logo venlo transparant

Toon items op tag: (schijn van) belangenverstrengeling

zaterdag 04 maart 2023 14:11

Meldpunt bestuurscultuur 2.0

Mocht u als betrokken burger nog enige hoop koesteren dat het in Limburg goed komt, helaas. Na de vele bestuurlijke integriteitskwesties en crises bij en in de provincie, waar met name CDA’ers bij betrokken waren, is het alweer enige tijd dezelfde dempende koers: niets (willen) zien, niets (willen) horen, niets (willen) doen.

Papier wordt er genoeg geproduceerd. En moreel beraad is tegenwoordig het nieuwe modewoord. Maar echt zaken onderzoeken? Waarheidsvinding? Handhaven?

Venlo Transparant is niet de enige die constateert dat vanaf midden 2022 - kort na instellen van het Meldpunt bestuurscultuur 2022 door gouverneur Emile Roemer – het duidelijk werd dat er zowel ambtelijk als bestuurlijk nauwelijks tot geen wil is om naar behoren de achtergelaten rommel in Limburg op te ruimen. En dus vooral ook niet om ervan te leren. Patronen herhalen zich daardoor.

Het eerste geldverkwistende witwasdebacle van de commissie Visser ontving in 2021 in totaal 286 meldingen van 144 melders. Het onderzoek duurde vanaf openstelling tot aan de presentatie 7 maanden. Na sluiting ging alle binnengekomen informatie door de digitale shredder. Niemand die achteraf nog iets kon controleren. Een schoolvoorbeeld van doofpotpolitiek. Beneden alle peil’, was dan ook de conclusie.

Meldpunt bestuurscultuur provincie Limburg

De opvolger kan er ook wat van. Meldpunt bestuurscultuur 2022 ontving nog maar 89 meldingen van 45 melders. Een fikse vermindering dus. Bestuurlijke conclusie was dat de afgevallen melders blijkbaar tevreden waren. Venlo Transparant kan echter melden dat dat in meerdere gevallen zeker niet zo is. Ontmoedigingsbeleid werpt op de lange termijn altijd vruchten af.

Meldpunt bestuurscultuur 2022 loopt inmiddels 9 maanden, langer dan het eerste Meldpunt, en is zo goed als afgerond. In november volgde al een tussentijdse conclusie: ‘In veruit de meeste onderzochte meldingen hebben wij tot dusverre geen zaken aangetroffen die tot andere conclusies zouden moeten leiden dan de eerder door de commissie Visser getrokken algemene conclusies.’

Meerdere melders kregen sindsdien - zonder ruchtbaarheid eraan te geven - brieven van gouverneur Emile Roemer. Hun meldingen werden uitgekleed en vervolgens gesmoord, met een doodlopende conclusie tot gevolg. Zo schaaf je bestuurlijk gestaag de laatste hobbels weg. Mochten zich nog melders roeren, dan kan men nog altijd wijzen naar de bestede tijd, en beweren dat nooit iedereen tevreden kan worden gesteld. En de provincie moet door. Dat in al die meldingen geen enkele misstand zoals gedefinieerd in de Regeling melding vermoeden misstand wordt (h)erkend, is meer dan ongeloofwaardig.

Venlo Transparant mocht enkele brieven van gouverneur Emile Roemer inzien en ook zelf de kwaliteit van het programmateam bestuurscultuur ervaren. Die is niet alleen ver ondermaats, maar gaat zelfs op meerdere punten volledig over de schreef en is tegengesteld aan de bejubelde ‘nieuwe bestuurscultuur’. Alle meldingen zijn namelijk door de provincie zelf afgehandeld, ambtelijk, onder de regie van één ingehuurde programmamanager die al zijn hele werkzame leven (vooral interim) voor de overheid werkt. Er is geen onafhankelijk extern onderzoek verricht. Er is geen navraag gedaan bij betrokken bestuursorganen en personen. Er is geen uitleg geweest welke procedure is gehanteerd. Er is geen deugdelijke inhoudelijke motivering op punten, slechts een algemene. Er is geen uitleg over welke criteria zijn gehanteerd en aan welke definities de meldingen zijn getoetst.

Nog wranger is dat de ingehuurde programmamanager punten uit het door hem opgestelde Werkplan bestuurscultuur 2023-2027 en Risicoanalyse integriteit 2023 zelf niet heeft opgevolgd. Daarmee is het tweede meldpunt nog belabberder dan het eerste. Want lerend vermogen is nergens te bespeuren. Hier en daar heeft u al kritiek op het meldpunt kunnen lezen.

Dat gouverneur Emile Roemer vooruit wil kijken is begrijpelijk, alleen lost hij daar niets mee op. Daarbij is nog maar de vraag of hij ambtelijk correct en volledig wordt geïnformeerd. Wie stuurt wie aan in het provinciehuis? Dossiers die al jaren door etteren en waar bestuursorganen vooral zelf het obstakel in zijn, dijen alweer uit. Bepalende factor bij deze uitwassen zijn ambtenaren en bestuurders die daar zelf bij betrokken waren en dat in sommige gevallen nog steeds zijn. Het is als vanouds elkaars belangen dienen en handje vasthouden. De banencarrousel zorgt voor dubbele petten en sleept alsmaar meer ballast uit het verleden mee.

Inmiddels zijn ook enkele rapporten van de Zuidelijke Rekenkamer verschenen. Aan de lopende band worden regels aangescherpt. De stuurgroep Integriteit Limburg werd omgevormd en de werkgroep werd zelfs opgeheven. In de stuurgroep blijkt echter nog steeds burgemeester Antoin Scholten te zitten tegen wie al twee keer aangifte is gedaan: door een klokkenluider en door een raadslid. Iets met rotte appels en vertrouwen?

De samenwerking krijgt ook een nieuwe naam: Stuurgroep Kwaliteit Openbaar bestuur Limburg. Al die extra adviezen en voorzieningen zijn eigenlijk overbodig en leiden enkel af van de fundamentele problemen binnen betrokken overheidsorganen zelf: de interne ondermijning van de rechtsstaat door ambtenaren en bestuurders. Zolang niet conform bestaande procedures onderzoek wordt verricht en conform bestaande definities conclusies worden getrokken is al het andere verkwisting. De personele invulling, houding en bestuurlijke handhaving deugen gewoon niet. Het is tunnelvisie verweven met netwerkcorruptie. Integriteit is te belangrijk om alleen aan de overheid over te laten, die deugt namelijk over de gehele linie fundamenteel zelf niet. U kunt daar bijna dagelijks in de media over lezen.

Bij onderzoeken naar misstanden staat het afzwakken van meldingen en conclusies voorop. Inhuur is in principe dienstbaar. Schade voor bestaande machtsverhoudingen dient te worden voorkomen. Beeldvorming is alles. Het gaat om machtsbehoud. Het verlies aan vertrouwen van de burger is een bijkomstigheid. Bij de gemeente Venlo noemen ze dat Artikel 5 (door de vingers zien). Het is zwijgen, wegkijken, af- en vooruitschuiven, anders is je carrière bij de overheid snel voorbij. En die overheid is groot. De beschikbare middelen ook. En de schatkist is oneindig, want die betaald u als burger, jaar in jaar uit. Personeelsdossiers worden naar wens schoongeveegd, of verdwijnen simpelweg, al dan niet deels. Criticasters worden buiten spel gezet. Tegenspraak? Die is er voor de bühne.

Kunt u zich daar toch niet aan conformeren en trekt u evengoed aan de bel of – nog erger – luidt u de klok, dan is het over en uit: persona non grata. De overheid met al zijn ter beschikking staande middelen wordt uw vijand. Misbruik van bevoegdheden is een koud kunstje. Men is het immers al jaren gewend. En u weet: een overheidsdienaar wordt eerder geloofd dan een kritische burger of een ontslagen klokkenluider. De overheid zelf wordt marginaal getoetst. Zelfs de voorzitter van de Afdeling bestuursrechtspraak gaf dat publiekelijk toe. Rechtsbescherming is volledig uitgekleed en verworden tot een willekeurige gunst. Iets met gelijk speelveld en klassenjustitie?

Alle goede intenties ten spijt, of het nu een Limburger van het CDA, een Groninger van de VVD of een Brabander van de SP is, uiteindelijk is het dezelfde Haagse houding en mentaliteit. Het volk moet bestuurd worden. Het weet immers niet beter. Op naar de verkiezingen en een nieuw college!

Proost

Gepubliceerd in Opinie
donderdag 23 maart 2023 14:44

Ambtenaren, nevenfuncties en partijpolitiek

Sinds 2021 is er een organogram beschikbaar op de gemeentelijke website. Daarin wordt inzichtelijk gemaakt hoe de organisatie is opgebouwd en worden de vier hoogste ambtenaren met naam genoemd. De hoogste ambtenaar is de algemeen directeur / secretaris. Daarna volgt de concern controller en twee verdere directeuren: twee functies die pas in 2018 in het leven werden geroepen. De drie directeuren sturen gezamenlijk 27 teamleiders aan. Hoewel de griffier ook een (top)ambtenaar is, is deze in dienst van de raad en niet van het college.

Ambtenaren treden meestal niet op de voorgrond en blijven onbekend voor het publiek. Met topambtenaren, bepaalde beleidsadviseurs en woordvoerders ligt dat anders. Zij informeren met enige regelmaat de raad, de pers en juist het publiek. Daarnaast is er wetgeving m.b.t. bepaalde functies en de daarbij te hanteren transparantie.

Onder de Wet open overheid dienen functies en namen van ambtenaren die wegens hun functie in de openbaarheid treden leesbaar in documenten te worden verstrekt. Verder dient er een afweging te worden gemaakt tussen bescherming van de persoonlijke levenssfeer van ambtenaren en verzochte transparantie. Het zou immers aannemelijk kunnen zijn dat het belang van openbaarheid zwaarder weegt.

Daarnaast dienen conform Artikel 5 van de ambtenarenwet 2017 nevenwerkzaamheden van ambtenaren in salarisschaal 14 en hoger te worden gepubliceerd. De provincie Limburg publiceert al jaren zo’n overzicht. Bij de gemeente Venlo zijn ze daar echter pas sinds kort mee begonnen. De gemeente Venlo publiceerde ook jarenlang niet de financiële belangen van collegeleden, zoals van de wethouders Jos Teeuwen (Belceramics BV, De Lings BV) en Stephan Satijn (Proxorao BV). Portefeuillehouder in deze is Antoin Scholten.

Ambtenaren nevenfuncties partijpolitiek 1

Social Media
Op diverse ‘sociale’ platforms zijn veel ambtenaren actief tot zeer actief. Van hoog tot laag. Daar worden vooral ontwikkelingen van de werkgever gedeeld en meestal ook alleen bejubeld. Kritiek zul je er weinig tot nooit tegenkomen. Het is voornamelijk netwerken. Voor het publiek is dit allemaal goed te volgen. Op de nodige profielen is ook te vinden dat zij naast hun werk nevenfuncties en -belangen hebben. Ze hebben een eigen bedrijf, zijn bestuurslid bij een stichting, zitten in een commissie, of zijn burger-, raads- of statenlid. Of ze hebben die ambitie en stellen zich kandidaat. Maar hoe verhouden die belangen zich tot elkaar? Wringt dat niet soms bij een (top)ambtenaar? Die beschikt immers vaak over voorkennis, adviseert over beleid en heeft mogelijk zelfs beslissingsbevoegdheid.

Recent kon u in De Limburger een artikel lezen over het jaarverslag Integriteit 2020-2021 van de gemeente Venlo. Daarin kwam naar voren dat ambtenaren van de gemeente Venlo niet altijd (goed) hun nevenfunctie melden. Worden ze daar dan niet pro actief op gewezen of op gecontroleerd? Wat hebben de portefeuillehouder en toezichthoudende ambtenaren na al die jaren van gemelde misstanden, dure onderzoeken en harde conclusies nu geleerd? Venlo Transparant weet het antwoord wel. Problemen worden immers niet opgelost met de denkwijze die deze heeft veroorzaakt, en ook niet door de personen die deze denk- en handelwijze blijven aanhangen en uitdragen. Het tekent het gebrek aan zelfreiniging, zelfreflectie en definieert (dus) de heersende bestuurscultuur.

Daar getuigen ook de volgende alinea’s van:

Ambtenaren nevenfuncties partijpolitiek 2
Drempel, angst. Geen goede tekenen. Ook al is er sinds jaar en dag wet- en regelgeving dat melders die formeel een misstand indienen (klokkenluiders) tegen benadelingen moeten worden beschermd. De praktijk is helaas niet zo. Misbruik is aan de orde van de dag om klokkenluiders het zwijgen op te leggen. Met name door leidinggevenden. En elke schending van die rechtsbescherming levert weer een misstand op, en een nieuwe melding. Het zal u dan ook niet verbazen dat meerdere klachten zijn ingediend en zelfs aangifte is gedaan tegen bepaalde (top)ambtenaren, zoals van juridische zaken en concernstaf. Want de hoeders van kwaliteit en integriteit leveren en zijn dat zelf niet altijd.

Venlo ontwikkelt zich sinds een aantal jaren tot een netwerkorganisatie. Venlo draagt dat ook zo uit. Sta er eens even bij stil: een overheidsorgaan als netwerkorganisatie. Het toont aan hoever het denken en handelen over wat een overheid behoort te zijn is ontspoort. Over verkokering, tunnelvisie en netwerkcorruptie geen woord. Voordat er bewustwording is en deugdelijke aansturing optreedt is dat netwerk allang verandert in een fuik waar handelen wordt bepaald door ingesleten gewoonten en persoonlijk belang. Vooral als (top)ambtenaren 10 tot soms wel 30 jaar deel uitmaken van dezelfde bestuurscultuur en slechts een enkele keer rouleren op hetzelfde niveau.

Ambtenaren nevenfuncties partijpolitiek 3
In het organogram van de gemeente Venlo zijn de inmiddels 6 programmamanagers naast de teams gepositioneerd en vallen onder de aansturing en verantwoordelijkheid van de concern controller en de algemeen directeur/secretaris.

Na de laatste reorganisatie in 2016/2017 - waarbij het gros van de teamleiders al dan niet gedwongen aan de kant werd geschoven en de functie van afdelingshoofd kwam te vervallen - zijn er meerdere nieuwe topfuncties gecreëerd, waaronder de twee directeuren en de programmamanagers. Heeft dit echter ook tot een transparantere, integere en inhoudelijk kundigere organisatie c.q. bestuurscultuur geleid?

