Toon items op tag: wet open overheid

Sinds eind vorig jaar wordt er druk gebouwd in het centrum van Blerick. Die ontwikkeling is echter al sinds 2005 aan de gang. De eerste fase betrof de verplaatsing van gemeenschapshuis de Staay, de bouw van appartementen aan de Carleijsplaats en een geplande maar uiteindelijk geannuleerde ondergrondse parkeergarage. Sinds enige tijd speelt buiten de verdere bouw van appartementen ook de uitbreiding van Berden Plaza en de aangrenzende supermarkt.

Om dit allemaal te kunnen realiseren vond jarenlange opkoop, leegstand en uiteindelijke sloop plaats van (beeldbepalende) vooroorlogse panden, met tussentijds de nodige grondruil, doorverkoop, geschuif met parkeerplaatsen en allerlei zijpaadjes. Centrale rol daarin: de gemeente Venlo, Berden (zowel privé als zakelijk middels diverse bv’s, waaronder: Berden Meubelen bv, Berden bv, Somnus Venlo bv en Mosella bv) en achtereenvolgens Woningstichting Venlo-Blerick, opvolger Woonwenz en op dit moment woningstichting Antares. Wat de supermarkt betreft heeft zich in navolging van Albert Heijn nu Geert Benders (Beej Benders / Jumbo) aangesloten.

Centrumplan Blerick, oftewel de herontwikkeling van het Laurentiusplein en omgeving: Pontanusstraat, Laurentiusstraat, Steegstraat, en het gedeelte van de Maasbreesestraat dat weer leidt naar de hoek Pontanusstraat / Baarlosestraat. Wie de verkeerssituatie ter plekke kent weet hoe krap het soms manoeuvreren is. Niet voor niets geldt er – buiten de doorlopende Pontanusststraat / Baarlosestraat – sinds jaar en dag eenrichtingverkeer.

Belanghebbenden dienden jarenlang bezwaren in. De rechter kwam er meerdere malen aan te pas. De Raad van State schorste in 2015 het bestemmingsplan. In een tussenuitspraak werd de gemeente Venlo opgedragen gebreken te herstellen. Het zorgde allemaal voor veel vertraging.

Vorig jaar kon de laatste fase van de bouw beginnen: een voorlopige voorziening werd door de rechter afgewezen. In berichtgeving over de zitting die toen plaatsvond (De Limburger 13 augustus 2021) stond iets opmerkelijks: directeur Gerard Berden deed een beroep op de rechter om de bouw niet te blokkeren. Als motivering werd o.a. aangedragen dat de provinciale subsidie die in 2014 was verstrekt, zou worden ingetrokken als de bouw niet voor 30 september 2021 zou starten. Het zou gaan om € 760.000,-.

Verder werd de overlast voor omwonenden aangedragen. Daar moest een einde aan komen. Met name de stofontwikkeling op het terrein waar eerder twaalf panden aan de zijde van de Maasbreesestraat door de gemeente Venlo en Somnus Venlo bv werden gesloopt, en waar Berden al tijden tevergeefs de nog resterende eigenaren probeert uit te kopen. De rechter verklaarde twee weken later het beroep ongegrond. Begin dit jaar werd een tweede poging ondernomen om de bouw stil te leggen. Tevergeefs.


WOB / WOO
Op 2 december 2021 werd een Wob-verzoek bij de gemeente Venlo ingediend. Het college nam op 27 juni jl. een besluit, bijna 7 maanden later. Dat is een fikse overschrijding van de wettelijke beslistermijnen. Onder de WOB is dat hooguit 8 tot 10 weken inclusief zienswijze, onder de WOO vanaf 1 mei jl. zelfs twee weken korter. Een beroep niet-tijdig beslissen werd daarom ingediend en loopt nog. Evenals bezwaar. Inmiddels is namelijk duidelijk dat tientallen aantoonbare documenten (en aannemelijk zelfs veel meer) niet zijn verstrekt en ook niet zijn geweigerd op gronden onder de WOB en WOO.

Portefeuillehouder WOB / WOO en sinds het nieuwe college dit jaar ook van Juridische Zaken is burgemeester Antoin Scholten. Venlo Transparant wees eerder al op de stelselmatig ondermaatse juridische kwaliteitszorg m.b.t. integriteit en transparantie en de rol daarin van burgemeester Antoin Scholten.

