste ambtenaar is de algemeen directeur / secretaris. Daarna volgt de concern controller en twee verdere directeuren: twee functies die pas in 2018 in het leven werden geroepen. De drie directeuren sturen gezamenlijk 27 teamleiders aan. Hoewel de griffier ook een (top)ambtenaar is, is deze in dienst van de raad en niet van het college.

Ambtenaren treden meestal niet op de voorgrond en blijven onbekend voor het publiek. Met topambtenaren, bepaalde beleidsadviseurs en woordvoerders ligt dat anders. Zij informeren met enige regelmaat de raad, de pers en juist het publiek. Daarnaast is er wetgeving m.b.t. bepaalde functies en de daarbij te hanteren transparantie.

Onder de Wet open overheid dienen functies en namen van ambtenaren die wegens hun functie in de openbaarheid treden leesbaar in documenten te worden verstrekt. Verder dient er een afweging te worden gemaakt tussen bescherming van de persoonlijke levenssfeer van ambtenaren en verzochte transparantie. Het zou immers aannemelijk kunnen zijn dat het belang van openbaarheid zwaarder weegt.

Daarnaast dienen conform Artikel 5 van de ambtenarenwet 2017 nevenwerkzaamheden van ambtenaren in salarisschaal 14 en hoger te worden gepubliceerd. De provincie Limburg publiceert al jaren zo’n overzicht. Bij de gemeente Venlo zijn ze daar echter pas sinds kort mee begonnen. De gemeente Venlo publiceerde ook jarenlang niet de financiële belangen van collegeleden, zoals van de wethouders Jos Teeuwen (Belceramics BV, De Lings BV) en Stephan Satijn (Proxorao BV). Portefeuillehouder in deze is Antoin Scholten.

Social Media
Op diverse ‘sociale’ platforms zijn veel ambtenaren actief tot zeer actief. Van hoog tot laag. Daar worden vooral ontwikkelingen van de werkgever gedeeld en meestal ook alleen bejubeld. Kritiek zul je er weinig tot nooit tegenkomen. Het is voornamelijk netwerken. Voor het publiek is dit allemaal goed te volgen. Op de nodige profielen is ook te vinden dat zij naast hun werk nevenfuncties en -belangen hebben. Ze hebben een eigen bedrijf, zijn bestuurslid bij een stichting, zitten in een commissie, of zijn burger-, raads- of statenlid. Of ze hebben die ambitie en stellen zich kandidaat. Maar hoe verhouden die belangen zich tot elkaar? Wringt dat niet soms bij een (top)ambtenaar? Die beschikt immers vaak over voorkennis, adviseert over beleid en heeft mogelijk zelfs beslissingsbevoegdheid.

Recent kon u in De Limburger een artikel lezen over het jaarverslag Integriteit 2020-2021 van de gemeente Venlo. Daarin kwam naar voren dat ambtenaren van de gemeente Venlo niet altijd (goed) hun nevenfunctie melden. Worden ze daar dan niet pro actief op gewezen of op gecontroleerd? Wat hebben de portefeuillehouder en toezichthoudende ambtenaren na al die jaren van gemelde misstanden, dure onderzoeken en harde conclusies nu geleerd? Venlo Transparant weet het antwoord wel. Problemen worden immers niet opgelost met de denkwijze die deze heeft veroorzaakt, en ook niet door de personen die deze denk- en handelwijze blijven aanhangen en uitdragen. Het tekent het gebrek aan zelfreiniging, zelfreflectie en definieert (dus) de heersende bestuurscultuur.

Daar getuigen ook de volgende alinea’s van:


Drempel, angst. Geen goede tekenen. Ook al is er sinds jaar en dag wet- en regelgeving dat melders die formeel een misstand indienen (klokkenluiders) tegen benadelingen moeten worden beschermd. De praktijk is helaas niet zo. Misbruik is aan de orde van de dag om klokkenluiders het zwijgen op te leggen. Met name door leidinggevenden. En elke schending van die rechtsbescherming levert weer een misstand op, en een nieuwe melding. Het zal u dan ook niet verbazen dat meerdere klachten zijn ingediend en zelfs aangifte is gedaan tegen bepaalde (top)ambtenaren, zoals van juridische zaken en concernstaf. Want de hoeders van kwaliteit en integriteit leveren en zijn dat zelf niet altijd.

Venlo ontwikkelt zich sinds een aantal jaren tot een netwerkorganisatie. Venlo draagt dat ook zo uit. Sta er eens even bij stil: een overheidsorgaan als netwerkorganisatie. Het toont aan hoever het denken en handelen over wat een overheid behoort te zijn is ontspoort. Over verkokering, tunnelvisie en netwerkcorruptie geen woord. Voordat er bewustwording is en deugdelijke aansturing optreedt is dat netwerk allang verandert in een fuik waar handelen wordt bepaald door ingesleten gewoonten en persoonlijk belang. Vooral als (top)ambtenaren 10 tot soms wel 30 jaar deel uitmaken van dezelfde bestuurscultuur en slechts een enkele keer rouleren op hetzelfde niveau.


In het organogram van de gemeente Venlo zijn de inmiddels 6 programmamanagers naast de teams gepositioneerd en vallen onder de aansturing en verantwoordelijkheid van de concern controller en de algemeen directeur/secretaris.

Na de laatste reorganisatie in 2016/2017 - waarbij het gros van de teamleiders al dan niet gedwongen aan de kant werd geschoven en de functie van afdelingshoofd kwam te vervallen - zijn er meerdere nieuwe topfuncties gecreëerd, waaronder de twee directeuren en de programmamanagers. Heeft dit echter ook tot een transparantere, integere en inhoudelijk kundigere organisatie c.q. bestuurscultuur geleid?

Directie & concernstaf
We nemen twee niveaus van de gemeente Venlo onder de loep: directie en concernstaf. Beide sturen grotendeels de ambtelijke organisatie aan en adviseren gevraagd en ongevraagd B&W. Concernstaf is met een klein team van slechts 15 tot 20 personen en de taken die zij dienen uit te voeren een spil in de organisatie. De meeste ambtenaren die er werken zijn al geruime tijd in vaste dienst en dragen dus niet alleen veel verantwoordelijkheid met zich mee, maar hebben ook veel kennis over interne en gevoelige aangelegenheden. Ook wat betreft hun eigen handelen. In 2019 lekten alle teamplannen uit. Ook van concernstaf. Een onbedoelde publicatie op de gemeentelijke website leidde tot een feest aan transparantie.

Trainees en stagiairs lopen geregeld mee, ondersteunen het team en groeien soms door naar een baan. Richting Zuid is bijvoorbeeld een instrument van de provincie Limburg waarbij trainees worden klaargestoomd voor een carrière bij de overheid en o.a. bij gemeenten worden geplaatst. De mogelijkheden om daarna richting andere bestuursorganen of gemeenschappelijke regelingen door te stromen zijn legio.

Recentelijk kon u nog uitgebreid lezen hoe dat volledig kan ontsporen d.m.v. systematisch doofpotgedrag. Van grensoverschrijdende trainee naar politicus. Hoe vaak zal zoiets voorkomen?

Partijpolitiek
Vraag is hoe het zit het met (top)ambtenaren van directie en concernstaf die een politieke carrière als nevenfunctie hebben (of andersom), deze langdurig hebben gehad dan wel pro actief ambiëren. Dat is onderdeel van het publieke debat. Bij de gemeente Venlo valt op dat meerdere (top)ambtenaren, ook recente aanstellingen, een partijpolitieke achtergrond hebben. Na een inventarisatie rijst dan de vraag of er mogelijk sprake is van een onevenredige invloed van bepaalde politieke partijen op het ambtenarenapparaat? Zijn de aanstellingen wel politiek en maatschappelijk representatief? Is er mogelijk sprake van oneigenlijke beïnvloeding? En wat komt eigenlijk op de eerste plaats? Het ambtenaar zijn, de al dan niet zakelijke nevenfunctie, of de partijpolitieke overtuiging en carrière? Of maakt het allemaal deel uit van netwerken om maatschappelijk hogerop te komen?

Twan Beurskens - VVD
Voor de VVD wethouder in Venlo van 2006 t/m 2012 en gedeputeerde in Limburg van 2012 t/m 2018. Sinds 8 maart 2018 als algemeen directeur/secretaris terug bij de gemeente Venlo. Hij werd pas kandidaat in de tweede sollicitatieronde. Burgemeester Antoin scholten (VVD) was lid van de selectiecommissie. Twan Beurskens was in 2012 als wethouder weer portefeuillehouder voor de benoeming van burgemeester Antoin Scholten.

Twan Beurskens benoemde kort na zijn aanstelling de eerste vier programmamanagers, waarvan er drie eerder afdelingshoofd waren. Een daarvan – Roel Versleijen – ‘vertrok’ in 2019 om naar het onderwijs te gaan en was bij de raadsverkiezingen van 2022 lijstduwer voor de VVD. Inmiddels is hij directeur van Woningcorporatie Antares waar hij oud CDA-wethouder Paul Stelder opvolgde.

Een half jaar geleden werd Twan Beurskens nog als secretaris geïnterviewd over de Brightlands Campus Greenport Venlo, waar hij zelf als wethouder en gedeputeerde verantwoordelijk voor was. Op dit moment loopt al maanden een onderzoek naar de dubieuze gronddeals bij vastgoedbedrijf Californië BV (aandeelhouders o.a. de gemeente Venlo en provincie Limburg) na het voorkomen bankroet van de vastgoedtak Campus Greenport (aandeelhouders gemeente Venlo en provincie Limburg) die miljoenen kostte. Directie en commissarissen van Californië BV traden eind vorig jaar af. Verantwoordelijk gedeputeerde nu is VVD’er Stephan Satijn. In 2012 was hij de opvolger van Twan Beurskens in Venlo en t/m 2018 portefeuillehouder van Greenport.


Jos Beckers - CDA
Sinds 2018 concern controller. Voor de meeste inwoners van Venlo wellicht onbekend. Voor degenen die zijn ingevoerd in de vele Limburgse integriteitskwesties is hij dat echter niet. Vanaf 1998 is hij raadslid in de gemeente Echt en vanaf 2003 fractievoorzitter voor het CDA in de gemeente Echt-Susteren. Van 2001 tot 2006 werkte hij al eens voor de gemeente Venlo als organisatieadviseur en combineerde die functies. In 2006 werd hij wethouder voor financiën, sociale zaken, WMO, sport en vanaf 2010 ook locoburgemeester.