Directie & concernstaf
We nemen twee niveaus van de gemeente Venlo onder de loep: directie en concernstaf. Beide sturen grotendeels de ambtelijke organisatie aan en adviseren gevraagd en ongevraagd B&W. Concernstaf is met een klein team van slechts 15 tot 20 personen en de taken die zij dienen uit te voeren een spil in de organisatie. De meeste ambtenaren die er werken zijn al geruime tijd in vaste dienst en dragen dus niet alleen veel verantwoordelijkheid met zich mee, maar hebben ook veel kennis over interne en gevoelige aangelegenheden. Ook wat betreft hun eigen handelen. In 2019 lekten alle teamplannen uit. Ook van concernstaf. Een onbedoelde publicatie op de gemeentelijke website leidde tot een feest aan transparantie.

Ambtenaren nevenfuncties partijpolitiek 4

Trainees en stagiairs lopen geregeld mee, ondersteunen het team en groeien soms door naar een baan. Richting Zuid is bijvoorbeeld een instrument van de provincie Limburg waarbij trainees worden klaargestoomd voor een carrière bij de overheid en o.a. bij gemeenten worden geplaatst. De mogelijkheden om daarna richting andere bestuursorganen of gemeenschappelijke regelingen door te stromen zijn legio.

Recentelijk kon u nog uitgebreid lezen hoe dat volledig kan ontsporen d.m.v. systematisch doofpotgedrag. Van grensoverschrijdende trainee naar politicus. Hoe vaak zal zoiets voorkomen?

Partijpolitiek
Vraag is hoe het zit het met (top)ambtenaren van directie en concernstaf die een politieke carrière als nevenfunctie hebben (of andersom), deze langdurig hebben gehad dan wel pro actief ambiëren. Dat is onderdeel van het publieke debat. Bij de gemeente Venlo valt op dat meerdere (top)ambtenaren, ook recente aanstellingen, een partijpolitieke achtergrond hebben. Na een inventarisatie rijst dan de vraag of er mogelijk sprake is van een onevenredige invloed van bepaalde politieke partijen op het ambtenarenapparaat? Zijn de aanstellingen wel politiek en maatschappelijk representatief? Is er mogelijk sprake van oneigenlijke beïnvloeding? En wat komt eigenlijk op de eerste plaats? Het ambtenaar zijn, de al dan niet zakelijke nevenfunctie, of de partijpolitieke overtuiging en carrière? Of maakt het allemaal deel uit van netwerken om maatschappelijk hogerop te komen?

Twan Beurskens - VVD
Voor de VVD wethouder in Venlo van 2006 t/m 2012 en gedeputeerde in Limburg van 2012 t/m 2018. Sinds 8 maart 2018 als algemeen directeur/secretaris terug bij de gemeente Venlo. Hij werd pas kandidaat in de tweede sollicitatieronde. Burgemeester Antoin scholten (VVD) was lid van de selectiecommissie. Twan Beurskens was in 2012 als wethouder weer portefeuillehouder voor de benoeming van burgemeester Antoin Scholten.

Twan Beurskens benoemde kort na zijn aanstelling de eerste vier programmamanagers, waarvan er drie eerder afdelingshoofd waren. Een daarvan – Roel Versleijen – ‘vertrok’ in 2019 om naar het onderwijs te gaan en was bij de raadsverkiezingen van 2022 lijstduwer voor de VVD. Inmiddels is hij directeur van Woningcorporatie Antares waar hij oud CDA-wethouder Paul Stelder opvolgde.

Een half jaar geleden werd Twan Beurskens nog als secretaris geïnterviewd over de Brightlands Campus Greenport Venlo, waar hij zelf als wethouder en gedeputeerde verantwoordelijk voor was. Op dit moment loopt al maanden een onderzoek naar de dubieuze gronddeals bij vastgoedbedrijf Californië BV (aandeelhouders o.a. de gemeente Venlo en provincie Limburg) na het voorkomen bankroet van de vastgoedtak Campus Greenport (aandeelhouders gemeente Venlo en provincie Limburg) die miljoenen kostte. Directie en commissarissen van Californië BV traden eind vorig jaar af. Verantwoordelijk gedeputeerde nu is VVD’er Stephan Satijn. In 2012 was hij de opvolger van Twan Beurskens in Venlo en t/m 2018 portefeuillehouder van Greenport.

Ambtenaren nevenfuncties partijpolitiek 5
Jos Beckers - CDA
Sinds 2018 concern controller. Voor de meeste inwoners van Venlo wellicht onbekend. Voor degenen die zijn ingevoerd in de vele Limburgse integriteitskwesties is hij dat echter niet. Vanaf 1998 is hij raadslid in de gemeente Echt en vanaf 2003 fractievoorzitter voor het CDA in de gemeente Echt-Susteren. Van 2001 tot 2006 werkte hij al eens voor de gemeente Venlo als organisatieadviseur en combineerde die functies. In 2006 werd hij wethouder voor financiën, sociale zaken, WMO, sport en vanaf 2010 ook locoburgemeester.

In Echt-Susteren ging het tussen 2007 en 2010 mis toen coalitiepartijen na de verkoop van Essent-aandelen opbrengsten verdeelden onder hun eigen clubs. De Limburger ontdekte dat meerdere verenigingen gemeenschapsgeld hadden ontvangen waar bestuursleden ofwel ook prominent CDA-lid ofwel volksvertegenwoordiger waren, Twee collega wethouders van Jos Beckers stapten uiteindelijk op. Bureau Integriteit Nederlandse Gemeenten (BING) werd ingeschakeld en concludeerde dat er o.a. sprake was van misbruik van bevoegdheden. De wethouders hadden eigen belangen en die van hun partij boven het gemeentelijke en publieke belang gesteld. De kwestie kreeg de naam Sinterklaasaffaire vanwege het uitdelen van ‘cadeautjes.’

Kort daarna volgde een tweede kwestie. Als wethouder zorgde Jos Beckers er voor dat een gemeentelijke opdracht werd gegund aan een bedrijf waar hijzelf een zakelijke relatie mee had. Hij verhuurde sinds 2008 een pand aan Ballast Nedam Infra. De raad wist van niets. Destijds burgemeester was Dieudonné Akkermans van het CDA, die in 2021 als burgemeester van de gemeente Eijsden-Margraten opstapte vanwege de IKL-affaire (CDA’er Herman Vrehen). Burgemeester Akkermans was ook voorzitter van de IKL-Raad van Toezicht.

Op 17 februari 2012 gaf wethouder en locoburgemeester Jos Beckers in een persmededeling aan dat hij meer tijd aan zijn gezin wilde besteden en trad af als wethouder. In 2013 kwam hij als projectmanager weer terug bij de gemeente Venlo. In 2018 klom hij op tot concern controller. Zijn bedrijf B.O.B. (beheer van onroerend goed) staat nog steeds ingeschreven bij de KvK.

Ambtenaren nevenfuncties partijpolitiek 6

Harry Smeets - VVD
Strategisch adviseur / bestuursadviseur concernstaf. Werkzaam bij de gemeente Venlo sinds 2006. Lobbyt voor en vertegenwoordigd de gemeente Venlo regionaal, bij de provincie Limburg en de G40 waar hij eerder van 2009 t/m 2012 secretaris / ambtelijk voorzitter was. Sinds 1998 raadslid voor de VVD in de gemeente Heumen. Van 2001 t/m 2019 fractievoorzitter en meerdere malen lijsttrekker voor de VVD. Als langstzittend raadslid plaatsvervanger van de burgemeester als voorzitter van de gemeenteraad. Daarnaast voorzitter van de werkgeverscommissie van de gemeenteraad.

Daarnaast is hij voorzitter van meerdere rekenkamercommissies, waaronder van de gemeenten Beesel, Overbetuwe en Berg en Dal. Vanaf februari 2023 is hij ook directeur van de rekenkamer gemeente Beuningen. Opmerkelijk: sinds 2022 is een collega bij concernstaf - werkzaam voor de gemeente Venlo sinds 2001 - ook extern lid van de rekenkamer gemeente Heumen, waar Harry Smeets sinds 1998 raadslid is.
 Ambtenaren nevenfuncties partijpolitiek 7
Vivian Moonen - CDA
Per 1 januari 2023 de nieuwe kabinetschef van de gemeente Venlo. Dat zal vele burgers zijn ontgaan. Daarmee is zij min of meer de rechterhand van burgemeester Antoin Scholten. Vanaf 2004 senior adviseur bij Waterschap Peel en Maasvallei en vanaf 2017 bij Waterschap Limburg. Vanaf 2013 t/m 2022 lijsttrekker, fractievoorzitter en raadslid voor het CDA in de gemeente Peel en Maas. Vanaf 2019 t/m 2022 lid van het dagelijks bestuur van het CDA Limburg, samen met de in 2021 opgestapte wethouder uit Venray Anne Thielen.

Ambtenaren nevenfuncties partijpolitiek 8
Jonathan Felix - VVD
Vanaf juni 2022 Kwaliteitsadviseur bestuurlijke besluitvorming bij concernstaf. Vanaf oktober 2020 burgercommissielid voor de VVD bij de provincie Limburg. Vanaf mei 2022 fractievoorzitter voor de VVD in Roermond. Eigenaar van eenmanszaak FELIX.

Sinds 2013 actief voor de VVD. Kandidaat voor de gemeenteraadsverkiezingen Sittard-Geleen in 2014 en 2018 en Provinciale Staten in 2015 en 2019. Via het Traineeship Richting Zuid in 2020 en 2021 als programmamedewerker gedetacheerd bij de gemeente Venlo. Vanaf 2019 politiek medewerker en burgercommissielid van de Limburgse VVD.

Ambtenaren nevenfuncties partijpolitiek 9
Maartje Roelofs - VVD
Vanaf 2021 t/m 2023 beleidsondersteuner concernstaf. Op dit moment beleidsondersteuner Regio Noord-Limburg (samenwerkingsverband) voor de gemeente Venlo. In 2017 t/m 2018 burgerraadslid voor de VVD en van 2018 t/m 2021 fractievoorzitter van de VVD in de gemeente Cuijk. In 2023 kandidaat voor de provinciale staten Noord-Brabant (nr. 6). Sinds 2021 lid regionale commissie Raam Waterschap Aa en Maas.

Ambtenaren nevenfuncties partijpolitiek 10
Rick Koolen - VVD
Afstudeer stagiair bestuurskunde bij concernstaf sinds januari 2023. Sinds maart 2022 raadslid voor de VVD in de gemeente Helmond. In 2023 kandidaat voor de provinciale staten Noord-Brabant (nr. 29) en het Waterschap Aa en Maas (nr. 16).

Rick Koolen VVD Helmond
Veiligheidsregio Limburg-Noord (VRLN)
Zoals u wellicht weet is Antoin Scholten (ambtshalve) ook voorzitter van de Veiligheidsregio Limburg-Noord. Toch een belangrijke organisatie die vaak in de aandacht ondersneeuwt, zoals het Waterschap Limburg en de talloze gemeenschappelijke regelingen waar het toezicht vanuit de raad op de bedrijfsvoering veelal ontoereikend is (zie ook Greenport).

Antoin Scholten - VVD
Maakte begin jaren 80 als vicevoorzitter deel uit van het bestuur van de JOVD, samen met penningmeester Hans Veltkamp. Met deze makelaar uit Hattem richtte hij in 2005 de Generaal Hoeferstichting op. Doel: aankoop, restauratie en exploitatie van monumenten. Op de website en uit de jaarverslagen is echter maar een wezenlijk project te herleiden: boerderij De Middenhof in Terwolde. Het geld van de Generaal Hoeferstichting is grotendeels belegd in een lening aan Stichting Behoud IJsselhoeven die de boerderij beheerd en verhuurd als zorglocatie. Delen van de lening zijn door de jaren heen grotendeels kwijtgescholden. Hans Veltkamp is secretaris / penningmeester van beide stichtingen.

Antoin Scholten is niet te beroerd om vanuit zijn ambt zijn oude vriend te helpen:

Antoin Scholten Twitter Hattem

Sinds kort is op de gemeentelijke website ook gepubliceerd dat burgemeester Antoin Scholten lid is van de Scoutingcommissie van de VVD Limburg. De scoutingscommissie heeft als opdracht ‘…het scouten en begeleiden van VVD-ers die bovenlokale ambities hebben. Of dit nu is als lid van Provinciale Staten, Gedeputeerde Staten of als lid van een waterschap. De scoutingscommissies voeren hiertoe oriënterende gesprekken met leden. Ook potentiële wethouders (van buiten), burgemeesters en mensen die namens de VVD actief willen zijn in het maatschappelijk middenveld worden gescout en kunnen bij hen terecht.’

Ambtenaren nevenfuncties partijpolitiek 11
De gemeente Venlo geeft echter niet aan sinds wanneer hij deze functie vervuld en of er vanuit die functie verbindingen zijn met personen die voor de gemeente Venlo hebben gewerkt,op dit moment werken, of op enig andere wijze eraan zijn gelieerd. Het toezicht op nevenfuncties bevindt zich in de portefeuille van Antoin Scholten zelf, evenals Integriteit. Met inmiddels twee aangiftes bij het OM achter zijn naam had hij die normaliter allang moeten afstaan.

Carolien Angevaren - VVD
Eind 2022 werd bekend gemaakt dat Carolien Angevaren per 1 februari 2023 de nieuwe directeur van de Veiligheidsregio Limburg-Noord zou worden. Carolien Angevaren was destijds nog regionaal Commandant Brandweer en plaatsvervangend directeur Veiligheidsregio Utrecht. Ze is langdurig politiek actief voor de VVD. Van 1999 tot 2003 statenlid in Noord-Brabant. Van 2003 t/m 2006 burgercommissielid. Van 2006 t/m 2015 raadslid in de gemeente Cuijk, Vanaf 2015 lid van het algemeen bestuur bij het Waterschap Aa en Maas. In 2022 was ze nog kandidaat raadslid in de gemeente Heusden (nr. 9).

In 2019 ontving ze in een vergadering van de VVD Regio Zuid van het hoofdbestuur de Stikkerplaquette (minimaal 20 jaar een politieke functie vervullen).

Ambtenaren nevenfuncties partijpolitiek 12
Jeroen Hendrikx
Sinds 2021 werkzaam voor de Veiligheidsregio Limburg-Noord in diverse functies, voornamelijk m.b.t. crisisbeheersing. Van 2016 t/m 2017 secretaris van de JOVD. In 2016 ook kandidaat raadslid voor de VVD Venlo (nr. 10). Vanaf 2018 t/m 2022 fractieondersteuner van de VVD Venlo. Schreef in 2021 het partijprogramma voor de VVD Venlo. In 2019 stagiair bij de provincie Limburg. Van 2020 t/m 2021 werkzaam voor de Tweede Kamerfractie van de VVD. Vanaf 2022 commissielid van de VVD in Roermond. In 2023 kandidaat Statenlid voor de VVD (nr. 10).