In Echt-Susteren ging het tussen 2007 en 2010 mis toen coalitiepartijen na de verkoop van Essent-aandelen opbrengsten verdeelden onder hun eigen clubs. De Limburger ontdekte dat meerdere verenigingen gemeenschapsgeld hadden ontvangen waar bestuursleden ofwel ook prominent CDA-lid ofwel volksvertegenwoordiger waren, Twee collega wethouders van Jos Beckers stapten uiteindelijk op. Bureau Integriteit Nederlandse Gemeenten (BING) werd ingeschakeld en concludeerde dat er o.a. sprake was van misbruik van bevoegdheden. De wethouders hadden eigen belangen en die van hun partij boven het gemeentelijke en publieke belang gesteld. De kwestie kreeg de naam Sinterklaasaffaire vanwege het uitdelen van ‘cadeautjes.’

Kort daarna volgde een tweede kwestie. Als wethouder zorgde Jos Beckers er voor dat een gemeentelijke opdracht werd gegund aan een bedrijf waar hijzelf een zakelijke relatie mee had. Hij verhuurde sinds 2008 een pand aan Ballast Nedam Infra. De raad wist van niets. Destijds burgemeester was Dieudonné Akkermans van het CDA, die in 2021 als burgemeester van de gemeente Eijsden-Margraten opstapte vanwege de IKL-affaire (CDA’er Herman Vrehen). Burgemeester Akkermans was ook voorzitter van de IKL-Raad van Toezicht.

Op 17 februari 2012 gaf wethouder en locoburgemeester Jos Beckers in een persmededeling aan dat hij meer tijd aan zijn gezin wilde besteden en trad af als wethouder. In 2013 kwam hij als projectmanager weer terug bij de gemeente Venlo. In 2018 klom hij op tot concern controller. Zijn bedrijf B.O.B. (beheer van onroerend goed) staat nog steeds ingeschreven bij de KvK.

Harry Smeets - VVD
Strategisch adviseur / bestuursadviseur concernstaf. Werkzaam bij de gemeente Venlo sinds 2006. Lobbyt voor en vertegenwoordigd de gemeente Venlo regionaal, bij de provincie Limburg en de G40 waar hij eerder van 2009 t/m 2012 secretaris / ambtelijk voorzitter was. Sinds 1998 raadslid voor de VVD in de gemeente Heumen. Van 2001 t/m 2019 fractievoorzitter en meerdere malen lijsttrekker voor de VVD. Als langstzittend raadslid plaatsvervanger van de burgemeester als voorzitter van de gemeenteraad. Daarnaast voorzitter van de werkgeverscommissie van de gemeenteraad.

Daarnaast is hij voorzitter van meerdere rekenkamercommissies, waaronder van de gemeenten Beesel, Overbetuwe en Berg en Dal. Vanaf februari 2023 is hij ook directeur van de rekenkamer gemeente Beuningen. Opmerkelijk: sinds 2022 is een collega bij concernstaf - werkzaam voor de gemeente Venlo sinds 2001 - ook extern lid van de rekenkamer gemeente Heumen, waar Harry Smeets sinds 1998 raadslid is.
 
Vivian Moonen - CDA
Per 1 januari 2023 de nieuwe kabinetschef van de gemeente Venlo. Dat zal vele burgers zijn ontgaan. Daarmee is zij min of meer de rechterhand van burgemeester Antoin Scholten. Vanaf 2004 senior adviseur bij Waterschap Peel en Maasvallei en vanaf 2017 bij Waterschap Limburg. Vanaf 2013 t/m 2022 lijsttrekker, fractievoorzitter en raadslid voor het CDA in de gemeente Peel en Maas. Vanaf 2019 t/m 2022 lid van het dagelijks bestuur van het CDA Limburg, samen met de in 2021 opgestapte wethouder uit Venray Anne Thielen.


Jonathan Felix - VVD
Vanaf juni 2022 Kwaliteitsadviseur bestuurlijke besluitvorming bij concernstaf. Vanaf oktober 2020 burgercommissielid voor de VVD bij de provincie Limburg. Vanaf mei 2022 fractievoorzitter voor de VVD in Roermond. Eigenaar van eenmanszaak FELIX.

Sinds 2013 actief voor de VVD. Kandidaat voor de gemeenteraadsverkiezingen Sittard-Geleen in 2014 en 2018 en Provinciale Staten in 2015 en 2019. Via het Traineeship Richting Zuid in 2020 en 2021 als programmamedewerker gedetacheerd bij de gemeente Venlo. Vanaf 2019 politiek medewerker en burgercommissielid van de Limburgse VVD.


Maartje Roelofs - VVD
Vanaf 2021 t/m 2023 beleidsondersteuner concernstaf. Op dit moment beleidsondersteuner Regio Noord-Limburg (samenwerkingsverband) voor de gemeente Venlo. In 2017 t/m 2018 burgerraadslid voor de VVD en van 2018 t/m 2021 fractievoorzitter van de VVD in de gemeente Cuijk. In 2023 kandidaat voor de provinciale staten Noord-Brabant (nr. 6). Sinds 2021 lid regionale commissie Raam Waterschap Aa en Maas.


Rick Koolen - VVD
Afstudeer stagiair bestuurskunde bij concernstaf sinds januari 2023. Sinds maart 2022 raadslid voor de VVD in de gemeente Helmond. In 2023 kandidaat voor de provinciale staten Noord-Brabant (nr. 29) en het Waterschap Aa en Maas (nr. 16).


Veiligheidsregio Limburg-Noord (VRLN)
Zoals u wellicht weet is Antoin Scholten (ambtshalve) ook voorzitter van de Veiligheidsregio Limburg-Noord. Toch een belangrijke organisatie die vaak in de aandacht ondersneeuwt, zoals het Waterschap Limburg en de talloze gemeenschappelijke regelingen waar het toezicht vanuit de raad op de bedrijfsvoering veelal ontoereikend is (zie ook Greenport).

Antoin Scholten - VVD
Maakte begin jaren 80 als vicevoorzitter deel uit van het bestuur van de JOVD, samen met penningmeester Hans Veltkamp. Met deze makelaar uit Hattem richtte hij in 2005 de Generaal Hoeferstichting op. Doel: aankoop, restauratie en exploitatie van monumenten. Op de website en uit de jaarverslagen is echter maar een wezenlijk project te herleiden: boerderij De Middenhof in Terwolde. Het geld van de Generaal Hoeferstichting is grotendeels belegd in een lening aan Stichting Behoud IJsselhoeven die de boerderij beheerd en verhuurd als zorglocatie. Delen van de lening zijn door de jaren heen grotendeels kwijtgescholden. Hans Veltkamp is secretaris / penningmeester van beide stichtingen.

Antoin Scholten is niet te beroerd om vanuit zijn ambt zijn oude vriend te helpen:

Sinds kort is op de gemeentelijke website ook gepubliceerd dat burgemeester Antoin Scholten lid is van de Scoutingcommissie van de VVD Limburg. De scoutingscommissie heeft als opdracht ‘…het scouten en begeleiden van VVD-ers die bovenlokale ambities hebben. Of dit nu is als lid van Provinciale Staten, Gedeputeerde Staten of als lid van een waterschap. De scoutingscommissies voeren hiertoe oriënterende gesprekken met leden. Ook potentiële wethouders (van buiten), burgemeesters en mensen die namens de VVD actief willen zijn in het maatschappelijk middenveld worden gescout en kunnen bij hen terecht.’


De gemeente Venlo geeft echter niet aan sinds wanneer hij deze functie vervuld en of er vanuit die functie verbindingen zijn met personen die voor de gemeente Venlo hebben gewerkt,op dit moment werken, of op enig andere wijze eraan zijn gelieerd. Het toezicht op nevenfuncties bevindt zich in de portefeuille van Antoin Scholten zelf, evenals Integriteit. Met inmiddels twee aangiftes bij het OM achter zijn naam had hij die normaliter allang moeten afstaan.

Carolien Angevaren - VVD
Eind 2022 werd bekend gemaakt dat Carolien Angevaren per 1 februari 2023 de nieuwe directeur van de Veiligheidsregio Limburg-Noord zou worden. Carolien Angevaren was destijds nog regionaal Commandant Brandweer en plaatsvervangend directeur Veiligheidsregio Utrecht. Ze is langdurig politiek actief voor de VVD. Van 1999 tot 2003 statenlid in Noord-Brabant. Van 2003 t/m 2006 burgercommissielid. Van 2006 t/m 2015 raadslid in de gemeente Cuijk, Vanaf 2015 lid van het algemeen bestuur bij het Waterschap Aa en Maas. In 2022 was ze nog kandidaat raadslid in de gemeente Heusden (nr. 9).

In 2019 ontving ze in een vergadering van de VVD Regio Zuid van het hoofdbestuur de Stikkerplaquette (minimaal 20 jaar een politieke functie vervullen).


Jeroen Hendrikx
Sinds 2021 werkzaam voor de Veiligheidsregio Limburg-Noord in diverse functies, voornamelijk m.b.t. crisisbeheersing. Van 2016 t/m 2017 secretaris van de JOVD. In 2016 ook kandidaat raadslid voor de VVD Venlo (nr. 10). Vanaf 2018 t/m 2022 fractieondersteuner van de VVD Venlo. Schreef in 2021 het partijprogramma voor de VVD Venlo. In 2019 stagiair bij de provincie Limburg. Van 2020 t/m 2021 werkzaam voor de Tweede Kamerfractie van de VVD. Vanaf 2022 commissielid van de VVD in Roermond. In 2023 kandidaat Statenlid voor de VVD (nr. 10).


Valt u als argwanende lezer iets op? Overeenkomsten, patronen? Het CDA en de VVD zijn ruim vertegenwoordigd in directie en concernstaf, op soms cruciale posities. Beide maakten echter geen deel uit van de coalitie 2018-2022 en de VVD doet dat nog steeds niet. Beide zitten qua populariteit ook in de lift naar beneden. Aanstellingen met een partijpolitieke nevenfunctie nemen echter niet af. De coalitie in Venlo zit ingeklemd tussen een VVD burgemeester en een VVD directeur / secretaris die naar verluidt ook actief fondsen werft. Het zal vast en zeker nooit een rol spelen. Iets met transparantie en nieuwe bestuurscultuur?