Ambtenaren nevenfuncties partijpolitiek 13
Valt u als argwanende lezer iets op? Overeenkomsten, patronen? Het CDA en de VVD zijn ruim vertegenwoordigd in directie en concernstaf, op soms cruciale posities. Beide maakten echter geen deel uit van de coalitie 2018-2022 en de VVD doet dat nog steeds niet. Beide zitten qua populariteit ook in de lift naar beneden. Aanstellingen met een partijpolitieke nevenfunctie nemen echter niet af. De coalitie in Venlo zit ingeklemd tussen een VVD burgemeester en een VVD directeur / secretaris die naar verluidt ook actief fondsen werft. Het zal vast en zeker nooit een rol spelen. Iets met transparantie en nieuwe bestuurscultuur?

Niet alle beschikbare informatie is gepubliceerd. Er zijn nog talloze verbindingen tussen (top)ambtenaren en nevenfuncties waarbij stichtingen weer worden gesubsidieerd door de gemeente en de provincie. En onder de woordvoerders en communicatieadviseurs zijn ook enkelen die politiek actief zijn of waren. U kent ze vast.

U heeft afgelopen week misschien gestemd. Ambtenaren kunt u echter niet kiezen. Wel hun politieke nevenfuncties. Professioneel als ze zijn houden ze die natuurlijk buiten de deur.

Bovenstaande is een bijdrage aan de politiek-maatschappelijke discussie betreffende (mogelijke) onevenredige partijpolitieke vertegenwoordiging en oneigenlijke beïnvloeding binnen het openbaar bestuur op ambtelijk en bestuurlijk niveau, in het licht van (mogelijke) netwerkcorruptie.

Heeft u aanvullingen? Venlo Transparant ontvangt deze graag via het formulier.

Gepubliceerd in Analyse
maandag 11 december 2023 10:37

Het beloofde land Californië

Er wordt al een jaar gewacht op vrijgave van het feitenrelaas en het kortgeleden afgeronde onderzoek naar de gronddeals bij Grondexploitatiemaatschappij Californië bv: de verkoop van diverse percelen ver onder de gangbare prijs aan eigen directeur Lodewijk Burghout, geaccordeerd door oud-wethouder, oud-gedeputeerde en Greenportdirecteur Ruud van Heugten (CDA). Wat en wanneer aandeelhouders hebben geweten, met name die verantwoordelijk zijn voor toezicht en handhaving, is grotendeels onbekend. Het feitenrelaas ligt sinds december 2022 bij de provincie Limburg. Advocatenkantoor Drikzwager constateerde belangenverstrengeling.

Na publicaties in NRC en De Limburger schreef GS namens de gemeente Horst aan de Maas, Venlo en Venray, een indringende brief aan Ruud van Heugten, met daarin een waslijst aan opdrachten en vragen. De brief werd ondertekend door Gouverneur Emile Roemer en directeur / secretaris a.i. Tom Schulpen, voormalig directeur onder gedeputeerde Ruud van Heugten bij de provincie Brabant.

Brief aandeelhoudersinstructie 29 november 2022:

Californie Greenport Limburg 1
Californie Greenport Limburg 2

Kernopdracht is de volgende:

Californie Greenport Limburg 3

GS impliceert hier dat ook de eigen rol dient te worden onderzocht. Immers: genoemde gemeenten en provincie zijn zelf indirect aandeelhouders van Californië bv. De provincie zelfs twee keer via de NV LIOF (50%) en BV Ontwikkelbedrijf Greenport Venlo (58,6%).

Directeur Lodewijk Burghout vertrok kort na de laatste transactie. Hij werd opgevolgd door Frans van Dijck, die eerder lid was van de Raad van Commissarissen en bovenop de deals zat. Zowel Frans van Dijck als de twee leden van de Raad van Commissarissen, Ko Remijnse en Jan Hulsen, stapten na het feitenrelaas op.

Persverklaring van 20 december 2022:

Californie Greenport Limburg 4

De aangestelde interim-directeur Frank Kessels schakelde na afstemming met de provincie Limburg in maart 2023 advocaat Frans Stibbe van Ivy advocaten in. Het feitenrelaas leverde volgens de aandeelhouders te weinig inzicht op en vrijgave ervan zou beeldvorming negatief beïnvloeden. Dus werd er gekozen voor nieuw onderzoek. Het exacte kader hiervan is niet algemeen bekend.

Afgelopen juni werd het onderzoeksplan en -protocol wel door GS en het college van B&W Venlo onder geheimhouding aan statenleden en raadsleden ter inzage gelegd. GS verstrekte echter ook een notitie van hun advocaten en een intern opgestelde tijdslijn. Venlo deed dat niet. Uitleg werd niet gegeven.

De Limburger meldde op 26 november jl. dat de rol van de aandeelhouders juist niet was onderzocht. Volgens de publicatie behoorde dat niet tot de opdracht. Dat is tegenstrijdig aan wat GS stelde in de eerdere brief aan Ruud van Heugten en wat het college van B&W Venlo in antwoord op vragen van GroenLinks schreef.

Beantwoording Artikel 44 vragen GL d.d. 20 juli 2023:

Californie Greenport Limburg 5
Wat natuurlijk boven water dient te komen is welke (directe en indirecte) aandeelhouders, op welke wijze van wat en wanneer op de hoogte waren en wat vervolgens met die informatie is gedaan. Waarom zijn Staten en gemeenteraden niet tijdig, correct en volledig geïnformeerd? Waarom is niet ingegrepen? Een mogelijk politieke doodzonde bij vier Limburgse bestuursorganen. Het feitenrelaas werd niet openbaar gemaakt, zelfs niet toen het in bezit was van de pers. Woo-verzoeken werden in absolute zin geweigerd, terwijl dat in strijd is met de wet en de uitgedragen nieuwe bestuurscultuur van de provincie Limburg. Er is weinig geleerd en niets veranderd sinds het opstappen van het college van GS in 2021.

Californië bv
Grondexploitatiemaatschappij Californië bv is een klein bedrijf met slechts enkele werknemers c.q. inhuur, opgezet met voornamelijk publieke middelen. Net zoals Greenport en talloze andere gemeenschappelijke (regionale) regelingen. Ambtenaren worden vanuit aandeelhouders (parttime) geplaatst en kosten worden verhaald. Er wordt verantwoording afgelegd, maar echt inzicht en controle is veelal afwezig vanwege de afstand, de gecreëerde complexiteit en de non-transparante houding.

Dit soort constructies zijn ook een beproefd middel om publieke controle middels de Wet Open Overheid (en voorheen de Wet Openbaarheid van bestuur) zoveel mogelijk tegen te gaan als de overheid zelf faalt. Subsidiekranen uit Brussel, Den Haag en Maastricht staan wagenwijd open, elk jaar vloeien miljoenen. Goed voor achterkamertjes, netwerken en inhuur van bevriende adviseurs en interim-managers, die na afloop verdwijnen en ergens anders weer opduiken.

Wat bijna altijd herkenbare patronen zijn in dit soort dossiers (vriendjespolitiek, belangenverstrengeling, fraude, corruptie, incompetent dan wel laakbaar handelen) is het in eerste instantie traineren en blokkeren van informatie als misstanden openbaar worden. Er wordt ingezet op het ‘managen’ van het dossier c.q. het beheersen van de mogelijke negatieve gevolgen, zowel bestuurlijk als in de beeldvorming. Daarmee koopt men tijd om niet te handhaven betrokkenen via de achter- of zijdeur te lozen. Het liefst met een fatsoenlijke regeling zodat ze hun mond houden.

Medewerkers
Wat opvalt aan de medewerkers van Californië bv is dat het een mix is van Limburgers en Brabanders, gedeeltelijk uit het netwerk van Lodewijk Burghout zelf, met vele nevenfuncties bij andere bv’s en projecten, en enkelen die tegelijkertijd voor de gemeente Horst aan de Maas werken. De opgestapte commissarissen zijn zwaargewichten uit het bedrijfsleven met een lange staat van dienst, ook met vele nevenfuncties. Aan kennis en ervaring lag het dus niet.

Lodewijk Burghout
Vanaf 2006 t/m 2021 directeur. Daarnaast sinds 2006 eigenaar van Burghout Projectmanagement bv met talloze nevenfuncties bij andere projecten: 2003-2020 directeur regionale Ontwikkelingsmaatschappij ROM-S in Brabant, 2008-2020 Projectmanager Tuinbouwontwikkelingsmaatschappij in Brabant, 2016-2022 Projectdirecteur Hydreco GeoMEC bv, alle in Brabant. In een verder verleden van 2000 t/m 2004 Project- en procesmanager gebieds- en vastgoedontwikkeling bij Grontmij.

Frans van Dijck
Lid Raad van Commissarissen van 2019 t/m 2021. Werd directeur na het vertrek van Lodewijk Burghout en stapte na het feitenrelaas in december 2022 alweer op. Lid van de VVD in de gemeente Bergen. Stond in 2022 nog op de kandidatenlijst voor de gemeenteraadsverkiezingen. Vanaf 2012 eigenaar van Frans van Dijck Consultancy bv voor interim-management. Vanaf 2007 ook commissaris en vanaf 2016 voorzitter van de RvC bij ABAB Accountants en adviseurs.

Ko Remijnse
Voormalig directeur Nunhems Zaden / Bayer Group. Eigenaar van Quartz Management bv. Sinds 1 januari 2020 ook commissaris bij Brightlands Campus Greenport Venlo B.V. en sinds 1 januari 2021 commissaris bij B.V. Campus Vastgoed Greenport. Benoemd door GS Limburg tot 2024 met nog talloze andere functies. Mocht in 2018 als voorzitter van de stichting EST Leudal 2018 het Europees schutterstreffen in Leudal organiseren.

Jan Hulsen
Voormalig directeur / eigenaar Oerlemans Foods. Sinds 1984 directeur Kleiberg Beheer bv. Voorzitter Raad van Toezicht stichting Openluchtmuseum De Locht in Horst.

Projectleiders en -managers
De Projectmanager Acquisitie en Verkoop (vanaf 2013) is vanaf 2019 tevens Procesmanager bij de gemeente Horst aan de Maas. Al sinds 1996 is hij directeur van zijn eigen Free Lauch projectmanagement bv. Hij stelde zichzelf op de website van Californië bv voor. Dat interview is inmiddels verdwenen maar nog te achterhalen. Daarbij valt het volgende op:

Californie Greenport Limburg 6

Niet alleen deze Projectmanager is naast zijn werkzaamheden voor Californië bv in dienst bij de gemeente Horst aan de Maas, ook de secretaresse van Californië bv is dat. Zelfs al 25 jaar. In een ook inmiddels verdwenen interview licht ze haar werkzaamheden toe:

Californie Greenport Limburg 7

Haar taken bij Californië bv duiden erop dat zij op directie- en RvC-niveau van alles op de hoogte is geweest, dan wel had kunnen zijn. Daarbij beheerde ze volgens eigen zeggen het archief, waar tijdens het onderzoek van bleek dat vele documenten er niet waren, en het onderzoek daardoor langer duurde. Althans, volgens een mededeling van portefeuillehouder Stephan Satijn (VVD).

De Projectleider Ruimtelijke Ordening was tot 2018 ook Projectmanager locatieontwikkeling bij BMC Advies en had daarnaast meerdere andere functies. Eerder werkzaam voor Grontmij en Arcadis. Zelf zegt ze over haar aanstelling in een interview uit 2013:

Californie Greenport Limburg 8

De Projectleider Realisatie was ook werkzaam voor Arcadis. Daar was hij zelfs al bij Californië betrokken. Sinds 2008 werkzaam bij DGA / De Essentie. Tussentijds werd ook een andere medewerker van De Essentie ingehuurd bij Californië bv.

Bovenstaande voorbeelden zijn niet de enige m.b.t. Californië bv en de gemeente Horst aan de Maas.

Vermoede misstanden
Is al die tijd geen enkel signaal afgegeven of melding gedaan i.v.m. mogelijke misstanden? Niet binnen Californië of Greenport, of bij een van de aandeelhouders? Is daar onderzoek naar gedaan? Binnen de gemeente Horst aan de Maas was men al sinds 2019 van de belangenverstrengeling op de hoogte. De provincie zou ook veel eerder dan de brief aan Ruud van Heugten kennis daarvan hebben. Gezien de vele overleggen en vergaderingen tussen de gemeenten Horst aan de Maas, Venlo en Venray, en de netwerken waarin zowel Lodewijk Burghout als de commissarissen zich bewegen, zal meer dan aannemelijk e.e.a. hierover zijn gecommuniceerd. En als dit inderdaad is gebeurd, hoe is toen door de betrokkenen gehandeld? Er zijn talloze lijntjes tussen Californië, aandeelhouders, werknemers en bedrijven, met dubbele en driedubbele petten.

Daarbij waren in 2021 en 2022 twee meldpunten bestuurscultuur bij de provincie Limburg. Welke zaken zijn daar allemaal onder de aandacht gebracht? Dat is nooit bekend gemaakt. Wel is bekend dat in 2022 door een burger aangifte werd gedaan bij het OM en de programmamanager bestuurscultuur daarvan op de hoogte werd gebracht. Gouverneur Emile Roemer meldde de aangifte zelfs in de afhandelingsbrief aan de melder, maar liet zich daar verder niet over uit.

Media
Het is altijd opvallend dat overheid en politiek meestal pas in actie komen nadat in de media over misstanden is gepubliceerd. Voor Limburg betekent dat vaak NRC of De Limburger. Maar ook daar geldt dat meer niet dan wel wordt onderzocht en uiteindelijk wordt gepubliceerd. Er blijft veel liggen. De politiek zelf ontvangt natuurlijk geen signalen of meldingen, anders werden die wel aangekaart. Toch?

GS
Een ding is zeker, voor een melding over misstanden bent u bij de provincie Limburg aan het verkeerde adres. Gedeputeerde Stephan Satijn is portefeuillehouder (LIOF, Greenport et cetera) en heeft als wethouder in Venlo bewezen niet zuiver te zijn. Het is daarom van een ongekend cynisme dat hij, vanwege zijn portefeuille bedrijfsvoering, personeel en organisatie, ook verantwoordelijk is voor het organiseren van tegenwicht en tegenspraak in het kader van een gewenste nieuwe bestuurscultuur.

Maar ook gedeputeerde Léon Faassen (BBB) heeft wat uit te leggen. Van 2014 t/m 2022 was hij voorzitter van de Limburgse Land- en Tuinbouwbond (LLTB), aandeelhouder van Californië bv. Hoewel geen portefeuillehouder, is hij bestuurlijk wel medeverantwoordelijk.

Californie Greenport Limburg 9

Léon Faassen ondertekende in 2021 als voorzitter van de LLTB mede de zienswijze inzake het ontwerp-weigeringsbesluit Californië V, gericht aan het Ministerie van EZK. Na enkele lichte aardbevingen in 2018 in de nabijheid van de installatie werd de winning van aardwarmte stilgelegd, met als gevolg dat Californië Lipzig Gielen Geothermie bv in 2020 failliet ging, een miljoenenschuld achterlatend. Een van de betrokken van het eerste uur en degene die het persbericht over het faillissement schreef was Lodewijk Burghout.

Het Ministerie van EZK is via de NV LIOF (50%) ook aandeelhouder van Californië bv. Gaat er vanuit het rijk ook nog een onderzoek komen, of loopt dat al stilletjes op de achtergrond? Horst aan de Maas is de enige gemeente die tot nu toe besloot een onderzoek op te starten en de eigen rol te onderzoeken. Venlo - zoals gebruikelijk - en Venray blijven achter. En over hoe onderzoeken worden uitgekleed en conclusies worden afgezwakt, weet u inmiddels alles van.

Californië, het beloofde land, blijkt uiteindelijk een olievlek. Het logische gevolg van een fossiele bestuurscultuur.

Gepubliceerd in Analyse
dinsdag 14 november 2023 08:47

Meldpunt en Programmamanager bestuurscultuur

U heeft eerder - hier en hier - de nodige kritiek op het (disfunctionerende) Meldpunt bestuurscultuur 2022 van de provincie Limburg kunnen lezen. Dat Meldpunt werd ingesteld na het witwasdebacle van de Commissie Visser met ondersteuning van bureau Berenschot.

Na schriftelijke vragen van GroenLinks en Partij voor de Dieren liet GS weten zich niet in de kritiek te herkennen en zette er een streep onder. GS verwees zelfs terug naar het witwasdebacle van de Commissie Visser. Dat was te verwachten gezien de fossiele ambtelijke houding die onder Gouverneur Emile Roemer standhield en zich langzaam maar zeker steeds meer openlijk obstructief en manipulatief ontwikkeld.

Met ambtenaren die misstanden (mede) hebben veroorzaakt of deze in stand hebben gehouden door op de deksel van de doofpot te gaan zitten, en daarna ook nog eens bij de behandeling van meldingen over die misstanden betrokken zijn, los je die misstanden immers niet op en verander je ook niets aan de heersende bestuurscultuur. Een Meldpunt dat aantoonbaar de Algemene Beginselen van Behoorlijk Bestuur wel van toepassing acht op een frauderend raadslid maar niet op een klokkenluider, is natuurlijk door en door rot en staat enkel voor rechtsongelijkheid en klassenjustitie.

Antwoorden GS op vragen GL/PvdD inzake Meldpunt bestuurscultuur d.d. 22 augustus 2023:

Programmamanager bestuurscultuur 1

Het ‘deskundig dossier-onderzoek’ door de Commissie Visser, waar GS onder Vraag 7 naar verwijst, hebben de melders nooit uitleg over of inzage in gehad. Dat was juist onderdeel van de kritiek op het 1ste Meldpunt. Zover de zorgvuldigheid van GS.

Als behandelaar van bovenstaande openbare brief staat de Programmamanager bestuurscultuur vermeld. Kritiek op zijn functioneren mag hij dus zelf (ambtelijk) pareren. P. Hordijk staat in meerdere openbare brieven en het Werkplan bestuurscultuur die naar PS zijn gestuurd vermeld. Alle zijn gerelateerd aan integriteit en (het meldpunt/programma) bestuurscultuur. Daar was hij ook voor ingehuurd. De provincie Limburg publiceerde ook e-mails van hem met een melder, met leesbare naam, functie en e-mailadres, op de eigen website. Dat was zelfs op eigen verzoek, gericht aan de griffie t.b.v. PS.

Vaste jurisprudentie is dat namen van extern ingehuurde rechtspersonen op facturen en in overeenkomsten door het bestuursorgaan leesbaar worden verstrekt. Ook als de familienamen dezelfde is als die van de bedrijven. Er is immers sprake van beroepshalve functioneren / beroepsmatig handelen: ‘De rechtbank geeft eiser ook geen gelijk in zijn standpunt dat er teveel privégegevens openbaar zijn gemaakt. De naam van eiser is namelijk wel weggelakt. Hier geldt echter dat eiser met zijn (familie)naam aan het handelsverkeer deelneemt en het woonadres ook zijn bedrijfsadres is. Het is vaste rechtspraak dat die gegevens dan niet vanwege de privacy geheim gehouden kunnen worden.’

Na een Woo-verzoek m.b.t. het Meldpunt bestuurscultuur 2022 zijn na bijna 11 weken een eerste honderdtal documenten verstrekt. In alle documenten is de naam van de Programmamanager bestuuurscultuur zwartgelakt. Ook de naam van de rechtspersoon waar hij mede-eigenaar van is. Het toont het gebrek aan basiskennis en jurisprudentie, dan wel de bewuste obstructie m.b.t. reguliere transparantie en de Wet open overheid sinds de behandeling van en besluiten op Woo-verzoeken door met name topambtenaren van de clusters Concern en Kabinet in mandaat ter hand zijn genomen. De facto gaat de provincie Limburg de laatste tijd er qua transparantie alleen op achteruit.

Duidelijk was al dat de meldingen bij het Meldpunt bestuurscultuur 2022 voornamelijk ambtelijk werden afgehandeld. Inmiddels is ook duidelijk dat grotendeels dezelfde topambtenaren daarbij betrokken waren. Topambtenaren die ook weer deel uitmaakten van meldingen en gedurende het traject bij het Meldpunt meerdere rollen vervulden, o.a. in gesprekken en in parallel lopende procedures waarin de provincie zelf partij was. Procedures die weer samenhingen met de meldingen (bewijslast).

Verder is gebleken dat tussen de advisering van de Programmamanager en de conclusies in de brieven die ondertekend door Gouverneur Emile Roemer naar de melders zijn gestuurd, tegenstrijdigheden voorkomen.

Vacature
Het directieteam (DT) van de provincie Limburg besloot op 17 januari 2022 een Programmamanager bestuurscultuur en integriteit in te huren met een budget van € 195.000,- (excl. BTW). Daarnaast blijkt er nog een enkelvoudige onderhandse aanbesteding te hebben plaatsgevonden à € 20.000,- i.v.m. een (al uitgevoerd) onderzoek naar integriteit en bestuurscultuur. Daarbij ging het om ‘Ophoging n.a.v. de tussenevaluatie.’ Verantwoordelijk is het cluster Concern met directeur C. van der Weijden als mandaathouder.

Verder werd er nog een werkbudget van € 95.000,- vastgesteld voor het Werkplan programma bestuurscultuur, ‘…primair bedoeld voor het kunnen inhuren van externe ondersteuning bij het afhandelen van ingediende meldingen, en eventueel ook in te zetten voor situaties waarin mediation noodzakelijk is of voor andere specifiek deskundigheid.’

Programmamanager bestuurscultuur 2

Een naam die vroeg opduikt is die van directeur Tom Schulpen: ‘De directie heeft behoefte aan versterking op dit onderwerp in de vorm van een programmadirecteur bestuurscultuur/integriteit. Dit idee is ook reeds door Tom Schulpen afgestemd met de CdK en GS.’

Over deze afstemming met de CdK en GS is geen document verstrekt. Tom Schulpen is sinds 2019 directeur Bedrijfsvoering en Financiën bij de provincie Limburg. Daarvoor was hij vanaf 2004 t/m 2019 directeur bij de provincie Brabant met enkele nevenfuncties in het Limburgse.

Aanbesteding
De vacature werd meervoudig onderhands aanbesteed. Kandidaten werden op 3 februari 2022 uitgenodigd een offerte in te dienen. Uiterste inschrijving was 17 februari 2023. Twee partijen schreven in, waarvan een P. Hordijk: directeur en mede-eigenaar van Hordijk & Hordijk. Diezelfde dag werden de offertes doorgestuurd naar de Kabinetschef en de clustermanager Concern. Een dag later verstuurde de Kabinetschef al een beoordelingsdocument terwijl de gesprekken nog moesten plaatsvinden.

Overeenkomst
P. Hordijk werd in eerste instantie van 8 maart tot 7 september 2022 ingehuurd, met de optie om de termijn met twee maal 3 maanden te verlengen (tot 7 december 2022 en 7 maart 2023). Verwachte inzet per week: 30 uur / 0,75 fte. Leidend was de economisch meest voordelige inschrijving. Het maximum uurtarief werd door de provincie Limburg vastgesteld op € 153,- (excl. BTW). Onduidelijk is of dit ook het overeengekomen uurtarief is: die is in verdere documenten natuurlijk zwartgelakt.

In een meldformulier van 4 april 2202 werd vermeld dat hoewel de verwachting was dat de opdracht onder de Europese drempelwaarde van € 215.000,- zou blijven, deze daarover heen zou gaan: € 218.400 excl. BTW.

Programmamanager bestuurscultuur 3 
Scan groep
In de verstrekte documenten wordt bevestigd dat vanaf het openstellen van het nieuwe meldpunt in april t/m 31 mei 2022, door een kleine grotendeels topambtelijke ‘scan groep’ de meldingen in kaart zijn gebracht en worden geclassificeerd. Daarbij gaat het om de Kabinetschef, de clustermanager Algehele Juridische Zaken, en een zwartgelakte persoon, wellicht de Programmamanager. Korte tijd later is sprake van vier personen die deze taak uitvoeren.

Programmamanager bestuurscultuur 4Programmamanager bestuurscultuur 5
Kosten
Programmamanager bestuurscultuur 6Programmamanager bestuurscultuur 7Programmamanager bestuurscultuur 8Programmamanager bestuurscultuur 9

1ste Verlenging
Op 4 augustus 2022 werd de inhuur voor de 1ste keer verlengd. Per abuis was in de overeenkomst een foutieve einddatum opgenomen (8 maart tot 1 juli 2022). Die werd nu hersteld (15 september) met als einddatum 15 december 2022.

Programmamanager bestuurscultuur 10Programmamanager bestuurscultuur 11Programmamanager bestuurscultuur 12Programmamanager bestuurscultuur 13
2de Verlenging
Eind december volgt de 2de verlenging. De dagen en uren worden gereduceerd. Dat is ook terug te vinden in de facturen die van februari t/m mei tweemaandelijks worden ingediend. Nieuwe einddatum is 10 maart 2023. Brief directeur C. Van de Weijden d.d. 21 december 2022:

Programmamanager bestuurscultuur 14
Over december 2022 en januari 2023 zijn echter geen facturen verstrekt. Wil dat zeggen dat de Programmamanager toen niet heeft gewerkt? Zeer zeker niet. In december werden door hem nog aantoonbaar gesprekken gevoerd.

Wijziging DT
Per 1 februari 2023 werd Peter Díez als provinciesecretaris / algemeen directeur aangesteld. Peter Díez is afkomstig van de Algemene Bestuursdienst (ABD) en volgde Guido Derks en (a.i.) Tom Schulpen op. Directeur en mandaathouder C. van der Weijden vertrok per april 2023 en werd opgevolgd door C. Deben, een oudgediende binnen de provincie. In een persbericht van oktober jl. werd door de provincie meegedeeld dat Peter Díez zijn functie per 1 december 2023 ter beschikking stelt en er binnen het DT qua taken verschuivingen zullen plaatsvinden.

Programmamanager bestuurscultuur 15Programmamanager bestuurscultuur 16

Een week voor afloop van de 2de verlenging meldde de clustermanager Concern aan provinciesecretaris / algemeen directeur Peter Díez dat er op een verdere inhuur tot einde van het kalenderjaar werd aangestuurd. De huidige Programmamanager was al geïnformeerd en had ook al toegezegd. Hij gaf ook aan dat naast Limburg er tot en met ‘medio 2024’ ook nog een opdracht voor Brabant liep. Voor de verdere inhuur was wel een nieuwe aanbestedingsprocedure nodig. Peter Díez ging akkoord.

Programmamanager bestuurscultuur 17Programmamanager bestuurscultuur 18
De aankondiging van de 2de aanbesteding volgde op 29 maart 2023 en sloot na twee weken. De teammanager Concerncontrol meldde dat er drie offertes waren binnengekomen, met de huidige Programmamanager weer als Economisch meest voordelige. De 2de overeenkomst werd begin mei 2023 getekend. De inhuur zou plaatsvinden van 8 mei tot 8 december 2023 (7 maanden i.p.v. 6 maanden), met weer de optie om twee maal 3 maanden te verlengen (tot 7 maart en 7 juni 2024). De verwachte inzet per week werd gereduceerd naar 25 uur / 0,65 fte. Het maximum uurtarief werd bij de aanbesteding door de provincie vastgesteld op € 140,- (excl. BTW). Het budget voor deze opdracht bedroeg € 182.000,- (excl. BTW). De Programmamanager mocht ook bijklussen.

Op 26 juni 2023 gaat het DT akkoord met de verdere inhuur van P. Hordijk t.w.v. € 182.000,- excl. BTW. Dit bedrag is opgesplitst in € 98.000,- (tot 8 december 2023) en € 42.000,- voor elke verlenging. De totale opdracht overtreft verre de eerder door het DT geschatte opdrachtwaarde van € 140.000,-.

Programmamanager bestuurscultuur 19

Buiten de maanden december 2022 en januari 2023 verstrekte het college ook geen facturen over de maanden juni en juli 2023. Het Woo-verzoek is op 25 augustus ingediend. Facturen over augustus t/m oktober 2023 vallen daarom (formeel) buiten de reikwijdte van het verzoek. Het is echter bekend dat de Programmamanager bestuurscultuur nog in november 2023 werkzaamheden voor de provincie verrichtte.

Europees drempelbedrag
Het Europees drempelbedrag voor Leveringen en Diensten aan de decentrale overheid bedraagt in 2022 en 2023 € 215.000,- (excl. BTW). Verlengingen dienen daarbij te worden opgeteld, evenals opvolgende opdrachten. De 2de aanbesteding heeft betrekking op exact dezelfde vacature met het uitvoeren van dezelfde werkzaamheden. Opdrachtnemer was dezelfde (rechts)persoon.

De provincie Limburg gaf zelf al bij de 1ste aanbesteding op 4 april 2022 aan dat hoewel de verwachting was dat de opdracht onder de Europese drempelwaarde van € 215.000,- zou blijven, deze inclusief de optiejaren daarover heen zou gaan: € 218.400 excl. BTW. Men ging toen uit van 6 maanden met optie tot verlenging van twee maal 3 maanden. Bij de 2de aanbesteding zou daarom cumulatief sprake zijn van een buitenproportionele overschrijding van het Europees drempelbedrag.

Aantoonbare kosten
Facturen € 192.640,- (excl. BTW) / € 233.094, - (incl. BTW) exclusief de maanden december 2022, januari, juni, juli, augustus, september en oktober 2023.