Niet alle beschikbare informatie is gepubliceerd. Er zijn nog talloze verbindingen tussen (top)ambtenaren en nevenfuncties waarbij stichtingen weer worden gesubsidieerd door de gemeente en de provincie. En onder de woordvoerders en communicatieadviseurs zijn ook enkelen die politiek actief zijn of waren. U kent ze vast.

U heeft afgelopen week misschien gestemd. Ambtenaren kunt u echter niet kiezen. Wel hun politieke nevenfuncties. Professioneel als ze zijn houden ze die natuurlijk buiten de deur.

Bovenstaande is een bijdrage aan de politiek-maatschappelijke discussie betreffende (mogelijke) onevenredige partijpolitieke vertegenwoordiging en oneigenlijke beïnvloeding binnen het openbaar bestuur op ambtelijk en bestuurlijk niveau, in het licht van (mogelijke) netwerkcorruptie.

Heeft u aanvullingen? Venlo Transparant ontvangt deze graag via het formulier.

Mocht u als betrokken burger nog enige hoop koesteren dat het in Limburg goed komt, helaas. Na de vele bestuurlijke integriteitskwesties en crises bij en in de provincie, waar met name CDA’ers bij betrokken waren, is het alweer enige tijd dezelfde dempende koers: niets (willen) zien, niets (willen) horen, niets (willen) doen.

Papier wordt er genoeg geproduceerd. En moreel beraad is tegenwoordig het nieuwe modewoord. Maar echt zaken onderzoeken? Waarheidsvinding? Handhaven?

Venlo Transparant is niet de enige die constateert dat vanaf midden 2022 - kort na instellen van het Meldpunt bestuurscultuur 2022 door gouverneur Emile Roemer – het duidelijk werd dat er zowel ambtelijk als bestuurlijk nauwelijks tot geen wil is om naar behoren de achtergelaten rommel in Limburg op te ruimen. En dus vooral ook niet om ervan te leren. Patronen herhalen zich daardoor.

Het eerste geldverkwistende witwasdebacle van de commissie Visser ontving in 2021 in totaal 286 meldingen van 144 melders. Het onderzoek duurde vanaf openstelling tot aan de presentatie 7 maanden. Na sluiting ging alle binnengekomen informatie door de digitale shredder. Niemand die achteraf nog iets kon controleren. Een schoolvoorbeeld van doofpotpolitiek. ‘Beneden alle peil’, was dan ook de conclusie.

De opvolger kan er ook wat van. Meldpunt bestuurscultuur 2022 ontving nog maar 89 meldingen van 45 melders. Een fikse vermindering dus. Bestuurlijke conclusie was dat de afgevallen melders blijkbaar tevreden waren. Venlo Transparant kan echter melden dat dat in meerdere gevallen zeker niet zo is. Ontmoedigingsbeleid werpt op de lange termijn altijd vruchten af.

Meldpunt bestuurscultuur 2022 loopt inmiddels 9 maanden, langer dan het eerste Meldpunt, en is zo goed als afgerond. In november volgde al een tussentijdse conclusie: ‘In veruit de meeste onderzochte meldingen hebben wij tot dusverre geen zaken aangetroffen die tot andere conclusies zouden moeten leiden dan de eerder door de commissie Visser getrokken algemene conclusies.’

Meerdere melders kregen sindsdien - zonder ruchtbaarheid eraan te geven - brieven van gouverneur Emile Roemer. Hun meldingen werden uitgekleed en vervolgens gesmoord, met een doodlopende conclusie tot gevolg. Zo schaaf je bestuurlijk gestaag de laatste hobbels weg. Mochten zich nog melders roeren, dan kan men nog altijd wijzen naar de bestede tijd, en beweren dat nooit iedereen tevreden kan worden gesteld. En de provincie moet door. Dat in al die meldingen geen enkele misstand zoals gedefinieerd in de Regeling melding vermoeden misstand wordt (h)erkend, is meer dan ongeloofwaardig.

Venlo Transparant mocht enkele brieven van gouverneur Emile Roemer inzien en ook zelf de kwaliteit van het programmateam bestuurscultuur ervaren. Die is niet alleen ver ondermaats, maar gaat zelfs op meerdere punten volledig over de schreef en is tegengesteld aan de bejubelde ‘nieuwe bestuurscultuur’. Alle meldingen zijn namelijk door de provincie zelf afgehandeld, ambtelijk, onder de regie van één ingehuurde programmamanager die al zijn hele werkzame leven (vooral interim) voor de overheid werkt. Er is geen onafhankelijk extern onderzoek verricht. Er is geen navraag gedaan bij betrokken bestuursorganen en personen. Er is geen uitleg geweest welke procedure is gehanteerd. Er is geen deugdelijke inhoudelijke motivering op punten, slechts een algemene. Er is geen uitleg over welke criteria zijn gehanteerd en aan welke definities de meldingen zijn getoetst.

Nog wranger is dat de ingehuurde programmamanager punten uit het door hem opgestelde Werkplan bestuurscultuur 2023-2027 en Risicoanalyse integriteit 2023 zelf niet heeft opgevolgd. Daarmee is het tweede meldpunt nog belabberder dan het eerste. Want lerend vermogen is nergens te bespeuren. Hier en daar heeft u al kritiek op het meldpunt kunnen lezen.

Dat gouverneur Emile Roemer vooruit wil kijken is begrijpelijk, alleen lost hij daar niets mee op. Daarbij is nog maar de vraag of hij ambtelijk correct en volledig wordt geïnformeerd. Wie stuurt wie aan in het provinciehuis? Dossiers die al jaren door etteren en waar bestuursorganen vooral zelf het obstakel in zijn, dijen alweer uit. Bepalende factor bij deze uitwassen zijn ambtenaren en bestuurders die daar zelf bij betrokken waren en dat in sommige gevallen nog steeds zijn. Het is als vanouds elkaars belangen dienen en handje vasthouden. De banencarrousel zorgt voor dubbele petten en sleept alsmaar meer ballast uit het verleden mee.

Inmiddels zijn ook enkele rapporten van de Zuidelijke Rekenkamer verschenen. Aan de lopende band worden regels aangescherpt. De stuurgroep Integriteit Limburg werd omgevormd en de werkgroep werd zelfs opgeheven. In de stuurgroep blijkt echter nog steeds burgemeester Antoin Scholten te zitten tegen wie al twee keer aangifte is gedaan: door een klokkenluider en door een raadslid. Iets met rotte appels en vertrouwen?

De samenwerking krijgt ook een nieuwe naam: Stuurgroep Kwaliteit Openbaar bestuur Limburg. Al die extra adviezen en voorzieningen zijn eigenlijk overbodig en leiden enkel af van de fundamentele problemen binnen betrokken overheidsorganen zelf: de interne ondermijning van de rechtsstaat door ambtenaren en bestuurders. Zolang niet conform bestaande procedures onderzoek wordt verricht en conform bestaande definities conclusies worden getrokken is al het andere verkwisting. De personele invulling, houding en bestuurlijke handhaving deugen gewoon niet. Het is tunnelvisie verweven met netwerkcorruptie. Integriteit is te belangrijk om alleen aan de overheid over te laten, die deugt namelijk over de gehele linie fundamenteel zelf niet. U kunt daar bijna dagelijks in de media over lezen.

Bij onderzoeken naar misstanden staat het afzwakken van meldingen en conclusies voorop. Inhuur is in principe dienstbaar. Schade voor bestaande machtsverhoudingen dient te worden voorkomen. Beeldvorming is alles. Het gaat om machtsbehoud. Het verlies aan vertrouwen van de burger is een bijkomstigheid. Bij de gemeente Venlo noemen ze dat Artikel 5 (door de vingers zien). Het is zwijgen, wegkijken, af- en vooruitschuiven, anders is je carrière bij de overheid snel voorbij. En die overheid is groot. De beschikbare middelen ook. En de schatkist is oneindig, want die betaald u als burger, jaar in jaar uit. Personeelsdossiers worden naar wens schoongeveegd, of verdwijnen simpelweg, al dan niet deels. Criticasters worden buiten spel gezet. Tegenspraak? Die is er voor de bühne.

Kunt u zich daar toch niet aan conformeren en trekt u evengoed aan de bel of – nog erger – luidt u de klok, dan is het over en uit: persona non grata. De overheid met al zijn ter beschikking staande middelen wordt uw vijand. Misbruik van bevoegdheden is een koud kunstje. Men is het immers al jaren gewend. En u weet: een overheidsdienaar wordt eerder geloofd dan een kritische burger of een ontslagen klokkenluider. De overheid zelf wordt marginaal getoetst. Zelfs de voorzitter van de Afdeling bestuursrechtspraak gaf dat publiekelijk toe. Rechtsbescherming is volledig uitgekleed en verworden tot een willekeurige gunst. Iets met gelijk speelveld en klassenjustitie?

Alle goede intenties ten spijt, of het nu een Limburger van het CDA, een Groninger van de VVD of een Brabander van de SP is, uiteindelijk is het dezelfde Haagse houding en mentaliteit. Het volk moet bestuurd worden. Het weet immers niet beter. Op naar de verkiezingen en een nieuw college!

Staatssteun en de-minimis
In deel II werd al aangestipt dat bij het doorzetten van de provinciale subsidie, waar het gaat om Berden, er mogelijk sprake zou kunnen zijn van staatssteun. Aangezien de firma/familie Berden als partij over tientallen bv’s beschikt waar al dan niet dezelfde bestuurders bij betrokken zijn en verdere onderlinge financiële belangen kunnen spelen, is de vraag of de voorwaarden wel worden nageleefd.

Bij Berden zou een oplossing voor de hand liggen: het toegezegde bedrag à € 365.000,- splitsen en uitkeren aan twee verschillende (rechts)personen. In dit geval aan Somnus Venlo BV en G. Berden, beiden (deel)eigenaar van percelen van het parkeerterrein Gommans. De andere (deel)eigenaren: Antares (25 parkeerplaatsen), Berden Beheer BV, en de gemeente Venlo.