Viel u trouwens iets op? De 2de verlenging van de 1ste overeenkomst eindigde 10 maart 2023. De 2de overeenkomst begon op 8 mei 2023. Volgens de verstrekte documenten was er in die tussenperiode geen overeenkomst. Wel werden facturen ingediend.

Ons-kent-ons
Zoals vermeld werkte directeur Bedrijfsvoering en Financiën Tom Schulpen eerder voor de provincie Brabant. Van 2004 t/m 2019 als directeur Middelen en directeur Europese programma’s. Daar was P. Hordijk jarenlang, van 2006 tot 2010 en van 2011 t/m 2014, zijn directe en ondergeschikte collega.

Programmamanager bestuurscultuur 20Programmamanager bestuurscultuur 21

Uitwerking Kadernota en speerpunten ICT-beleid Provincie Brabant 2013-2015:

Programmamanager bestuurscultuur 22
De komende tijd krijgt u niet alleen meer te lezen over hoe het Meldpunt bestuurscultuur 2022 heeft ge(dis)functioneerd, maar ook over ‘grensoverschrijdend netwerken’ tussen de provincies Limburg en Noord-Brabant en welke personen daarbij telkens opduiken. Spoiler: het is al bekend dat oud-algemeen directeur / provinciesecretaris Guido Derks, die onder Gouverneur Emile Roemer het veld moest ruimen, per 1 januari 2024 is benoemd tot algemeen directeur / provinciesecretaris van Noord-Brabant. Daar werkte hij eerder van 2004 t/m 2011.

U heeft vast weleens gehoord over de integriteitsindustrie. U heeft vast ook weleens gehoord over netwerkcorruptie. Misschien kan de Zuidelijke Rekenkamer eens onderzoek doen naar ‘grensoverschrijdend netwerken’ tussen beide provincies en daarbij de weerbaarheidsscan inzetten, maar dan op directie- en managementniveau. Het is meer dan aannemelijk dat die niet alleen goedkoper maar ook veel effectiever zal zijn.

Gepubliceerd in Transparantie
woensdag 25 januari 2023 08:33

Centrumplan Blerick - Provinciale subsidie III

Staatssteun en de-minimis
In deel II werd al aangestipt dat bij het doorzetten van de provinciale subsidie, waar het gaat om Berden, er mogelijk sprake zou kunnen zijn van staatssteun. Aangezien de firma/familie Berden als partij over tientallen bv’s beschikt waar al dan niet dezelfde bestuurders bij betrokken zijn en verdere onderlinge financiële belangen kunnen spelen, is de vraag of de voorwaarden wel worden nageleefd.

Bij Berden zou een oplossing voor de hand liggen: het toegezegde bedrag à € 365.000,- splitsen en uitkeren aan twee verschillende (rechts)personen. In dit geval aan Somnus Venlo BV en G. Berden, beiden (deel)eigenaar van percelen van het parkeerterrein Gommans. De andere (deel)eigenaren: Antares (25 parkeerplaatsen), Berden Beheer BV, en de gemeente Venlo.

Voor het doorzetten van de subsidie is een door de ontvanger te ondertekenen de-minimisverklaring nodig. Daarmee stemt die in met de voorwaarden opgenomen in de Verordening inzake de-minimissteun vastgesteld door de Europese Commissie. De (rechts)persoon mag maximaal € 200.000,- steun ontvangen, cumulatief over drie belastingjaren, van alle (afzonderlijke) overheidsorganen. De gemeente Venlo is door deze verklaring ook bevrijd van de plicht om deze steun te melden.

In een interne email van de Projectleider van de gemeente Venlo van 13 februari 2019 werd aangegeven dat er sprake is van een collegebesluit inzake een DAEB-steunmaatregel (Diensten van Algemeen Economisch Belang). Daar ligt het drempelbedrag hoger, namelijk € 500.000,- over een periode van drie belastingjaren. DAEB zijn diensten die zonder steun van de overheid niet of niet onder economisch aanvaardbare voorwaarden zouden worden verricht.

In een door Boels Zanders opgestelde memo t.b.v. Somnus Venlo BV en gericht aan de gemeente Venlo van 10 mei 2019 is een uitgebreid pleidooi opgenomen voor de DAEB-maatregel. Dat pleidooi wordt echter niet opgevolgd. De door te zetten subsidie voor Antares wordt daar in 2021 wel onder geschaard.

De-minimis verklaring
In dossier Centrumplan Blerick komen, zover bekend, drie de-minimisverklaringen voor, alle drie ondertekend door Somnus Venlo bv. Een uit 2014, een uit 2019 en een uit 2021. Deze zijn telkens aangepast vanwege vertragingen in het project. De laatste de-minimisverklaring dateert van 15 april 2021 en vermeld weer een maximaal bedrag van € 200.000,-. Deze geldt voor de jaren 2019, 2020 en 2021.

Uit de ondertekende de-minimisverklaringen:

Centrumplan Blerick Subsidie 41

Bovenstaande is in het licht van de vele Berden bv’s natuurlijk niet alleen interessant, maar ook erg belangrijk. Welke (financiële) belangen zijn of waren er onderling? En maken of hebben dezelfde bestuurders deel uitgemaakt van dezelfde bv’s? Welke bestuurder heeft namens welke bv telkens onderhandeld met de gemeente Venlo? En onder steun valt niet alleen subsidie, maar bijvoorbeeld ook een lening of een garantie. Of een ruil met gesloten beurs.

Grondruil
De gemeente Venlo is op 13 april 2005 een grondruil met Berden overeengekomen, als onderdeel van een vastgoedaankoop. De grondruil heeft betrekking op de compensatie voor 10 parkeerplaatsen van Berden op de Carleysplaats. De helft van die parkeerplaatsen verkrijgt Berden d.m.v. het gemeentelijk perceel hoek Maasbreesestraat / Baarlosestraat. Dit perceel heeft echter de bestemming wonen. Het perceel is onverhard en, buiten parkeren, al tientallen jaren onbenut.

In 2012 en 2019 wordt deze overeenkomst aangepast. De ontwikkelingen gaan immers niet volgens planning en duren alsmaar voort.

Overeenkomst grondruil met nabetaling 13 april 2005
1ste aanvullende overeenkomst 12 november 2012
2de aanvullende overeenkomst 10 oktober 2019

In 2014 worden de parkeerplaatsen getaxeerd op € 49.106,-. In 2017 wordt Arcadis om een nieuwe taxatie verzocht. In de taxatie vermeld Arcadis weer het drempelbedrag van € 200.000,- inzake staatssteun. Tonnaer wordt ingehuurd voor de noodzakelijke herziening van het bestemmingsplan.

Arcadis taxeert de parkeerplaatsen op de Carleysplaats nu op € 30.000,- en op de hoek Maasbreesestraat / Baarlosestraat op € 39.000,-. Opvallend: het betreft onverhard terrein maar de taxatie gaat uit van een verhard parkeerterrein. De taxatie is dus gebaseerd op de situatie na inrichting van het parkeerterrein door de gemeente Venlo.

Vanwege de nieuwe taxatie is de eerdere de-minimisverklaring achterhaald en dient een nieuwe te worden ondertekend.

Het opportunisme vanuit Berden om links- of rechtsom voordeel te halen bij de gemeente Venlo wordt duidelijk uit een verslag uit 2014. De wijze waarop Berden meerdere rechtspersonen aandraagt waaruit de gemeente Venlo kan kiezen, heeft alle schijn van cherrypicking, waarbij zich ook nog eens de mogelijkheid voor kan doen dat buiten het zicht van de subsidiërende en toezichthoudende partij met belangen en bestuurders wordt geschoven.

Verslag vergadering Bijpraatmoment Centrumplan Blerick d.d. 25 juni 2014:

Centrumplan Blerick Subsidie 42

Binnen vier jaar stijgt de waarde van de 10 parkeerplaatsen dus met bijna € 20.000,-. Uit geen enkel document blijkt dat na 2017 nog een nieuwe taxatie is verricht. Dat is uitermate vreemd en zou gezien de verstreken periode logisch moeten zijn. De provinciale subsidie werd namelijk in 2021, vier jaar na de laatste taxatie door de gemeente Venlo middels beschikking aan Somnus Venlo BV en aan G. Berden doorgezet.

De taxatie uit 2017 maakt deel uit van de berekening aan Somnus Venlo BV. Een nieuwe taxatie zou ongetwijfeld tot een nog hogere waarde hebben geleid. Van een marktconforme waarde is dus geen sprake. Heeft de gemeente Venlo hier onzorgvuldig gehandeld en Somnus Venlo BV daarmee financieel bevoordeeld? Het aantal getaxeerde parkeerplaatsen steeg ook van 10 naar 11 vanwege de grootte van het perceel hoek Maasbreesestraat / Baarlosestraat.

Centrumplan Blerick Subsidie 43
Centrumplan Blerick Subsidie 44
Deze € 74.625 wordt (afgerond naar € 75.000,-) uiteindelijk ook gehanteerd in de 2de aanvullende overeenkomst op de overeenkomst van grondruil van 13 april 2005, getekend op 10 oktober 2019. Daarbij zijn drie partijen vanuit Berden betrokken: Somnus Venlo BV, Berdenmeubelen BV en een privépersoon, verder genoemd ‘Berden’. Alle drie zijn ‘koper.’

Correspondentie Boels Zanders
In de correspondentie tussen advocaat Boels Zanders en de gemeente Venlo wordt in april en mei 2019, een half jaar voor ondertekening van de 2de aanvullende overeenkomst, Mosella bv meerdere keren genoemd als initiatiefnemer en beoogd subsidieontvanger van parkeerterrein Gommans, naast een privépersoon genoemd Berden. Mosella bv wordt ook in de discussie over het mogelijk exploiteren van het parkeerterrein en het afsluiten met een slagboom specifiek benoemd.

De Realisatieovereenkomst herontwikkeling Centrumplan Blerick 12 november 2014 heeft de gemeente Venlo echter met Somnus Venlo bv gesloten. Somnus Venlo bv heeft ook als enige de de-minimisverklaringen 2014, 2019 en 2021 ondertekend.

We zagen eerder dat Mosella bv een van de rechtspersonen is uit de ‘Berden’ stal en zich richt op de exploitatie van onroerend goed. Mosella bv was ook opdrachtgever voor de bouw van Residence Belle Vue aan de Pontanusstraat. De omgevingsvergunning voor Residence Belle Vue werd in 2017 door G. Berden namens Mosella bv ingediend. Volgens het kadaster was G. Berden in 2022 deeleigenaar van drie percelen op het parkeerterrein Gommans. Mosella bv komt daar als (deel)eigenaar niet voor.

Zijn tijdens onderhandelingen met de gemeente Venlo percelen van parkeerterrein Gommans onderling verkocht om het doorzetten van de provinciale subsidie niet te hinderen? Dat er onderlinge belangen spelen en bemoeienis plaatsvond is evident.

In een Memo Staatssteun van Boels Zanders van 10 mei 2019, gericht aan de gemeente Venlo,  worden alle afspraken m.b.t. de subsidie nog eens op een rijtje gezet. Alleen Somnus Venlo bv en een ‘natuurlijk persoon’ worden nu nog genoemd.

Centrumplan Blerick Subsidie 45

Opmerkelijk: onder punt 8 stelt advocaat Boels Zanders dat Somnus Venlo bv buiten de overeenkomst met de gemeente Venlo ‘tevens’ andere diensten betreffende parkeren verricht voor de gemeente Venlo, tegen betaling. Welke diensten dit precies zijn, hoeveel de gemeente Venlo daarvoor betaald of op een andere manier vergoed, blijft onbekend. Of deze diensten losstaan van de subsidie blijft ook onduidelijk. Korte tijd later is de verdeling van de subsidie aan Berden alweer gewijzigd, althans, dat is de opzet.

Verslag vergadering Doorleggen provinciale subsidie Centrumplan Blerick d.d. 17 juni 2019:

Centrumplan Blerick Subsidie 46

En het wijzigen gaat nog even door. Vanwege de eerdere grondruil en het getaxeerde bedrag uit 2017, dient rekening te worden gehouden met het de-minimisplafond van € 200.000,-. De subsidie voor Somnus Venlo bv moet omlaag, en de subsidie voor de ‘natuurlijke persoon’ Berden moet omhoog, zelfs ver boven het de-minimisplafond. Men heeft het over een bedrag van € 40.000,-. Er wordt driftig gezocht naar een ’alternatieve’ oplossing. Expliciet wordt gesteld dat beide partijen géén deel uitmaken van ‘dezelfde onderneming/groep.’

Vertrouwelijke e-mail van advocaat Boels Zanders aan gemeente Venlo, Antares en Berden d.d. 5 juli 2019:

Centrumplan Blerick Subsidie 47
Centrumplan Blerick Subsidie 48
Centrumplan Blerick Subsidie 49

Definitieve verdeling
Op 15 april 2021 diende G. Berden bij de gemeente Venlo een subsidieaanvraag in voor € 240.000,-. Deze ging vergezeld van de volgende uitdrukkelijke verklaring:

Centrumplan Blerick Subsidie 50

Een dag later op 16 april 2021 wordt een aparte verklaring inzake uitkering de-minimissteun door Somnus Venlo bv én G. Berden ondertekend, met daarin opgenomen:

Centrumplan Blerick Subsidie 51

Deze definitieve verdeling van de ‘Berden’ subsidie wordt vastgelegd in de ‘Overeenkomst tot gewijzigde uitvoering Realisatieovereenkomst herontwikkeling Centrum Blerick, Locatie Laurentiusplein-Maasbreesestraat en Nadere uitwerking inzet subsidie’ ondertekend op 4 juni 2021. Daarmee is de verdeling definitief. Het doorzetten dient nog te gebeuren middels beschikkingen.

Centrumplan Blerick Subsidie 52

Beschikkingen
Op 1 juli 2021 worden de beschikkingen door de gemeente Venlo aan beide partijen verstuurd. Daarmee wordt de provinciale subsidie formeel doorgezet. G. Berden, deeleigenaar van drie percelen van parkeerterrein Gommans ontvangt € 240.000,- verhoogd met rente vanaf 1 januari 2018. Somnus Venlo bv, deeleigenaar van vier percelen van parkeerterrein Gommans ontvangt € 125.000,- verhoogd met rente vanaf 1 januari 2018. Zes weken later dient het beroep van omwonenden om de bouw nog tegen te houden.

Afwijking
Het parkeerterrein is een voorziening voor openbaar nut. Er is geen sprake van een commerciële exploitatie of economische activiteit. Dat was de opzet om überhaupt de provinciale subsidie te kunnen doorzetten: namelijk compensatie voor onrendabele kosten. In de beschikking van het college van B&W aan G. Berden is deze opzet nu geheel losgelaten. Er is namelijk een afwijkende bijzondere voorwaarde opgenomen. In de voorwaarden voor Somnus Venlo BV is deze niet opgenomen.