Voor het doorzetten van de subsidie is een door de ontvanger te ondertekenen de-minimisverklaring nodig. Daarmee stemt die in met de voorwaarden opgenomen in de Verordening inzake de-minimissteun vastgesteld door de Europese Commissie. De (rechts)persoon mag maximaal € 200.000,- steun ontvangen, cumulatief over drie belastingjaren, van alle (afzonderlijke) overheidsorganen. De gemeente Venlo is door deze verklaring ook bevrijd van de plicht om deze steun te melden.

In een interne email van de Projectleider van de gemeente Venlo van 13 februari 2019 werd aangegeven dat er sprake is van een collegebesluit inzake een DAEB-steunmaatregel (Diensten van Algemeen Economisch Belang). Daar ligt het drempelbedrag hoger, namelijk € 500.000,- over een periode van drie belastingjaren. DAEB zijn diensten die zonder steun van de overheid niet of niet onder economisch aanvaardbare voorwaarden zouden worden verricht.

In een door Boels Zanders opgestelde memo t.b.v. Somnus Venlo BV en gericht aan de gemeente Venlo van 10 mei 2019 is een uitgebreid pleidooi opgenomen voor de DAEB-maatregel. Dat pleidooi wordt echter niet opgevolgd. De door te zetten subsidie voor Antares wordt daar in 2021 wel onder geschaard.

De-minimis verklaring
In dossier Centrumplan Blerick komen, zover bekend, drie de-minimisverklaringen voor, alle drie ondertekend door Somnus Venlo bv. Een uit 2014, een uit 2019 en een uit 2021. Deze zijn telkens aangepast vanwege vertragingen in het project. De laatste de-minimisverklaring dateert van 15 april 2021 en vermeld weer een maximaal bedrag van € 200.000,-. Deze geldt voor de jaren 2019, 2020 en 2021.

Uit de ondertekende de-minimisverklaringen:

Bovenstaande is in het licht van de vele Berden bv’s natuurlijk niet alleen interessant, maar ook erg belangrijk. Welke (financiële) belangen zijn of waren er onderling? En maken of hebben dezelfde bestuurders deel uitgemaakt van dezelfde bv’s? Welke bestuurder heeft namens welke bv telkens onderhandeld met de gemeente Venlo? En onder steun valt niet alleen subsidie, maar bijvoorbeeld ook een lening of een garantie. Of een ruil met gesloten beurs.

Grondruil
De gemeente Venlo is op 13 april 2005 een grondruil met Berden overeengekomen, als onderdeel van een vastgoedaankoop. De grondruil heeft betrekking op de compensatie voor 10 parkeerplaatsen van Berden op de Carleysplaats. De helft van die parkeerplaatsen verkrijgt Berden d.m.v. het gemeentelijk perceel hoek Maasbreesestraat / Baarlosestraat. Dit perceel heeft echter de bestemming wonen. Het perceel is onverhard en, buiten parkeren, al tientallen jaren onbenut.

In 2012 en 2019 wordt deze overeenkomst aangepast. De ontwikkelingen gaan immers niet volgens planning en duren alsmaar voort.

Overeenkomst grondruil met nabetaling 13 april 2005
1^ste aanvullende overeenkomst 12 november 2012
2^de aanvullende overeenkomst 10 oktober 2019

In 2014 worden de parkeerplaatsen getaxeerd op € 49.106,-. In 2017 wordt Arcadis om een nieuwe taxatie verzocht. In de taxatie vermeld Arcadis weer het drempelbedrag van € 200.000,- inzake staatssteun. Tonnaer wordt ingehuurd voor de noodzakelijke herziening van het bestemmingsplan.

Arcadis taxeert de parkeerplaatsen op de Carleysplaats nu op € 30.000,- en op de hoek Maasbreesestraat / Baarlosestraat op € 39.000,-. Opvallend: het betreft onverhard terrein maar de taxatie gaat uit van een verhard parkeerterrein. De taxatie is dus gebaseerd op de situatie na inrichting van het parkeerterrein door de gemeente Venlo.

Vanwege de nieuwe taxatie is de eerdere de-minimisverklaring achterhaald en dient een nieuwe te worden ondertekend.

Het opportunisme vanuit Berden om links- of rechtsom voordeel te halen bij de gemeente Venlo wordt duidelijk uit een verslag uit 2014. De wijze waarop Berden meerdere rechtspersonen aandraagt waaruit de gemeente Venlo kan kiezen, heeft alle schijn van cherrypicking, waarbij zich ook nog eens de mogelijkheid voor kan doen dat buiten het zicht van de subsidiërende en toezichthoudende partij met belangen en bestuurders wordt geschoven.

Verslag vergadering Bijpraatmoment Centrumplan Blerick d.d. 25 juni 2014:

Binnen vier jaar stijgt de waarde van de 10 parkeerplaatsen dus met bijna € 20.000,-. Uit geen enkel document blijkt dat na 2017 nog een nieuwe taxatie is verricht. Dat is uitermate vreemd en zou gezien de verstreken periode logisch moeten zijn. De provinciale subsidie werd namelijk in 2021, vier jaar na de laatste taxatie door de gemeente Venlo middels beschikking aan Somnus Venlo BV en aan G. Berden doorgezet.

De taxatie uit 2017 maakt deel uit van de berekening aan Somnus Venlo BV. Een nieuwe taxatie zou ongetwijfeld tot een nog hogere waarde hebben geleid. Van een marktconforme waarde is dus geen sprake. Heeft de gemeente Venlo hier onzorgvuldig gehandeld en Somnus Venlo BV daarmee financieel bevoordeeld? Het aantal getaxeerde parkeerplaatsen steeg ook van 10 naar 11 vanwege de grootte van het perceel hoek Maasbreesestraat / Baarlosestraat.



Deze € 74.625 wordt (afgerond naar € 75.000,-) uiteindelijk ook gehanteerd in de 2^de aanvullende overeenkomst op de overeenkomst van grondruil van 13 april 2005, getekend op 10 oktober 2019. Daarbij zijn drie partijen vanuit Berden betrokken: Somnus Venlo BV, Berdenmeubelen BV en een privépersoon, verder genoemd ‘Berden’. Alle drie zijn ‘koper.’

Correspondentie Boels Zanders
In de correspondentie tussen advocaat Boels Zanders en de gemeente Venlo wordt in april en mei 2019, een half jaar voor ondertekening van de 2^de aanvullende overeenkomst, Mosella bv meerdere keren genoemd als initiatiefnemer en beoogd subsidieontvanger van parkeerterrein Gommans, naast een privépersoon genoemd Berden. Mosella bv wordt ook in de discussie over het mogelijk exploiteren van het parkeerterrein en het afsluiten met een slagboom specifiek benoemd.

De Realisatieovereenkomst herontwikkeling Centrumplan Blerick 12 november 2014 heeft de gemeente Venlo echter met Somnus Venlo bv gesloten. Somnus Venlo bv heeft ook als enige de de-minimisverklaringen 2014, 2019 en 2021 ondertekend.

We zagen eerder dat Mosella bv een van de rechtspersonen is uit de ‘Berden’ stal en zich richt op de exploitatie van onroerend goed. Mosella bv was ook opdrachtgever voor de bouw van Residence Belle Vue aan de Pontanusstraat. De omgevingsvergunning voor Residence Belle Vue werd in 2017 door G. Berden namens Mosella bv ingediend. Volgens het kadaster was G. Berden in 2022 deeleigenaar van drie percelen op het parkeerterrein Gommans. Mosella bv komt daar als (deel)eigenaar niet voor.

Zijn tijdens onderhandelingen met de gemeente Venlo percelen van parkeerterrein Gommans onderling verkocht om het doorzetten van de provinciale subsidie niet te hinderen? Dat er onderlinge belangen spelen en bemoeienis plaatsvond is evident.

In een Memo Staatssteun van Boels Zanders van 10 mei 2019, gericht aan de gemeente Venlo,  worden alle afspraken m.b.t. de subsidie nog eens op een rijtje gezet. Alleen Somnus Venlo bv en een ‘natuurlijk persoon’ worden nu nog genoemd.

Opmerkelijk: onder punt 8 stelt advocaat Boels Zanders dat Somnus Venlo bv buiten de overeenkomst met de gemeente Venlo ‘tevens’ andere diensten betreffende parkeren verricht voor de gemeente Venlo, tegen betaling. Welke diensten dit precies zijn, hoeveel de gemeente Venlo daarvoor betaald of op een andere manier vergoed, blijft onbekend. Of deze diensten losstaan van de subsidie blijft ook onduidelijk. Korte tijd later is de verdeling van de subsidie aan Berden alweer gewijzigd, althans, dat is de opzet.

Verslag vergadering Doorleggen provinciale subsidie Centrumplan Blerick d.d. 17 juni 2019:

En het wijzigen gaat nog even door. Vanwege de eerdere grondruil en het getaxeerde bedrag uit 2017, dient rekening te worden gehouden met het de-minimisplafond van € 200.000,-. De subsidie voor Somnus Venlo bv moet omlaag, en de subsidie voor de ‘natuurlijke persoon’ Berden moet omhoog, zelfs ver boven het de-minimisplafond. Men heeft het over een bedrag van € 40.000,-. Er wordt driftig gezocht naar een ’alternatieve’ oplossing. Expliciet wordt gesteld dat beide partijen géén deel uitmaken van ‘dezelfde onderneming/groep.’

Vertrouwelijke e-mail van advocaat Boels Zanders aan gemeente Venlo, Antares en Berden d.d. 5 juli 2019:

Definitieve verdeling
Op 15 april 2021 diende G. Berden bij de gemeente Venlo een subsidieaanvraag in voor € 240.000,-. Deze ging vergezeld van de volgende uitdrukkelijke verklaring:

Een dag later op 16 april 2021 wordt een aparte verklaring inzake uitkering de-minimissteun door Somnus Venlo bv én G. Berden ondertekend, met daarin opgenomen:

Deze definitieve verdeling van de ‘Berden’ subsidie wordt vastgelegd in de ‘Overeenkomst tot gewijzigde uitvoering Realisatieovereenkomst herontwikkeling Centrum Blerick, Locatie Laurentiusplein-Maasbreesestraat en Nadere uitwerking inzet subsidie’ ondertekend op 4 juni 2021. Daarmee is de verdeling definitief. Het doorzetten dient nog te gebeuren middels beschikkingen.

Beschikkingen
Op 1 juli 2021 worden de beschikkingen door de gemeente Venlo aan beide partijen verstuurd. Daarmee wordt de provinciale subsidie formeel doorgezet. G. Berden, deeleigenaar van drie percelen van parkeerterrein Gommans ontvangt € 240.000,- verhoogd met rente vanaf 1 januari 2018. Somnus Venlo bv, deeleigenaar van vier percelen van parkeerterrein Gommans ontvangt € 125.000,- verhoogd met rente vanaf 1 januari 2018. Zes weken later dient het beroep van omwonenden om de bouw nog tegen te houden.

Afwijking
Het parkeerterrein is een voorziening voor openbaar nut. Er is geen sprake van een commerciële exploitatie of economische activiteit. Dat was de opzet om überhaupt de provinciale subsidie te kunnen doorzetten: namelijk compensatie voor onrendabele kosten. In de beschikking van het college van B&W aan G. Berden is deze opzet nu geheel losgelaten. Er is namelijk een afwijkende bijzondere voorwaarde opgenomen. In de voorwaarden voor Somnus Venlo BV is deze niet opgenomen.

G. Berden werd steeds als natuurlijk persoon gekwalificeerd die ‘niet aan het economisch verkeer deelneemt als eenmanszaak en (dus) geen “eenheid (is) die een economische activiteit uitoefent” op een markt.’ Met deze afwijkende voorwaarde kan G. Berden na twee jaar het parkeerterrein commercieel gaan exploiteren en zijn onrendabele investeringen bovenop de ontvangen subsidie gaan terugverdienen. Van openbaar nut, gratis toegankelijk voor eenieder, en geen economische activiteit, is dan geen sprake meer. Van een natuurlijk persoon evenmin. Is dit niet een geval van dubbel vangen? Daarbij kunnen de percelen van G. Berden ook weer worden doorverkocht, al dan niet aan (rechts)personen binnen de Berden-stal. Enig juridische grondslag voor deze afwijking ontbreekt ook.

Somnus Venlo bv
Deeleigenaar van vier percelen van het parkeerterrein Gommans. Enig aandeelhouder van Somnus Venlo bv is de Stichting Administratiekantoor van Aandelen Berden Groep, ingeschreven op Pontanusstraat 30 te Blerick. Deze stichting heeft nog een twintigtal andere ‘Berden’-deelnemingen.

Algemeen directeur van Somnus Venlo BV sinds 1995 is J. Berden, broer van G. Berden. Daarnaast zijn in 2021 twee bestuurders benoemd, beide zonen van J. Berden, J. en P. Berden, die beiden weer (deel)eigenaar van en bestuurder zijn bij meerdere andere ‘Berden’ bv’s’.

G. Berden
Deeleigenaar van drie percelen van het parkeerterrein Gommans, waarvan twee met Somnus Venlo BV en één met de gemeente Venlo. Opmerkelijk: het gedeelde perceel met de gemeente Venlo is slechts 12 m² met koopjaar 2021. G. Berden handelt als privé persoon.

Eigenaren parkeerterrein Gommans – Kadaster augustus 2022
Perceel Venlo M 3243 Maasbreesestraat 15 Grootte 203 m²
Eigenaar Somnus Venlo BV - Aandeel 733/1000
Eigenaar Berden Beheer BV - Aandeel 267/1000
Koopjaar 2010

Perceel Venlo M 8337 Grootte 312 m²
Eigenaar Berden Beheer BV
Koopjaar 2020

Perceel Venlo M 8346 Maasbreesestraat 19 Grootte 2.168 m²
Eigenaar Somnus Venlo BV - Aandeel 733/1000
Eigenaar Berden beheer BV - Aandeel 267/1000

Perceel Venlo M 8454 Maasbreesestraat 11 Grootte 12 m²
Eigenaar Gemeente Venlo - Aandeel ½
Eigenaar G. Berden - Aandeel ½
Koopjaar 2021

Perceel Venlo M 8455 Maasbreesestraat 11 Grootte 263 m²
Eigenaar Somnus Venlo BV - Aandeel 733/1000
Eigenaar G. Berden - Aandeel 267/1000

Perceel Venlo M 8495 Grootte 11 m²
Eigenaar Somnus Venlo BV - Aandeel 733/1000
Eigenaar G. Berden - Aandeel 267/1000

Perceel Venlo M 8497 Grootte 609 m²
Eigenaar Berden Beheer BV

Perceel Venlo M 8636 Grootte 603 m²
Eigenaar Stichting Antares Woonservice

Verdere verleende subsidies
Uit de door de gemeente Venlo verstrekte documenten blijkt dat in 2010 al een subsidie aan Berden is verleend inzake Centrumplan Blerick. Om welk bedrag het gaat is onbekend. Om welke BV het precies gaat is ook onbekend.

Verslag bijpraatmoment Centrumplan Blerick d.d. 8 september 2010:


Gemeente Heerlen
De gemeente Heerlen verstrekte in 2018 een voorschot van € 50.000,- subsidie aan A. Schunck bv. De eindverantwoording vond plaats in 2022. We zagen eerder dat de Stichting Administratiekantoor van aandelen Berden Groep enig eigenaar is van Somnus Venlo bv. Dezelfde stichting is deeleigenaar van A. Schunck bv. Somnus Venlo bv stond t/m midden 2019 ingeschreven op hetzelfde adres in Heerlen als A. Schunck bv, en trad op 9 juli 2019 aan als bestuurder.

Collegebesluit gemeente Heerlen van 23 maart 2018:

Collegevoorstel gemeente Heerlen van 4 december 2017:


RvO (Rijksdienst voor Ondernemend Nederland)
Somnus Venlo BV diende op 11 oktober 2021 een verzoek in bij de RvO inzake Stimulering Duurzame Energieproductie en Klimaattransitie. Somnus Venlo BV gebruikte daarvoor het adres in Heerlen dat in dat volgens de KvK juist in 2019 werd gewijzigd naar Laurentiusplein 3 te Blerick. De aanvraag is voor een productie-installatie categorie Zon op het adres Laurentiusstraat 3. De subsidie wordt uitgekeerd in de vorm van een vergoeding per geproduceerde MWh. met een looptijd van 15 jaar. De startdatum is 1 oktober 2022. Maximale subsidie: € 313.921,-. Daarvan uitgaand is dat gemiddeld ruim € 20.000,- per jaar.

Somnus Venlo BV wordt in de beschikking gewezen op het verder ontvangen van overheidssteun:

Ook de volgende Berden gelieerde bv’s vroegen subsidie aan bij de RvO:

Berden-Pot Interieur bv in 2018: € 247.195,-. Gerealiseerd.
Berdenmeubelen bv in 2018: € 175.047,-. Gerealiseerd.
Berden-Pot Beheer bv in Axel in 2021: € 235.319,-. Nog te realiseren.

De Stichting Administratiekantoor van Aandelen Berden Groep heeft ook in deze drie bv’s een aandeel. A. Schunck bv werd per 1 mei 2019 weer bestuurder bij Berden-Pot Beheer bv.

Deel IV
In het volgende artikel gaan we verder waar we eigenlijk waren gebleven: de alsmaar voortdurende wijzigingsverzoeken. Dan kunt u ook lezen hoe een persoonlijk en politiek contact door Berden zakelijk wordt ingezet om de subsidie toch veilig te stellen.

Bij de gemeente Venlo vertrokken in relatief korte tijd twee algemeen directeuren / secretarissen: Willemien Meijering in 2014 en Piet Lucassen in 2017. Piet Lucassen vertrok zelfs per direct nadat het vertrouwen in hem was opgezegd door het college (en de raad). Laten we eens de achtergronden en vertrekregelingen onder de loep nemen.

Wissel
In 2014 vond er een opvallende wissel plaats: algemeen directeur / secretaris Willemien Meijering van de gemeente Venlo maakte middels een detacheringsovereenkomst plaats voor de directeur van de Veiligheidsregio Limburg-Noord (VRLN) Piet Lucassen. Willemien Meijering was algemeen directeur / gemeentesecretaris bij de gemeente Venlo sinds 2007. Piet Lucassen was sinds 2009 algemeen directeur bij de VRLN, en daarvoor vanaf 2000 algemeen directeur / secretaris bij de gemeente Venray.

De wissel zou in eerste instantie voor een jaar zijn: van 1 maart 2014 tot 1 maart 2015. Met gesloten beurzen. Beiden bleven door de overeenkomst bij hun (eerdere) werkgever in dienst.

In de zomer van 2014, nog geen half jaar na haar aanstelling, legde Willemien Meijering haar functie bij de VRLN echter neer. De detacheringsovereenkomst tussen de gemeente Venlo en de VRLN werd vervolgens per 1 september 2014 beëindigd. Volgens een verklaring van de VRLN op 11 september 2014 legde ze haar functie neer op grond van persoonlijke overwegingen. In die verklaring werd ook vermeld dat Piet Lucassen als gemeentesecretaris / algemeen directeur bij de gemeente Venlo zou aanblijven.

De aanstelling van Willemien Meijering bij formeel werkgever de gemeente Venlo eindigde pas op 1 januari 2015. Of Willemien Meijering in die tussentijd werkzaamheden voor de gemeente Venlo verrichtte of dat er sprake was van ziekte of buitengewoon verlof is onbekend. Het gaat om een periode van 4-5 maanden.

Wat betreft het in vaste dienst nemen van Piet Lucassen citeerde De Limburger in een artikel van 5 februari 2015 burgemeester Antoin Scholten:

„Normaal gesproken zou daar een sollicitatieprocedure aan vooraf gaan. Het is niet gebruikelijk dat een dergelijke vacature intern wordt ingevuld, maar in dit geval hadden we al iemand die naar tevredenheid als gemeentesecretaris werkte. We hebben daarover overleg gehad met de OR en die is akkoord gegaan”, legt Scholten uit.

Ook over het vertrek van Willemien Meijering liet hij zich uit:

Volgens de burgemeester is er bij het vertrek van Meijering geen sprake van een bijzondere regeling. „We hebben afscheid genomen met een regeling die gangbaar is bij ambtenaren die boventallig zijn.” Scholten wil niet aangeven om hoeveel geld het gaat.