Centrumplan Blerick Subsidie 53

G. Berden werd steeds als natuurlijk persoon gekwalificeerd die ‘niet aan het economisch verkeer deelneemt als eenmanszaak en (dus) geen “eenheid (is) die een economische activiteit uitoefent” op een markt.’ Met deze afwijkende voorwaarde kan G. Berden na twee jaar het parkeerterrein commercieel gaan exploiteren en zijn onrendabele investeringen bovenop de ontvangen subsidie gaan terugverdienen. Van openbaar nut, gratis toegankelijk voor eenieder, en geen economische activiteit, is dan geen sprake meer. Van een natuurlijk persoon evenmin. Is dit niet een geval van dubbel vangen? Daarbij kunnen de percelen van G. Berden ook weer worden doorverkocht, al dan niet aan (rechts)personen binnen de Berden-stal. Enig juridische grondslag voor deze afwijking ontbreekt ook.

Somnus Venlo bv
Deeleigenaar van vier percelen van het parkeerterrein Gommans. Enig aandeelhouder van Somnus Venlo bv is de Stichting Administratiekantoor van Aandelen Berden Groep, ingeschreven op Pontanusstraat 30 te Blerick. Deze stichting heeft nog een twintigtal andere ‘Berden’-deelnemingen.

Algemeen directeur van Somnus Venlo BV sinds 1995 is J. Berden, broer van G. Berden. Daarnaast zijn in 2021 twee bestuurders benoemd, beide zonen van J. Berden, J. en P. Berden, die beiden weer (deel)eigenaar van en bestuurder zijn bij meerdere andere ‘Berden’ bv’s’.

G. Berden
Deeleigenaar van drie percelen van het parkeerterrein Gommans, waarvan twee met Somnus Venlo BV en één met de gemeente Venlo. Opmerkelijk: het gedeelde perceel met de gemeente Venlo is slechts 12 m² met koopjaar 2021. G. Berden handelt als privé persoon.

Eigenaren parkeerterrein Gommans – Kadaster augustus 2022
Perceel Venlo M 3243 Maasbreesestraat 15 Grootte 203 m²
Eigenaar Somnus Venlo BV - Aandeel 733/1000
Eigenaar Berden Beheer BV - Aandeel 267/1000
Koopjaar 2010

Perceel Venlo M 8337 Grootte 312 m²
Eigenaar Berden Beheer BV
Koopjaar 2020

Perceel Venlo M 8346 Maasbreesestraat 19 Grootte 2.168 m²
Eigenaar Somnus Venlo BV - Aandeel 733/1000
Eigenaar Berden beheer BV - Aandeel 267/1000

Perceel Venlo M 8454 Maasbreesestraat 11 Grootte 12 m²
Eigenaar Gemeente Venlo - Aandeel ½
Eigenaar G. Berden - Aandeel ½
Koopjaar 2021

Perceel Venlo M 8455 Maasbreesestraat 11 Grootte 263 m²
Eigenaar Somnus Venlo BV - Aandeel 733/1000
Eigenaar G. Berden - Aandeel 267/1000

Perceel Venlo M 8495 Grootte 11 m²
Eigenaar Somnus Venlo BV - Aandeel 733/1000
Eigenaar G. Berden - Aandeel 267/1000

Perceel Venlo M 8497 Grootte 609 m²
Eigenaar Berden Beheer BV

Perceel Venlo M 8636 Grootte 603 m²
Eigenaar Stichting Antares Woonservice

Verdere verleende subsidies
Uit de door de gemeente Venlo verstrekte documenten blijkt dat in 2010 al een subsidie aan Berden is verleend inzake Centrumplan Blerick. Om welk bedrag het gaat is onbekend. Om welke BV het precies gaat is ook onbekend.

Verslag bijpraatmoment Centrumplan Blerick d.d. 8 september 2010:

Centrumplan Blerick Subsidie 54
Gemeente Heerlen
De gemeente Heerlen verstrekte in 2018 een voorschot van € 50.000,- subsidie aan A. Schunck bv. De eindverantwoording vond plaats in 2022. We zagen eerder dat de Stichting Administratiekantoor van aandelen Berden Groep enig eigenaar is van Somnus Venlo bv. Dezelfde stichting is deeleigenaar van A. Schunck bv. Somnus Venlo bv stond t/m midden 2019 ingeschreven op hetzelfde adres in Heerlen als A. Schunck bv, en trad op 9 juli 2019 aan als bestuurder.

Collegebesluit gemeente Heerlen van 23 maart 2018:

Centrumplan Blerick Subsidie 55

Collegevoorstel gemeente Heerlen van 4 december 2017:

Centrumplan Blerick Subsidie 56
RvO (Rijksdienst voor Ondernemend Nederland)
Somnus Venlo BV diende op 11 oktober 2021 een verzoek in bij de RvO inzake Stimulering Duurzame Energieproductie en Klimaattransitie. Somnus Venlo BV gebruikte daarvoor het adres in Heerlen dat in dat volgens de KvK juist in 2019 werd gewijzigd naar Laurentiusplein 3 te Blerick. De aanvraag is voor een productie-installatie categorie Zon op het adres Laurentiusstraat 3. De subsidie wordt uitgekeerd in de vorm van een vergoeding per geproduceerde MWh. met een looptijd van 15 jaar. De startdatum is 1 oktober 2022. Maximale subsidie: € 313.921,-. Daarvan uitgaand is dat gemiddeld ruim € 20.000,- per jaar.

Somnus Venlo BV wordt in de beschikking gewezen op het verder ontvangen van overheidssteun:

Centrumplan Blerick Subsidie 57

Ook de volgende Berden gelieerde bv’s vroegen subsidie aan bij de RvO:

Berden-Pot Interieur bv in 2018: € 247.195,-. Gerealiseerd.
Berdenmeubelen bv in 2018: € 175.047,-. Gerealiseerd.
Berden-Pot Beheer bv in Axel in 2021: € 235.319,-. Nog te realiseren.

De Stichting Administratiekantoor van Aandelen Berden Groep heeft ook in deze drie bv’s een aandeel. A. Schunck bv werd per 1 mei 2019 weer bestuurder bij Berden-Pot Beheer bv.

Deel IV
In het volgende artikel gaan we verder waar we eigenlijk waren gebleven: de alsmaar voortdurende wijzigingsverzoeken. Dan kunt u ook lezen hoe een persoonlijk en politiek contact door Berden zakelijk wordt ingezet om de subsidie toch veilig te stellen.

Gepubliceerd in Onderzoek
vrijdag 07 juli 2023 07:41

Stephan Satijn I - Wethouder

Op 23 juni jl. werd het nieuwe college van GS geïnstalleerd. Dat college slingerde met de titel van het coalitieakkoord gelijk de eerste leugen de wereld in: Elke Limburger telt. Wie het ook bedacht heeft, het getuigt van een ongekend cynisme, gezien de samenstelling en achtergronden van dit college, ondersteunt door topambtenaren die parallel daaraan op dezelfde voet verder gaan als ze onder Theo Bovens en Ger Koopmans al deden. Beeldvorming als vanouds. Tegengestelde praktijk idem dito.

De Venlose inbreng in het nieuwe college is in verhouding tot de rest van Limburg onevenredig groot. Drie van zes gedeputeerden komen uit Venlo. Léon Faassen (BBB), Jasper Kuntzelaers (PvdA) en Stephan Satijn (VVD). Stephan Satijn is de enige die ook deel uitmaakte van het vorige college.

Stephan Satijn klokkenluider Venlo provincie Limburg 1

Meerdere Limburgers (met name in Venlo) vragen zich sinds zijn benoeming in 2021 af hoe Stephan Satijn in hemelsnaam daar heeft kunnen belanden, aangezien allang bekend is dat hij op zijn zachts gezegd een meer dan twijfelachtige reputatie heeft en aantoonbaar betrokken is geweest bij dossiers waar hij in Maastricht ook tegenaan loopt. Of hij die ook allemaal onder de aandacht heeft gebracht van de screeningscommissie valt nog te bezien. In elk geval is gezien de opstelling van het meldpunt bestuurscultuur wel al duidelijk dat hij in bescherming wordt genomen door topambtenaren en een Gouverneur die juist zouden moeten zorgen voor meer transparantie en integer handelen.

Stephan Satijn, van 2011 t/m 2018 wethouder in Venlo en sinds 2021 gedeputeerde (Economie, Financiën en Bedrijfsvoering, Public affairs). Daartussen had hij diverse baantjes, waaronder interim-voorzitter van de Economic Development Board, waar hij als wethouder in Venlo van 2016 t/m 2018 ook al lid van was. De Economic Development Board werd eind 2022 in een nieuwe stichting gegoten: Economic Development Board Crossroads Limburg. Stephan Satijn laat zich er graag mee zien. Verder was hij o.a. Muntmeester bij de Koninklijke Nederlandse Munt, lid van de RvC van het MECC, en voorzitter RvC van het StartersCentrum Limburg. Maar laten we even terugblikken op zijn Venlose periode.

Taxi
Satijn kwam in 2015 in opspraak vanwege het teveel gebruikmaken van taxi’s binnen de gemeente waarbij de kosten die gemaakt werden t.b.v. privégebruik ook nog eens bij de gemeente in rekening werden gebracht. Na een interne controle moest hij 1000 euro terugbetalen over een periode van 4 maanden in 2013 en 2014. Het werd landelijk nieuws maar liep uiteindelijk met een sisser af.

In een artikel van De Limburger van 28 juli 2018 werd opgeworpen dat de rel om de taxi’s enkel te maken had met ‘verkeerde beeldvorming waar hij slachtoffer van was’ en zijn privé leven (echtscheiding) in die periode ‘onderwerp van menig roddel was.’

Groep Heylen
Op 13 september 2017 werd bekend gemaakt dat Stephan Satijn naast zijn wethouderschap tot bezoldigd Muntmeester bij de Koninklijke Munt was benoemd. Eigenaar van de Koninklijke Munt was en is de Groep Heylen uit België. Stephan Satijn had kort voor de benoeming aangegeven na de verkiezingen van 2018 niet terug te willen keren als wethouder. GroenLinks stelde op 25 september 2017 vragen aan het college van B&W i.v.m. (schijn van) belangenverstrengeling, aangezien de Groep Heylen een zakenpartner was van de gemeente Venlo met als portefeuillehouder Stephan Satijn.

In maart 2015 werd vanuit de portefeuille van Stephan Satijn een RIB (2015/25) opgesteld met de aankondiging dat de Groep Heylen op Trade Port Noord een Logistic Campus van 140.000 m2 zou gaan bouwen. Het terrein werd door de provincie Limburg aangekocht onder verantwoordelijkheid van oud-wethouder van Venlo en destijds gedeputeerde Twan Beurskens (VVD). Het perceel werd vervolgens door de provincie in erfpacht gegeven aan de Groep Heylen.

In 2017 werd door de provincie Limburg een tweede perceel in Venlo aangekocht: het voormalige DSM-Andeno. Dit keer ruim 10 hectare. Kosten: € 12 miljoen. Op dit perceel zou de Groep Heylen in opdracht een distributiecentrum bouwen en dat vervolgens verhuren aan Broekman Logistics. Zowel Twan Beurskens als Stephan Satijn voerden het woord. De aankondiging van deze tweede koop en uitvoering door de Groep Heylen vond enkele weken voor bekendmaking van de bezoldigde nevenfunctie als muntmeester plaats. Bij het startsein van de officiële bouw, op 28 maart 2018, gaven beide bestuurders acte de présence.

Op de vragen van GroenLinks gaf het college in de persoon van burgemeester Antoin Scholten al een dag later antwoord. Antoin Scholten vond het vooral positief dat een vertrekkend wethouder zich (vooruitlopend) oriënteerde op zijn toekomst. Daarbij vond hij het ook nog eens een eervolle functie. Volgens Scholten zou Satijn zo’n 8 dagdelen per jaar kwijt zijn aan zijn nevenfunctie en voorzag geen enkel probleem in combinatie met zijn wethouderschap. GroenLinks haalde nog als noot de vers in het geheugen liggende raadssessie aan n.a.v. het integriteitsonderzoek naar Martin Camp (VVD):

Stephan Satijn klokkenluider Venlo provincie Limburg 2
Antwoorden college van B&W d.d. 26 september 2017:

Stephan Satijn klokkenluider Venlo provincie Limburg 3
Gezien het tijdsverloop is het echter meer dan aannemelijk dat de tweede transactie met de Groep Heylen en het aangaan van de functie Muntmeester zich hebben gekruist. Hoe dit laatste in zijn werk is gegaan en wanneer en van wie het initiatief kwam blijft onbekend. Ook wanneer Stephan Satijn dit binnen het college van B&W heeft gemeld. Daarbij, de schijn van belangenverstrengeling werd wel degelijk gewekt. Want waarom wachtte Satijn niet tot ná zijn wethouderschap? Die vraag werd niet gesteld, en kwam dus ook geen antwoord op.

Klokkenluider
Begin 2016 werd er bij de gemeente Venlo onder de Regeling melding vermoeden misstand (klokkenluidersregeling) intern een melding gedaan betreffende Stephan Satijn. De klokkenluider is ingehuurd via deatcheringsbureau Driessen. Onder de regeling melding vermoeden misstand zijn ook ingehuurde medewerkers beschermd. Ongevraagd ontslag en het niet verlengen van een aanstelling voor bepaalde tijd zijn bijvoorbeeld verboden.

We zullen niet teveel inhoudelijk ingaan op de melding zelf, maar zoveel mogelijk de feiten inzake de omgang met de klokkenluider en de afhandeling van de melding beschrijven, met een directe betrokkenheid van Stephan Satijn. Daarop volgt nog de houding van de provincie Limburg m.b.t. het wederom indienen van die melding door de klokkenluider bij het Meldpunt bestuurscultuur, zowel in 2021 als in 2022. Immers, de melding werd en is nog steeds niet onderzocht. U kunt na het lezen de patronen herkennen waarom meldingen over (vermoede) misstanden altijd zolang blijven liggen en alsmaar dezelfde problemen blijven veroorzaken, en daarbij vaak ook nog alleen maar groter worden.

Melding
Op 31 maart 2016 deed een klokkenluider bij de gemeente Venlo melding van een vermoede misstand m.b.t. Stephan Satijn. Die melding werd in aanwezigheid van de juridisch controller van de gemeente Venlo en twee ingehuurde onderzoekers van EY mondeling uit de doeken gedaan. Zowel de juridisch controller als één onderzoeker van EY maakten daarbij handgeschreven aantekeningen, aangezien het gesprek op verzoek van de klokkenluider niet werd opgenomen. Het betrof immers een zittende wethouder, en de kans was groot dat die melding nadelig zou kunnen uitpakken voor de klokkenluider, ongeacht de schriftelijk toegezegde rechtsbescherming door de gemeente Venlo.