Uit- en inleen
Zowel de uit- en inleenovereenkomst van Willemien Meijering als van Piet Lucassen werden ondertekend door Antoin Scholten, als burgemeester van de gemeente Venlo en als voorzitter van de VRLN. Het collegebesluit voor deze constructie werd op 18 februari 2014 genomen. De overeenkomsten werden kort daarna getekend.

Ook de ontslag- en vertrekregelingen van beiden met mobiliteitsbureau POSG werden door Antoin Scholten namens de gemeente Venlo ondertekend. Die van Willemien Meijering 10 maanden na de uit- en inleenovereenkomst.

Opmerkelijk: de vertrekregeling van Piet Lucassen werd nog geen twee weken ná zijn plotselinge vertrek van 15 juni 2017 getekend, hoewel zijn dienstverband bij de gemeente Venlo en bij POSG pas per 1 oktober 2017 eindigde en inging. Piet Lucassen werd die periode door de gemeente Venlo doorbetaald en kreeg buitengewoon verlof.

Wob-verzoeken, bezwaar, bezwaar, beroep, beroep en tweede beroep
In 2018 werden twee Wob-verzoeken ingediend inzake de vertrekregelingen voor Willemien Meijering en Piet Lucassen. Het college van B&W weigerde in beide gevallen ook maar één document te verstrekken, ook na bezwaar. Dit ondanks jurisprudentie van de Raad van State inzake vertrekregelingen van topambtenaren uit 2014 die helder is: bepaalde informatie vervat in documenten dient simpelweg te worden verstrekt.

Deze houding van het college (portefeuillehouder Antoin Scholten) kan terecht worden gekwalificeerd als obstructie en zelfs misbruik van procesrecht en van gemeentelijke middelen (inzet ambtenaren en kosten voor de gemeente, zoals de inhuur van een advocaat) met als enig doel tijdwinst boeken en besluitvorming zoveel mogelijk verdoezelen. Het college stuurde enkel en alleen aan op het indienen van beroepen bij de rechtbank, waarbij van tevoren al duidelijk was dat de besluiten van het college niet houdbaar waren.

Beroep en tweede beroep Piet Lucassen
Het collegebesluit op bezwaar inzake Piet Lucassen werd na de zitting op 19 december 2019 vernietigd. Het college werd opgedragen een nieuw besluit te nemen. Daar voldeed het college minimaal aan: alleen de brief van oud-wethouder Ramon Testroote waarin gehakt werd gemaakt van Piet Lucassen werd vrijgegeven. Alle andere verzochte documenten werden weer geweigerd, ondanks de uitspraak.

De juridisch adviseur van de gemeente Venlo deed op de zitting uit de doeken hoe er ‘weleens’ een dossier verdwijnt, ondanks dat personeelsdossiers ‘strikt’ worden behartigd. Dat bleek later nogmaals tijdens het beroep inzake Willemien Meijering.

De juridisch adviseur van de gemeente Venlo:

Een tweede beroep bleek dus noodzakelijk. Zo hou je elkaar bezig en klagen ambtenaren, college en rechtbank over (onnodige) werkdruk. Voor dit tweede beroep huurde de gemeente Venlo een advocaat in. Na de tweede dwingendere uitspraak werden de verzochte documenten uiteindelijk in april 2022 verstrekt. Daaruit bleek dat Piet Lucassen bij zijn vertrek de voor het werk gebruikte laptop en telefoon gratis meekreeg. Deze laptop en telefoon zijn gegevensdragers onder de Wob/Woo en Wbp/Avg. Op dat moment liepen sinds 8 december 2016 en 4 mei 2017 een Wob/Wbp en een Wob/Avg-procedure, ingediend door de toen nog werkzame en daarna ontslagen klokkenluider. Beide procedures liepen terwijl Piet Lucassen nog gemeentesecretaris was. De verzoeken dienden ter opheldering van de betrokkenheid van o.a. Piet Lucassen bij een waarschuwingsbrief en het daarop volgende ontslag, en als bewijslast bij het aansprakelijk stellen van de gemeente voor alle schade. De Wob/Wbp/Avg-verzoeken werden op advies van het Huis voor Klokkenluiders ingediend. Het benadelen van klokkenluiders is immers bij wet verboden.

Pas in 2019 werd de klokkenluider in de afhandeling van een klacht terloops meegedeeld dat de e-mail account en agenda van Piet Lucassen 3 maanden na zijn vertrek in strijd met de wet was gewist. D.w.z. per 1 december 2017 aangezien het dienstverband van Piet Lucassen bij de gemeente Venlo pas 1 oktober 2017 eindigde. Toen op 15 juni 2017 publiekelijk bekend werd dat Piet Lucassen zou opstappen werden daarom meerdere medewerkers van Juridische Zaken, waaronder de teamleider, door de klokkenluider per e-mail er nadrukkelijk op gewezen dat er twee procedures liepen waar ook de documenten van Piet Lucassen onder vielen. De klokkenluider werd niet geïnformeerd.

Beide procedures liepen tot aan de Raad van State in 2020 en 2021 en werden door het college verloren. De verzochte documenten doken niet op. De klokkenluider, noch de rechtbank Limburg en de Raad van State werden geïnformeerd dat de laptop en telefoon sinds eind 2017 in het bezit waren van Piet Lucassen.

Beroep Willemien Meijering
Tijdens de zitting op 23 juni 2021 bleef dezelfde en zeer gedesinteresseerde juridisch adviseur van het college vasthouden aan het onhoudbare standpunt van het college. De rechter veegde binnen 5 minuten het besluit van tafel.

Verder bleek tijdens de zitting ook, ruim anderhalf jaar na indiening van het Wob-verzoek, dat de verzochte functioneringsverslagen niet in het personeelsdossier van Willemien Meijering waren terug te vinden. Dat is nogal wat. Vooral gezien de eerdere uitspraak van ook weer deze juridisch adviseur bij dezelfde rechter op 19 december 2019 dat personeelsdossiers ‘strikt’ werden behartigd, maar er evengoed ‘weleens ‘ een dossier verdween.

Toegang tot een (papieren) personeelsdossier binnen een gemeentelijke organisatie, en dan ook nog eens van de hoogste ambtenaar, is beperkt tot enkele bevoegde personen. Documenten verdwijnen daaruit niet vanzelf. Alle alarmbellen hadden moeten afgaan. Er kwam vanuit het college echter geen enkele uitleg. En de raad stelde geen enkele vraag, ook niet nadat De Limburger er eerder over publiceerde.

Ontslagvergoeding en Mobiliteitsdienstverband
Beide algemeen directeuren / secretarissen kregen, buiten een ontslagvergoeding onder de Wet Normering Topinkomens (WNT) à € 75.000,- bruto, als aansluiting op de beëindiging van hun dienstverband een regeling met mobiliteitsbureau PSOG. POSG is een bedrijf dat voor o.a. (top)ambtenaren die niet meer binnen de organisatie passen een oplossing biedt door de lopende arbeidsovereenkomsten voor een nader te bepalen periode over te nemen, met rechten en plichten, en met bepaalde garanties, afhankelijk wat wordt overeengekomen met de (vorige) werkgever. Deze werkgever betaald echter alles. In dit geval, voor beiden, de gemeente Venlo.

Er is de nodige juridische kritiek op dit soort constructies. De overheid als werkgever ontloopt namelijk als eigen-risicodrager de verplichte boven- en nawettelijke uitkeringen. Die wordt na beëindiging van de overeenkomst met het mobiliteitsbureau afgewenteld op het bedrijfsleven via het UWV. Onduidelijk blijft ook wat de precieze kosten zijn voor de organisatie en wat zelfs de redenen zijn voor vertrek. Op het functioneren van Piet Lucassen was immers veel kritiek. Heeft zo iemand dan nog wel recht op zo’n overeenkomst of zouden er andere wet- en regelgeving moeten worden toegepast? Een doofpot is op deze manier natuurlijk snel (financieel) gevuld.

De gemeenten Venlo, Venray en Horst aan de Maas gunden in 2016 gezamenlijk de aanbesteding mobiliteitsdienstverbanden aan POSG. De overeenkomst gold voor een periode van twee jaar met de optionele verlenging van 2x 1 jaar. Voordien werden door de gemeente Venlo incidenteel al overeenkomsten gesloten met POSG.

De gemeenten Venlo, Venray en Weert gunden in 2020 gezamenlijk de aanbesteding voor mobiliteitsverbanden aan een groep van 3 partijen: ABGL, RegioEffect en POSG. Ook deze gunning gold voor een periode van 2 jaar met een optionele verlenging van 2x 1 jaar.

Wim Wetzels
POSG mengde zich in de Wob-procedure inzake Piet Lucassen middels advocatenkantoor Boels Zanders in Venlo en advocatenkantoor Rassers te Breda. In de Wob-procedure inzake Willemien Meijering mengde POSG zich alleen door rechtstreeks een brief te sturen naar de gemeente Venlo. Willemien Meijering stuurde enkel een e-mail op persoonlijke titel naar de gemeente Venlo. Opmerkelijk: zowel de brieven van beide advocatenkantoren in 2018 en van POSG in 2019 als de e-mail van Willemien Meijering waren geadresseerd aan de destijds door de gemeente Venlo ingehuurde Senior HR jurist / adviseur Rechtspositie en Arbeidsvoorwaarden Wim Wetzels, het jeugdvriendje en partijgenoot van de eerdere burgemeester Hubert Bruls (CDA).


Wim Wetzels was ook de behandelaar van het Wob-verzoek inzake Piet Lucassen waarbij alles werd geweigerd. De behandelaar van het Wob-verzoek inzake Willemien Meijering waar ook alles werd geweigerd bleef anoniem, hoewel de ontvangst van dat Wob-verzoek wel door Wim Wetzels werd bevestigd. En laat zijn functie als Senior HR jurist / adviseur Rechtspositie en Arbeidsvoorwaarden nu net ook de functie bij P&O zijn waar hij toegang had tot personeelsdossiers.