In het kort ging de melding over het bevoordelen van (vrouwelijke) personen uit de kennissenkring van Stephan Satijn, met opdrachten en subsidies uit de portefeuille van Stephan Satijn. Bij de inhuur van een coach werd zelfs provinciale subsidie gebruikt die daarvoor niet bedoeld was, en ook helemaal niet tot zijn portefeuille behoorde.

De melding over Stephan Satijn was onderdeel van het veel grotere dossier Q4 en werd uiteindelijk niet onderzocht, zoals vele andere zaken. Wat de juridisch controller en de onderzoekers van EY echter exact hadden gedaan om de melding wel of niet te toetsen bleef onduidelijk. Wel werd door de klokkenluider per e-mail en in een gesprek nog een paar keer de ‘dubieuze’ inhuur van de coach onder de aandacht van zowel de ambtelijke controllers als de onderzoekers van EY gebracht. Tevergeefs.

De klokkenluider kreeg al snel te maken met het onder druk zetten door leidinggevenden om vooral geen informatie meer te delen met de onderzoekers en geen signalen meer af te geven m.b.t. het lopende, door directie en collegeleden beïnvloede onderzoek.

Vervolgens werd maandenlang om openheid van zaken verzocht over wie exact verantwoordelijk was voor het onder druk zetten en benadelen. Het college (met wethouder Stephan Satijn) gaf niet thuis, en de verantwoordelijke ambtenaren hielden hun mond. De aanstelling van de gedetacheerde klokkenluider werd uiteindelijk begin 2017 voortijdig beëindigd op ‘bedrijfseconomische gronden.’ Die grond bleek bedrog. De gemeente Venlo betaalde 3 maanden lang alle kosten voor de thuiszittende klokkenluider aan detacheringsbureau Driessen, tot het einde van zijn contract. In de tussentijd werd niet alleen een niet ingewerkte ambtenaar op zijn functie gezet, maar vond er ook nog eens extra inhuur plaats voor opgelopen achterstand en werkzaamheden die de klokkenluider eerder alleen uitvoerde. Tegen driedubbele kosten.

Portefeuillehouder
Stephan Satijn was tijdens het ontslag van de klokkenluider portefeuillehouder van het cluster waar de klokkenluider werkte. Ook de ingehuurde interim-manager en Afdelingshoofd Roel Versleijen (VVD) die beiden de opdracht gaven voor het ontslag en de extra inhuur vielen onder de verantwoordelijkheid van Stephan Satijn. Dat ontslag kwam ook nog eens tijdens het raadsonderzoek Q4 dat was opgestart na twee eerdere onderzoeken n.a.v. de meldingen van een externe melder en de klokkenluider. Stephan Satijn was niet alleen deel van de meldingen, maar was ook verantwoordelijk wethouder zowel voor als tijdens het voortijdige ontslag, het betaald thuiszitten en de volstrekt onnodige kosten voor de extra inhuur.

Raadsvergadering
In de raadsvergadering van 8 juni 2017 werd door de SP-fractievoorzitter Ton Heerschop een opmerking gemaakt over ‘het belachelijk maken van de klokkenluider’ door collegeleden en dat er binnen de organisatie ‘geen veilige omgeving voor klokkenluiders is.’

In een daarop volgende e-mail aan de klokkenluider werd over die uitspraken nadere uitleg gegeven. De fractievoorzitter bleek zijn opmerking te hebben gemaakt n.a.v. een gesprek met burgemeester Antoin Scholten en directeur/secretaris Piet Lucassen, waarin zowel de klokkenluider als zijn motivatie in twijfel werden getrokken. Daarmee werd de aandacht van de misstanden op de klokkenluider verlegd.

E-mail SP-fractievoorzitter Ton Heerschop d.d. 11 juni 2017:

“Dit laat onverlet dat de persoon (…) is weggezet om zo de schade aan de organisatie te beperken. Dat is een ronduit laffe poging om de aandacht af te leiden van het werkelijke probleem.”

“Niet voor niets haalde ik in mijn bijdrage afgelopen week aan dat een organisatie alleen goed kan functioneren als mensen zich er veilig in voelen. Dat was een nadrukkelijke hint richting het optreden van Lucassen. Wat mij betreft is die man niet te handhaven.”

Algemeen directeur/secretaris Piet Lucassen stapte in navolging van twee wethouders en vier dagen ná bovenstaande e-mail per direct op. Met een uitgebreide financiële vertrekregeling én vergezeld van zijn gratis verkregen werklaptop en werktelefoon. Gegevensdragers van documenten waar de klokkenluider i.v.m. zijn ontslag om had verzocht.

Verslag Proces verbaal hoorzitting 24 juli 2017:

Stephan Satijn klokkenluider Venlo provincie Limburg 4

Pas in 2019 werd de klokkenluider door het college van B&W in een klachtbehandeling meegedeeld dat de in bovenstaande hoorzitting genoemde e-mails en agenda van directeur/secretaris Piet Lucassen in 2017 waren gewist, lopende twee juridische procedures, met medeweten van Juridische Zaken en het college van B&W, inclusief Stephan Satijn.

Dat niet alleen. Na de hoorzitting van 24 juli 2017, waar nog eens uitdrukkelijk werd gewezen op documenten die dienden te worden verstrekt, werd het besluit op bezwaar niet door het voltallige college in de vergadering van 5 september 2017 genomen, maar in afwijking daarvan een dag later persoonlijk door wethouder Stephan Satijn.

Besluit op bezwaar Wob- en Wbp-verzoek inzake voortijdige beëindiging aanstelling per 1 april 2017, d.d. 6 september 2017:

Stephan Satijn klokkenluider Venlo provincie Limburg 5

Aangezien de gemeente Venlo, de provincie Limburg en detacheerder Driessen na het voortijdige ontslag in 2017 aansprakelijk werden gesteld voor alle materiële en immateriële schade, bleef de klokkenluider verzoeken om documenten die de hele gang van zaken bloot moest leggen. Veel documenten waarvan aannemelijk en zelfs aantoonbaar was dat ze er moesten zijn, werden niet verstrekt, of werd over verklaard dat deze niet (meer) bestonden.

Ook over de melding van de klokkenluider over Stephan Satijn werd geen document verstrekt. Wel werd uiteindelijk bevestigd dat in 2016 een melding was gedaan.

Besluit college van B&W op Wob- en AVG-verzoek d.d. 9 oktober 2018:

Stephan Satijn klokkenluider Venlo provincie Limburg 6

Stephan Satijn was toen geen wethouder meer. Het nieuwe CDA- en VVD-loze college trad in mei 2018 aan. Het besluit werd echter niet opgenomen in de openbare besluitenlijst van het college, en staat niet in de agenda en de notulen van genoemde datum vermeld. Aanwezig tijdens die vergadering was wethouder Ad Roest die na de provinciale bestuurscrisis in 2021 met Stephan Satijn gedeputeerde werd.

Eerder genoemde handgeschreven notities (dienen te) berusten bij de juridisch controller en EY. De notities, inclusief alle onderliggende documenten, waaronder conceptrapporten en interviewverslagen van het onderzoek Q4, berusten in elk geval sinds 2016 onder de verantwoordelijkheid van het college van B&W bij EY. Het college weigert deze echter sindsdien, ook na een hernieuwd verzoek, te verstrekken, ook al vallen deze onder de Archiefwet, de Wet openbaarheid van bestuur (Wob), en sinds 2022 onder de Wet open overheid (Woo). Beroep werd in juli 2022 ingediend.

In een separate procedure werd de klokkenluider in navolging van het college van B&W ook door een advocaat van AKD erkend als klokkenluider. Echter alleen maar tot zijn ontslag, hoewel de betaling door de gemeente Venlo nog 3 maanden doorliep evenals de (verboden) nadelige gevolgen tot de dag van vandaag.

Proces Verbaal Hoorzitting inzake Wob-verzoek klokkenluidersdossier d.d. 19 november 2020:

Stephan Satijn klokkenluider Venlo provincie Limburg 7Stephan Satijn klokkenluider Venlo provincie Limburg 8

Het is opmerkelijk het door de gemeente Venlo ingehuurde AKD te zien terugkeren in verschillende dossiers waarbij meerdere Limburgse bestuursorganen zijn betrokken. AKD is bijvoorbeeld al ruim 10 jaar de huisadvocaat van de provincie Limburg. Die gaf er inmiddels miljoenen euro’s aan uit. AKD is ook terug te vinden in een langslepend dossier betreffende een oud-ambtenaar die zich ook meldde bij het meldpunt bestuurscultuur. Alleen de advocaatkosten voor die gemeente bedragen inmiddels € 750.000,-.

Detacheringsbureau Driessen werd buiten al lopende overeenkomsten met Midden en Noord-Limburgse gemeenten in 2022 opnieuw door de provincie Limburg gecontracteerd voor de inhuur van flexibele arbeid en de detachering van trainees. Kort daarop volgde in De Limburger een publicatie over misdragingen door een trainee die via Driessen door de provincie was ingehuurd. De werkelijke reden voor zijn ontslag werd echter door beide partijen zoveel mogelijk binnenskamers en buiten zijn dossier gehouden om zijn verdere (politieke) carrière niet te schaden. In die casus werd AKD weer voor advies door de provincie ingehuurd.

Het dossier van de klokkenluider is niet gesloten. U ziet echter wie al die tijd profiteert en wie niet. Wie carrière maakt en wie niet. En wie wordt beschermd, en wie niet. Elke Limburger telt, beweert GS. Er is nog nooit zo hard gelachen in de onder water gelopen catacomben van het gouvernement.

Gepubliceerd in Onderzoek
dinsdag 22 augustus 2023 10:16

Stephan Satijn II - Gedeputeerde

Meldpunt bestuurscultuur 2021
U kon eerder lezen dat de melding over Stephan Satijn in 2016 bij en door de gemeente Venlo nooit werd onderzocht, ondanks (gedeeltelijke) bezwaren van de klokkenluider. Aangezien na het voortijdige en onrechtmatige ontslag nieuwe bronnen met aanvullende informatie de melding bevestigden, werd op 29 juni 2021, de dag dat De Limburger de namen van de kandidaat-gedeputeerden publiceerde, de melding opnieuw ingediend bij het inmiddels geopende Meldpunt bestuurscultuur van de provincie Limburg.

Die melding ging vergezeld van meerdere documenten. Aanvullingen werden in augustus en oktober 2021 gestuurd. Bureau Berenschot verrichte destijds - veelal anoniem - de ondersteuning bij de afhandeling van de meldingen. Op de gehele melding kwam buiten een standaard ontvangstbevestiging geen enkele uitleg over wat er met de melding was gebeurd. Deze structurele houding bij de meeste meldingen en het deplorabele rapport ‘Engelen bestaan niet’ dat door de Commissie met als voorzitter Arno Visser (VVD) eind januari 2022 werd gepubliceerd, leidde tot het tweede meldpunt.

Bij de melding in 2021 werd ook gewezen op parallel lopende procedures bij zowel de gemeente Venlo als bij de provincie i.v.m. het opvragen van documenten onder de Wet openbaarheid van bestuur (WOB). Dit gegeven is vaak terug te zien: enerzijds wordt van de melder verlangd de melding zo goed mogelijk te onderbouwen, anderzijds is het bestuursorgaan waar de melding over gaat en zelfs waar de melding bij wordt ingediend, zelf partij in procedures waar het verstrekken van informatie/documenten in sommige gevallen jarenlang actief wordt tegengewerkt.

De informatiepositie en -voorziening is scheef. Cruciale informatie wordt niet met de melder gedeeld of komt pas in een veel later stadium boven water.

Gedeputeerden Venlo
Het meldpunt en de externe Adviescommissie van de provincie Limburg werden ook nadrukkelijk gewezen op de twee voormalige wethouders van de gemeente Venlo die in 2021 gedeputeerden werden: Ad Roest (EENLokaal - 2018 t/m 2021) en Stephan Satijn VVD - 2011 t/m 2018). Alles draait namelijk om (voor)kennis, al dan niet uit vorige functies, beslissingsbevoegdheid, en daarmee gepaard gaande (persoonlijke) loyaliteit en (partij)politieke belangen:

Stephan Satijn klokkenluider Venlo provincie Limburg 9
Screening kandidaten 2021
De screening van de kandidaat-gedeputeerden gebeurde onder wnd. gouverneur Johan Remkes (VVD). Alle kandidaten ondergingen een risicoanalyse integriteit uitgevoerd door Bureau Berenschot. Daarbij werd voornamelijk gekeken naar voorgaande functies en nevenfuncties om (de schijn van) belangenverstrengeling te voorkomen. Als aanvulling werd een Commissie Risicoanalyse Integriteit ingesteld die op basis van de individuele screeningsrapporten gesprekken aanging met de kandidaten. Deze commissie bestond uit twee personen: Kitty Nooy, oud-hoofdofficier van Justitie en portefeuillehouder integriteit bij het OM, en Joan Leemhuis- Stout (VVD), oud-ambtenaar, -dijkgraaf, -CdK, en -wnd. burgemeester. Opmerkelijk: Kitty Nooy was tegelijkertijd lid van de Commissie Visser die de meldingen ontving en weer ondersteunt werd door Bureau Berenschot.

Verslag conclusies en adviezen d.d. 25 juni 2021:

Stephan Satijn klokkenluider Venlo provincie Limburg 10
Geheimhouding
Verdere aanbevelingen en adviezen in het verslag worden door de provincie niet openbaar gemaakt. Ook het risicoprofiel van Stephan Satijn valt volgens GS onder geheimhouding. Het college (minus Stephan Satijn) beroept zich daarbij op artikel 5.1 lid 2 sub e en i van de Woo (het goed functioneren van de Staat, andere publiekrechtelijke lichamen of bestuursorganen): een weigeringsgrond die helemaal niet deugt, maar de laatst tijd vaker wordt aangedragen om geen inzage te verschaffen in documenten en procedures op de lange baan te schuiven.

Memorie van toelichting inzake de i-grond: ‘De uitzonderingsgrond kan echter niet worden ingeroepen om misstanden als zodanig te verbloemen of met het argument dat openbaarmaking leidt tot verlies van vertrouwen in de overheid bij het publiek, waardoor een bestuursorgaan niet goed meer zou kunnen functioneren. Als uit nieuwe feiten of nieuwe afwegingen volgt dat eerder ingezet beleid onjuist is uitgevoerd of op onjuiste aannames is gebaseerd, dient een bestuursorgaan daar op de gebruikelijke manier verantwoording over af te leggen en is een goede en democratische bestuursvoering in beginsel gebaat bij openheid over een dergelijke aangelegenheid.’

Ook het Adviescollege Openbaarheid en Informatiehuishouding (ACOI) concludeert dat de i-grond ondeugdelijk wordt toegepast. Sinds 2022 is daar zelfs jurisprudentie over. Het is geen verschil van uitleg of inzicht wat de provincie hier laat zien, maar het actief en bewust zoeken naar obstructie i.p.v. transparantie. Een houding die u ook kunt terugzien in het niet willen vrijgeven van het al in december 2022 naar de provincie Limburg gestuurde feitenrelaas inzake de gronddeals vanaf 2019 met en door de directeur van Grondexploitatiebedrijf Californië BV. Zelfs niet nadat De Limburger er de hand op wist te leggen en erover publiceerde. Staten en gemeenteraden staan achteraan in de rij. Portefeuillehouder is Stephan Satijn. Die zou normaliter vanaf zijn installatie in 2021 weet moeten hebben van dit dossier.

Chronologie

Stephan Satijn klokkenluider Venlo provincie Limburg 11Stephan Satijn klokkenluider Venlo provincie Limburg 12

De vraag is echter of de Commissie Visser op de hoogte werd gebracht van de melding over Stephan Satijn, ingediend vier dagen na het gesprek tussen hem, Kitty Nooy en Joan Leemhuis- Stout (VVD) van de Commissie Risicoanalyse Integriteit? En of Stephan Satijn uit eigen beweging ook alles heeft benoemd tijdens dat gesprek, inclusief zijn verantwoordelijkheid en handelen inzake de klokkenluider? Bij de provincie Limburg waren ze op topambtelijk niveau al jaren van de integriteitsonderzoeken in Venlo tot in detail op de hoogte, simpelweg omdat de provincie erbij betrokken was. Ook wat betreft de klokkenluider. GS had er een actieve rol in. De provincie werd in 2017 aansprakelijk gesteld vanwege het handelen van Ger Koopmans richting B&W Venlo (het doorspelen van een externe melding inclusief persoonsgegevens). Een klacht over Ger Koopmans werd vervolgens door Ger Koopmans zelf afgehandeld. Gouverneur Theo Bovens stond erbij en keek ernaar.

Banencarrousel
Een van de gedeputeerden die recent meebesliste op het Woo-verzoek waarbij documenten over Stephan Satijn werden verstrekt is Michael Theuns (CDA), ambtenaar bij de provincie Limburg vanaf 2017. Enkele maanden voor de presentatie van het rapport van de Commissie Visser ging hij in november 2021 als senior adviseur in dienst bij Bureau Berenschot. Michael Theuns maakte begin 2023 een uitstapje naar de provinciale politiek, als statenlid en fractievoorzitter, voordat hij in juni 2023 collega werd van Stephan Satijn.

U ziet hoe meerdere zaken en personen niet alleen heel dicht naast elkaar lopen, maar ook door elkaar, met zakelijk en persoonlijke belangen, partijpolitieke overlap, en loyaliteit die (mogelijk) niets van doen heeft met het algemeen belang. Wat betreft de meldingen en het functioneren van de Commissie Visser en Bureau Berenschot kan niets meer worden gecontroleerd: alles werd in opdracht gewist. Volledig in strijd met een deugdelijke vastlegging van het besluitvormingsproces en controle op een goede en democratische bestuursvoering. Met dank aan Johan Remkes (VVD) en Arno Visser (VVD). De laatste is inmiddels voorzitter van Bouwend Nederland waar hij de Limburgse klusjesman Maxime Verhagen (CDA) opvolgde.

Interne memo integriteitsaspecten portefeuilleverdeling d.d. 5 juli 2021:

Stephan Satijn klokkenluider Venlo provincie Limburg 13
E-mails tussen de kabinetschef en de algemeen directeur/secretaris d.d. 5 juli 2021:

Stephan Satijn klokkenluider Venlo provincie Limburg 14
Gezien de portefeuille van Stephan Satijn vanaf 2021 zijn er talloze dossiers waar hij als wethouder (2011 t/m 2018) en privé persoon (2018 t/m 2021) langdurig mee te maken had. De provincie Limburg heeft op veel van die dossiers een majeure invloed i.v.m. grondbeleid, subsidies, toezicht en handhaving. Miljoenen euro’s vloeien op projectbasis richting gemeenten, bv’s en gemeenschappelijke regelingen. Het toezicht op een juiste besteding van al dat geld is echter ronduit pover. Veel hangt af van hoe buigzaam de onderlinge ambtelijke en bestuurlijke verhoudingen zijn. En gezichtsverlies, zoals bij de Campus Greenport Venlo, vermijd men liever door er weer meer geld in te pompen.

Meldpunt bestuurscultuur 2022
Na een oproep van gouverneur Emile Roemer aan eerdere melders, werd de melding over Stephan Satijn uit 2021 opnieuw en één op één ingediend. U gaat lezen hoe dat in zijn werk gaat, na alle integriteitskwesties, fiasco’s van onderzoeken en het propageren van een nieuwe bestuurscultuur. Dan begrijpt u ook waarom daar op deze manier nooit iets van terecht zal komen.

De melding werd op 21 april 2022 ingediend en pas op 21 december 2022 besproken tussen de ingehuurde programmamanager bestuurscultuur, een notulist, de melder en zijn vertrouwenspersoon. In de tussentijd werd meermaals om opheldering gevraagd over het verloop van de melding, zonder resultaat. In juli 2022 werd na een verzoek van de programmamanager nog door de melder toestemming gegeven om advies in te winnen bij de gemeente Venlo.

Al snel bleek dat er helemaal geen onderzoek was verricht. Een conclusie was er wel: ‘Geen relevante strafrechtelijke- en/of integriteit kwesties zijn waar te nemen.’ Waar die conclusie op was gebaseerd werd niet uitgelegd noch onderbouwd. Wel waren er ‘een aantal interessante waarnemingen.’ Wat die waren werd ook niet duidelijk. Tijdens en na het gesprek werden de volgende zaken echter (ook door de ingehuurde programmamanager) bevestigd:

Stephan Satijn
Stephan Satijn werd niet ingelicht over de melding. Bij de gemeente Venlo werd geen advies ingewonnen ondanks het verzoek daartoe en de gegeven toestemming. Over het waarom werd geen deugdelijke uitleg gegeven. Het college van B&W Venlo heeft niet vrijwillig informatie verstrekt over de melding in 2016 bij het kandidaatstelling van Stephan Satijn in 2021. Het is verder meer dan aannemelijk dat Stephan Satijn zelf ook niet de melding heeft aangekaart tijdens de gesprekken met Bureau Berenschot en de Commissie Risicoanalyse Integriteit. Gezien de integriteitsonderzoeken die in 2016 en 2017 in Venlo liepen i.c.m. de eerdere taxiritjes van Stephan Satijn en zijn aangegane nevenfunctie als Muntmeester tijdens zijn wethouderschap (Groep Heylen), had op zijn minst een dieper gravende screening dienen plaats te vinden.

Clustermanager AJZ
In een separate procedure bij de provincie Limburg werd nog voor het gesprek van 21 december 2022 uit documenten duidelijk dat de clustermanager Algehele Juridische Zaken zelf betrokken en volledig op de hoogte was van de melding inzake Martin Camp (VVD) waarbij jarenlang bewust documenten werden achtergehouden door de provincie Limburg. Zijn naam werd namelijk onder de Woo in al beschikbare maar nog deels zwartgelakte documenten vrijgegeven. Deze clustermanager zat eerder aan bij twee gesprekken met de gouverneur, de melder en zijn vertrouwenspersoon en had al die tijd weet van het frauduleus handelen in deze casus, maar hield zijn mond. Er bleek sinds 2016 zowel een intern als extern juridisch advies te liggen waarbij de verleende ontheffing aan Martin Camp diende te worden ingetrokken. Stephan Satijn maakte ten tijde van drie integriteitsonderzoeken, waaronder naar Martin Camp, deel uit van het college van B&W.

Trainee/notulist         
De aanwezige notulist bij het gesprek van 21 december 2022 bleek na research een trainee van RichtingZuid te zijn en sinds mei 2022 lid van het programmateam Bestuurscultuur. Daarnaast bleek hij ook bijna het gehele jaar 2022 als trainee een opdracht bij de gemeente Venlo te hebben uitgevoerd. Deze combinatie van werkzaamheden is volstrekt ongepast aangezien er meerdere meldingen over de gemeente Venlo werden ingediend. De trainee heeft van deze kennis kunnen nemen terwijl hij werkzaam was bij en voor de gemeente Venlo.

Verder bleek hij een maand eerder, op 14 november 2022, dagvoorzitter te zijn geweest bij een door de provincie Limburg en het LIOF georganiseerde bijeenkomst in Herten, genaamd Limburg Leisure PLUS Event. Een kans die hij volgens eigen zeggen te danken had aan gedeputeerde Stephan Satijn die hij ter plaatse ook interviewde. Een verre van professionele gang van zaken.

Een trainee is geen kundig persoon om kennis te nemen van tientallen vertrouwelijke meldingen inzake (vermoede) misstanden, integriteitsschendingen en mogelijke strafbare feiten, en daarbuiten ook nog eens parallel werkzaamheden te verrichten voor een organisatie en een persoon die onderdeel zijn van die meldingen. Elke schijn dient immers te worden vermeden.

Woordvoerder
Deze trainee en notulist van het programmateam bestuurscultuur is per 1 mei 2023 in vaste dienst bij de provincie en momenteel woordvoerder van gedeputeerde Marc Caldenberg (SP).

College van GS 2023
Op 23 juni 2023 werd het nieuwe college geïnstalleerd. Weer werden van tevoren risicoanalyses opgesteld en onderzoeken verricht. Ook over en naar Stephan Satijn.

Brief CdK Emile Roemer aan de commissie onderzoek geloofsbrieven d.d. 16 juni 2023 inzake Risicoanalyse integriteit kandidaat-gedeputeerden:

Stephan Satijn klokkenluider Venlo provincie Limburg 15
Commissie voor het Onderzoek van de Geloofsbrieven d.d. 19 juni 2023:

Stephan Satijn klokkenluider Venlo provincie Limburg 16
Wat zijn de precieze beheerafspraken m.b.t. de beleggingen c.q. de grondposities? Proxorao bv is sinds 2009 het persoonlijke beleggingsvehikel van Stephan Satijn, al voor hij in 2011 wethouder werd. Maar waarin werd en wordt eigenlijk door hem belegd?

Bij ervaringsdeskundigen gaat ook een belletje rinkelen bij het lezen van CAPRA advocaten. Huisadvocaat van de provincie Limburg AKD advocaten, Necker van Naem, Governance & Integrity, Bureau Berenschot, recherchebureau Hoffmann et cetera. De advies- en integriteitsindustrie die door de overheid tegen een royale vergoeding aan de lopende band wordt ingehuurd.

Follow the Money (FTM) bestede in 2019 uitgebreid aandacht aan een aantal bureaus die stelselmatig betrokken waren en nog steeds zijn bij arbeidsgeschillen met ambtenaren en klokkenluiderszaken. Daarbij worden buitensporig kosten gemaakt waarbij ambtenaren, melders en klokkenluiders zoveel mogelijk op afstand en onder druk worden gezet, en worden beschadigd. Enkele casus uit Limburg worden in de artikelen ook benoemd.

Brief CdK Emile Roemer aan de commissie onderzoek geloofsbrieven d.d. 21 juni 2023 inzake Risicoanalyse integriteit kandidaat-gedeputeerden: aanscherping collectieve en individuele beheerafspraken:

Stephan Satijn klokkenluider Venlo provincie Limburg 17
Niet alle zaken die (de schijn van) belangenverstrengeling of erger zouden kunnen veroorzaken worden hier benoemd. De Economic Development Board / Crossroads Limburg bijvoorbeeld. Ook geen woord over de melding bij de gemeente Venlo in 2016 noch de meldingen bij de provincie Limburg in 2021 en 2022. Gouverneur Emile Roemer concludeerde in zijn afrondende brief d.d. 21 maart 2023, een jaar ná de melding, dat n.a.v. het niet verrichte onderzoek door het meldpunt bestuurscultuur:

‘Op basis van alle informatie heb ik in de eerste plaats geconcludeerd dat het - in navolging van de commissie Visser - niet opportuun is om over deze meldingen in overleg te treden of anderszins nader contact te zoeken met de gemeente Venlo.’

Voor wat betreft (…) de heer Satijn stel ik vast dat het hierbij om enkele anonieme en voor mij verder niet te beoordelen situaties gaat. Zonder nadere concretisering rest mij niets anders dan deze suggesties terzijde te leggen.’

Gouverneur Emile Roemer beroept zich hier op anonieme bronnen. De melder was echter niet anoniem, maar weigerde ter bescherming van zijn bronnen wel de namen van dezen te noemen. De melding zelf was concreet genoeg. De motivering dat de melder de bronnen niet bij naam noemde ‘…omdat deze in een soortgelijke positie terecht kunnen komen als (de melder) zelf. (…) gezien de risico’s van benadelingen’, had voor de programmamanager bestuurscultuur en gouverneur Emile Roemer geen enkele waarde.

Recent heeft de provincie Limburg ook aangegeven de aanbeveling van de Zuidelijke Rekenkamer en het advies van de Staten om een onafhankelijk integriteitsbureau in te stellen, niet op te volgen, maar te hebben gekozen voor inpassing van het meldpunt in de bestaande organisatie. Dat betekent meer van hetzelfde. En de ingestelde regeling voor het melden van misstanden door niet-werknemers is bij voorbaat gedoemd te mislukken. Want wie handhaaft de rechtsbescherming als dat al niet gebeurd bij voorliggende melders en klokkenluider? Dit is geen ambtelijke en bestuurlijke onkunde, het is simpelweg arrogante onwil.

Begrijpt u nu hoe (vermoede) misstanden zolang kunnen voortduren? Het zijn telkens dezelfde patronen. Melders en klokkenluiders worden niet beschermd, niet naar behoren geïnformeerd, en cruciale informatie wordt achterwege gehouden. Betrokkenen hoppen van baantje naar baantje en gaan vrolijk verder. Hun wachtgeldregeling loopt ondertussen op. Waarom zou u nog op redelijke gronden en te goeder trouw een melding (vermoede) misstanden bij de overheid doen? En als u niet uitkijkt wordt u ook nog beschuldigd van het opzettelijk beschadigen van personen.

Limburg als vanouds: Samen uit, samen thuis.

Stephan Satijn klokkenluider Venlo provincie Limburg 18

Gepubliceerd in Onderzoek