Wim Wetzels was in zijn ingehuurde periode behandelaar van meerdere Wob-verzoeken waar later ook bleek dat documenten waren achtergehouden: o.a. inzake de na het financieel debacle in het sociaal domein ingehuurde ‘brandweerman’ Jan Hijzelendoorn. Wim Wetzels vertrok in 2019 bij de gemeente Venlo en ging als Senior adviseur Mobiliteit werken voor ABGL. Inderdaad, het ABGL dat van de gemeente Venlo, Venray en Weert in 2020 de aanbesteding mobiliteitsdienstverbanden werd gegund. In 2021 ging Wim Wetzels als Concernjurist werken voor de gemeente Weert.

In een volgend artikel zullen beide vertrekregelingen verder worden toegelicht.

Heeft u gisteren de aflevering van onderzoeksprogramma Pointer gezien? Die ging over menggranulaat dat werd gebruikt als onderdeel van bouwpuin om paden in de Marker Wadden te verstevigen. Menggranulaat is een eufemisme voor vervuiling, want het mag volgens de wet. Althans, de norm is 1% van het bouwpuin dat gestort mag worden. Natuurgebied of niet. Je zal er maar mee geconfronteerd worden als natuurliefhebber en donateur, na de propaganda van een gesubsidieerde natuurstichting. Circulair gebruik, noemen ze dat. Of het nu milieuvriendelijk is of niet. Goedkoper is het wel.

Vlak voor het dorp Arcen ligt het kantoor van Stichting het Limburgs Landschap, tegenover het veer naar Lottum. Even zuidelijker in Lomm is al tijden een afgraving aan de gang. Nog zuidelijker is men op de westelijke oever begonnen in Grubbenvorst. Bij beide afgravingen zijn de ontgrondingsbedrijven Terraq en Teunesen zand en grint betrokken. Terraq kent u inmiddels wel van de integriteitskwestie rondom Ger Koopmans, waar nog lang niet alles boven water is.

Beide bedrijven hebben ook tientallen jaren op meerdere locaties in Arcen zand en grind afgegraven. Daar is altijd goed mee verdiend. Maar geld om het gebied enigszins fatsoenlijk op te leveren nadat de afgravingen zijn gestopt, zit er blijkbaar niet in. U weet, bij afgravingen die meters diep gaan moet ook weer het nodige ‘gevuld’ worden. Anders kan er niet worden gerecreëerd.

N.a.v. de uitzending van Pointer kijken we eens naar natuurgebied Dorperheide, ingeklemd tussen de Dorperheideweg en de Duitse grens, in bezit/beheer van Stichting het Limburgs Landschap. Het Limburgs Landschap spreekt van een ‘natuurvriendelijke inrichting.’ De Dorperheide is onderdeel van de De Maasduinen.

Twee jaar geleden werd op de Dorperheide het laatste deel vrijgegeven voor het publiek: op de satellietfoto het kale vlak linksboven. Op de Dorperheide vindt u echter niet alleen dezelfde vervuiling op de paden zoals Pointer liet zien, maar ook en vooral daarnaast. Veel moeite om dat te ontdekken hoeft u niet te doen. Het ligt aan de oppervlakte of steekt zelfs uit de grond. U struikelt er vanzelf over.

De gemeente Venlo spant zich in om bezoekers te trekken. Vooral ook toeristen en dagjespubliek. Toerisme en recreatie. Arcen is daar de parel van, hoor je elke keer weer. De provincie pompt er regelmatig subsidie in. En in natuurgebieden wordt het drukker en drukker. Er moet dus gebied bij.

Laten we eens kort kijken wat er allemaal op de Dorperheide te vinden is: elektriciteitsdraden steken om de haverklap uit de grond, en steken zelfs aan de onderkant door wortels van gedeponeerde stronken. Dat duidt erop dat deze vervuiling al lang aan de gang is, of mogelijk zelfs ergens anders vanaf komt.


Brokken asfalt vindt u er genoeg. Op de Dorperheide heeft tientallen jaren een asfaltverwerkingsinstallatie gestaan.


Verder te vinden: rubber van transportbanden, plastic, verroeste ijzeren onderdelen, half vergane spanbanden, en zover beoordeeld kan worden ‘regulier’ bouwpuin dat na hevige regenval vanzelf tevoorschijn kwam. Dan kunt u ook precies zien hoe dik de deklaag is.


Verder is er teer te vinden. Ja, u leest dat goed: teer. Teer die bij aanhoudende zomerse temperaturen vloeibaar wordt en langzaam het water in glijdt. En niet alleen ‘los’ teer, maar zelfs vaten die langzaam wegroesten. Die zijn wel goed verstopt.


Aangezien maatschappelijk en in de politiek op duurzaamheid, klimaat en natuur wordt gehamerd, vraag je je toch af waarom die politiek toch nooit als eerste de mond open doet als het om zulke schadelijke zaken gaat? Het is altijd de pers of de burgers die (bij de pers) aan de bel trekken. Niet op de hoogte? Nooit van gehoord? Nooit een melding ontvangen?

In Venlo zit een GroenLinks wethouder die verantwoordelijk is voor:

Duurzaamheid
Klimaatadaptatie
Circulaire economie
Energietransitie
Openbare ruimte
Natuur, groen en water
Afval
Hoogwaterbescherming

In Maastricht zit een GroenLinks gedeputeerde die verantwoordelijk is voor:

Natuur
Biodiversiteit en soortenbeleid
Milieu
Stikstof
Bodem
Landschap

De fractievoorzitters van GroenLinks, zowel van de raad in Venlo als de staten in Maastricht, wonen in Arcen. Net zoals de directeur van Stichting het Limburgs Landschap. Blindgangers? Zouden die eerste twee niet eens opheldering moeten vragen bij wethouder Marij Pollux, gedeputeerde Geert Gabriëls én de directeur van Stichting het Limburgs Landschap? En dan gelijk boven water halen waarom de herplantverplichting uit de door de provincie verlengde ontgrondingsvergunning werd gehaald. En wat is er met het gereserveerde geld gebeurd? Of durven ze dat niet aan, gezien de connectie Terraq?

Schraal landschap moest het worden. Ja, schraal, want groeien doet er sowieso niets meer. Wat denkt u dat nog meters onder de grond ligt als dit al met het blote oog zo makkelijk is te vinden? Een paar paarden en een tros wilde geiten ziet er leuk uit. Maar natuur?

Deze hele gang van zaken past eigenlijk wel weer bij de gemeente Venlo. Maar uiteindelijk komt de rotzooi toch naar boven. Dat noemen ze natuurlijke en bestuurlijke erosie.

U heeft vast en zeker gesmuld van de vele integriteitsonderzoeken naar met name CDA-politici in Limburg sinds vorig jaar. Aanjager daarvoor waren vooral artikelen in De Limburger en NRC (en hun tipgevers). Er was veel ophef, maar de uiteindelijke formele conclusies - een uitzondering daargelaten - waren over het algemeen mager. Wel stapten de nodige wethouders, burgemeesters en het voltallige college van gedeputeerde staten op. Vrij snel kwam echter de arrogante toon van een aantal betrokkenen weer naar boven en stonden de baantjes voor hen alweer klaar.

Maar is in die onderzoeken ook daadwerkelijk alles boven water gekomen? Wie een beetje ervaring heeft met onderzoeken naar bestuursorganen verricht i.o.v. diezelfde bestuursorganen weet welke mechanismen in werking treden om de onderste steen ook vooral daar te laten liggen. Doel daarbij is verdere schade aan het openbaar bestuur en betrokkenen zoveel mogelijk te beperken. Dan gaat het niet om waarheidsvinding, maar om beeldvorming en elkaar uit de wind houden.

Het onderzoek door de externe commissie Visser naar de Limburgse bestuurscultuur (i.o.v. Johan Remkes) is daar een overtreffend voorbeeld van. Het openen van een meldpunt was een prima zet, alleen werden de melders een doodlopende steeg ingestuurd en de eigengerichte invulling van het rapport moest vooral de aandacht afleiden. De meldingen werden niet alleen geneutraliseerd, maar vooral ook inhoudelijk niet in kaart gebracht. Melders werden over de afhandeling niet eens geïnformeerd. De provincie als opdrachtgever kreeg zelfs niet de beschikking over de gegevens (naar verluidt). Goed betaald niet-integer onderzoek. Zou de provincie niet gewoon het geld moeten terugvorderen?

J en T Tussenholding (h.o.d.n. Terraq)
Zo was er ook de eerste Limburgse parlementaire enquête naar (de schijn van) belangenverstrengeling door gedeputeerde Ger Koopmans met het bedrijf waar hij van 2010 t/m 2017 - als Tweede Kamerlid, wnd. burgemeester en gedeputeerde - een betaalde nevenfunctie als commissaris had.

Waarheidsvinding was het doel van de enquêtecommissie. Een reconstructie van feiten. Scope was de integriteit en het handelen van Ger Koopmans in de periode 2014 t/m 2017. De enquêtecommissie deed echter ook onderzoek naar de het integriteitsbeleid van de provincie in de periode 2011 t/m 2020. Maar je kunt natuurlijk geen deugdelijk rapport presenteren en zorgvuldige conclusies trekken als die feiten niet compleet zijn. De tijdslijn en het gebruik van alle mogelijke middelen om die onderste steen boven te halen is cruciaal.

Het rapport ´Blinde Hoeken van het Integriteitsbeleid van de Provincie Limburg´ werd op 26 januari 2022 door voorzitter Aleida Berghorst gepresenteerd. In het voorwoord wordt o.a. gesteld dat de laatste jaren hard is gewerkt om integriteitskwesties juist te voorkomen. Specifiek wordt daarbij gewezen op de provinciale Werkgroep Integriteit Limburg die in 2016 zelfs de Ien Dales Integriteitsaward won. Wie een beetje beter kijkt naar de jarenlange invulling van die Werk- én Stuurgroep en ervaring heeft in de omgang bij integriteotskwesties met enkele van die personen kent hun modus operandi: Catch, Kill and Bury. Meldingen en melders van misstanden zoveel mogelijk neutraliseren. Beeldvorming en het uit de wind houden van ambtenaren en bestuurders is leidend, niet het beschermen van klokkenluiders / melders en het oplossen van misstanden.

Daar komen we later nog eens op terug, want recent is er een reshuffle geweest bij de Werk- en Stuurgroep die nog niet is gecommuniceerd via hun website: Johan Remkes wordt daar zelfs nog vermeld als voorzitter. Enkele opgestapte bestuurders waren trouwens lid van de Stuurgroep. Tegen een aantal andere leden van zowel de Stuur- als Werkgroep zijn de afgelopen jaren meerdere klachten ingediend en is zelfs aangifte gedaan.

Bijvangst
Tijdens het Koopmans-onderzoek werden betrokkenen niet onder ede gehoord, wat wel kon. Een gemiste kans. Je hebt immers meer dwingende en handhavende instrumenten in handen mocht na afronding blijken dat informatie is achtergehouden. De enquêtecommissie zag er vanaf. Opdrachten werden verstrekt aan Landsadvocaat Pels Rijcken (waarvan de bestuursvoorzitter zelfmoord pleegde nadat grootschalige fraude intern bekend werd) en KPMG.

Ger Koopmans was opgelucht na het rapport: van belangenverstrengeling was geen sprake, wel had hij volop de schijn daarvan gewekt. Ook gouverneur Theo Bovens kreeg als portefeuillehouder Integriteit een veeg uit de pan. Maar al met al was het een schampschot waar men weer mee verder kon.

Bij de presentatie van het rapport werd door voorzitter Aleida Berghorst echter ook gemeld dat er sprake was van ‘bijvangst’, maar deze niet was meegenomen in het onderzoek. Het onderzoek richtte zich immers alleen op Ger Koopmans, en volgens de enquêtecommissie viel die bijvangst niet binnen de scope van het onderzoek. Voorzitter Aleida berghorst liet zich wel ontvallen dat er een e-mail m.b.t. partijfinanciering was aangetroffen, zonder te vermelden op welke partij dit betrekking had.

Afgelopen juni werd deze bijvangst na een WOO-verzoek van NRC door de provincie Limburg al vrijgegeven. Daarbij zat een e-mail uit 2015 van de parttime directeur van Limgroup BV in Horst aan de Maas (vanaf 1999) die tegelijkertijd ook parttime directeur van Terraq BV in Blerick was (vanaf 2002). Volgens de enquêtecommissie viel deze e-mail dus niet binnen de scope van het onderzoek:

Betreffende e-mail is afkomstig van directeur Bert van den Bercken. Ten tijde van de door hem gestuurde e-mail was Ger Koopmans bezoldigd commissaris bij Terraq. Duidelijk schrijft Bert van den Bercken dat hem door zowel gedeputeerde Ger Koopmans als Tweede Kamerlid Raymond Knops om een (financiële) bijdrage voor de CDA-verkiezingscampagne voor de Tweede Kamer en Provinciale Staten is gevraagd. Ook een derde persoon deed een verzoek bij Terraq. De e-mail is naar de zakelijke e-mailadressen van beide politici gestuurd. Het antwoord van Raymond Knops bevestigd de ontvangst.

Van den Bercken vraagt nadrukkelijk aan beiden om instructies hoe te handelen: een bedrag in één keer of uitgesmeerd over meerdere potjes? Verder stelt Van den Bercken dat hij vanuit zijn positie als directeur bij Limgroup BV en Terraq BV het CDA een warm hart toedraagt, zowel lokaal, provinciaal als landelijk. Dat duidt op verdere partijfinanciering, mogelijk ook eerder en in een later stadium bij gemeenteraadsverkiezingen.

De vraag dringt zich hier toch echt op waarom deze e-mail niet is meegenomen in het onderzoek en er niet naar verdere documenten is gezocht die er aantoonbaar moeten zijn, zowel bij de provincie als bij de Tweede Kamer? Er is aantoonbaar een rechtstreekse relatie tussen gedeputeerde, commissaris en CDA-sponsorwerver Ger Koopmans en (de directeur van) Terraq BV. Meerdere petten, meerdere belangen. Geheel in lijn met de scope van het onderzoek.

Netwerkcorruptie
Laten we eens n.a.v. die e-mail nauwkeuriger kijken naar de onderlinge lijntjes van betrokkenen, waaronder financiële. Over Ger Koopmans zijn werkwijze is genoeg bekend geworden. De e-mail voegt echter een nieuwe dimensie toe waarvan Venlo Transparant stelt dat hier toch echt de grens tussen de schijn van en daadwerkelijke belangenverstrengeling werd overschreden. Nader onderzoek, vooral wat betreft partijfinanciering door (rechts)personen die ook een zakelijke relatie hebben of hadden met betrokkenen vanuit diverse functies, is hoogst noodzakelijk.

Met nadruk wijst Venlo Transparant de lezer op de definitie van en het onderzoek naar netwerkcorruptie.

Limgroup BV
Bert van den Bercken kwam begin 2019 in het nieuws. De Limburger besteedde er enkele artikelen aan. Van den Bercken was sinds 1999 directeur. Bij een interne machtsstrijd werd hij echter eind 2016 ontslagen, tegen het advies van de OR. De provincie Limburg greep vervolgens na veel interne onrust in, de belangen waren blijkbaar groot. Ger Koopmans meldde zich bij Limgroup, waarna oud CDA-gouverneur Leon Frissen als procesbegeleider werd ingezet voor het opzetten van een nieuwe bedrijfsstructuur.

LBM
Vanaf 2007 t/m 2016 is CDA-Tweede Kamerlid Raymond Knops ook voorzitter van de Limburgse Bond van Muziekgezelschappen (LBM). Eind 2015 meldt hij in de Algemene ledenvergadering dat er een sponsor is gevonden. Limgroup BV uit Horst aan de Maas met Bert van den Bercken als directeur is bereid vier jaar lang maximaal € 20.000,- per jaar te doneren. De e-mail van Bert van den Bercken aan en het antwoord van Raymond Knops is dan al bijna een jaar oud. Dat de heren elkaar al langer kennen blijkt uit het werkbezoek van Raymond Knops aan Limgroup in 2012, waarbij hij toenmalig staatssecretaris Henk Bleker vergezelde. Raymond Knops woont in Horst aan de Maas en was daar wethouder van 1999 t/m 2005. Burgemeester was indertijd Leon Frissen. Inderdaad, de klusjesman die werd ingevlogen bij de Limgroup.

Afgelopen mei en juli kwam Raymond Knops nog in het nieuws vanwege een rechtszaak aangespannen vanwege publicaties door De Limburger en NRC in 2020. Het ging om de aankoop van een perceel onder de Ruimte-voor-Ruimte regeling waarbij Raymond Knops in 2010 zou zijn bevoordeeld. Dat laatste mochten de kranten volgens de rechter schrijven. Niet dat het om tienduizenden euro’s bevoordeling zou gaan. Dat was namelijk niet voldoende aangetoond. Ger Koopmans meldde zich publiekelijk ter verdediging van Raymond Knops met een aanval op NRC-journalist Joep Dohmen.

Ook na de uitspraak weigeren het college van B&W en de raad van Horst aan de Maas een onafhankelijk onderzoek in te stellen.

De LBM wordt sporadisch gesubsidieerd door de provincie Limburg en werd structureel gesubsidieerd door het weer door de provincie Limburg gesubsidieerde Huis van de Kunsten Limburg. Daar vinden we inmiddels oud CDA-wethouder Jan Loonen uit Venray als lid van de Raad van Toezicht. Die stapte zoals bekend ook na een gronddeal en een motie van wantrouwen in 2021 op. Er is natuurlijk niets mis met het subsidiëren van volkscultuur zoals de LBM, maar in het licht van de vele integriteitskwesties en onderlinge verbanden krijgt deze sponsordeal  toch een heel andere schijn.

Verslag Algemene leden Vergadering 14 november 2015:

Ger Koopmans liet zich als gedeputeerde ook op deze Algemene ledenvergadering zien. Tijdens zijn presentatie werd zijn rol als president van de OLS (die Koopmans per se wilde behouden bij zijn benoeming als gedeputeerde) en de samenwerking met de LBM benadrukt. Raymond Knops gaf eerder al aan zich in 2016 niet herkiesbaar te stellen. Beiden hebben uiteraard enkel en alleen lof voor elkaar.

Beschermheer bij LBM was tot zijn aftreden gouverneur Theo Bovens (CDA). Raymond Knops werd opgevolgd door oud CDA-gedeputeerde Noël Lebens.

Lokale politiek
Om terug te komen op de e-mail en het daarin ook lokaal toegedragen ‘warm hart’. Omroep Venlo publiceerde eind 2021 - een paar maanden voor de gemeenteraadsverkiezingen - een onderzoek naar financiering van de lokale politiek. Inzicht in welke bedrijven of personen doneren aan partijen is er nauwelijks. Vooral bij de traditionele machtspartijen die stelselmatig aan de knoppen zitten of op topambtelijk niveau zijn oververtegenwoordigd. Bij tijd en wijle duiken in de politiek en in de media vragen op en worden zelfs beschuldigingen geuit m.b.t. al dan niet opzettelijke bevoordeling van familie, vrienden en/of partijgenoten.

Een van de weinige zo niet de meeste strikte weigeraar van inzage is de Venlose VVD. Niet gek natuurlijk, met een verleden rondom Jos van Rey, Piet van Pol en Mark Verheijen, en nog wat recentere vastgoeddeals. Volgens Omroep Venlo wil de Venlose VVD geen antwoorden geven op vragen over financiën. ’De kiezer wordt daar niet wijzer van’, aldus de campagneleider. De Venlose VVD beschikt sinds 1999 over financiële steun van Stichting vrienden van de VVD. Bestuurslid en penningmeester sinds 2009 is J. Berden, financieel directeur van het gelijknamige familiebedrijf. In 2020 ontving hij van regio vicevoorzitter en inmiddels gedeputeerde Stephan Satijn de Thorbeckepenning voor uitzonderlijke diensten.

Venlo Transparant denkt daar toch anders over dan de Venlose VVD. Er zijn meer dan genoeg dossiers die grote vragen opwerpen over het al dan niet opzettelijk bevoordelen van familieleden, vrienden en bepaalde ondernemers vanuit het gemeentebestuur. Voornamelijk waar het gaat om de (onderhandse) verkoop van gemeentelijk vastgoed, verleende vergunningen, het vergeven van subsidies, opdrachten en baantjes.

Transparantie over donaties en data, gekoppeld aan deals met de gemeente Venlo, zouden nog weleens voor de nodige beantwoording van die vragen kunnen gaan zorgen.