Het verzoek was omvangrijk, dat wel. Vanaf 2005 werd alles opgevraagd. De gemeente Venlo is het bij WOB / WOO-verzoeken echter gewoon om nooit (dan alleen formeel m.b.t. de procedure) tussentijds te communiceren. Het college verstrekte uiteindelijk zo'n 2700 pagina’s. Deze zijn echter niet door het college gepubliceerd. Sterker nog, het collegebesluit is zelfs niet gepubliceerd. Het college doet dat dan zo:


Het besluit van 27 juni 2022 is er gewoon uitgeknipt en vervolgens gaat men 4 weken met vakantie. De vraag is of het besluit straks in de openbare besluitenlijst is terug te vinden. Het college hanteert namelijk een erg selectieve houding wat betreft het publiceren van besluiten op WOB / WOO-verzoeken. Stel je voor dat eenieder (zoals in de wet staat) komt te weten wat is opgevraagd en voor eenieder beschikbaar wordt.

Venlo Transparant wil geïnteresseerden de beschikbare documenten niet onthouden. Mocht u ze willen ontvangen dan kunt u een verzoek daartoe via het formulier sturen. U ontvangt een link waar u de verstrekte documenten kunt downloaden.

De provincie Limburg nam op 2 november 2021 een besluit op een Wob-verzoek inzake het Centrumplan Blerick. Normaliter worden de verstrekte documenten dan op de website gepubliceerd, tenzij het – zoals in dit geval – te grote bestanden zijn (zo'n 350 pagina's vanaf 2014). U kunt deze echter zonder probleem opvragen bij de provincie of u ontvangt deze tegelijkertijd met de documenten van de gemeente.

Heeft u trouwens interessante informatie over het Centrumplan Blerick en de betrokken partijen? Wilt u deze (al dan niet anoniem) delen? Venlo Transparant ontvangt het liefst zo concreet mogelijke informatie.

We kijken nog een keer naar het rapport van Prof. Dr. J.H.J. (Hans) van den Heuvel uit 2007. In het rapport wordt buiten een analyse van de gemeentelijke organisatie ook helder aangegeven wat juist de instrumenten zijn om Integriteit binnen de gemeente Venlo te borgen. Immers, als integriteitsbeleid niet wordt uitgevoerd en er niet op wordt gehandhaafd heb je aan alle goede intenties, rapporten, wetten en regelgeving niets. Dat zagen we al bij de casus Hubert Bruls, kort na het verschijnen van het rapport. ‘U kunt wel zeggen dat dat zo moet en hoort, maar…’

Prof. Dr. Hans van de Heuvel geeft een vrij accurate opsomming van integriteitsmaatregelen en instrumenten die – ook toen al – voorhanden zijn. Daar is buiten wat aanpassingen weinig in veranderd.

Citaat Prof. Dr. Hans van de Heuvel:
‘In het onderzoek staat om praktische redenen de ambtelijke organisatie centraal, al gelden veel voorschriften in en voor de ambtelijke dienst vanzelfsprekend ook voor bestuurders. Om tot een volledig beeld te komen, wordt daarom ook ingegaan op integriteitsmaatregelen voor het college van b&w en op instrumenten die de integriteit van de gemeenteraad (kunnen) waarborgen, want eigenlijk moet er in de praktijk geen onderscheid worden gemaakt tussen integriteitsbeleid voor politici, bestuurders en ambtenaren, dit alles vanuit de gedachte dat slechts een sluitend (samenhangend en geïntegreerd) integriteitsbeleid effectief is en omdat de onkreukbaarheid en geloofwaardigheid van de overheid zich niet tot ambtenaren beperken.’

Prof. Dr. Hans van den Heuvel onderscheid drie sectoren waar integriteitsinstrumenten zich op kunnen richten:

• Structuur van de organisatie
• Organisatiecultuur
• Personeelsbeleid

Daaruit volgen vele gedetailleerde aanbevelingen die vandaag de dag niet zouden misstaan, ook niet na de talloze grootschalige onderzoeken naar misstanden bij de gemeente Venlo, waar met de conclusies tot op heden weer weinig tot niets mee is gedaan. Let wel, het rapport is inmiddels van 15 jaar geleden. ‘U kunt dat wel vinden, maar...’

In het door de juridisch controller opgestelde jaarverslag 2009 (juni 2010) worden de instrumenten die Hans van den Heuvel in zijn rapport uit 2007 benoemde ook weer opgesomd. De juridisch controller is trouwens tot op heden dezelfde persoon en schuift sinds september 2021 ook wekelijks aan bij B&W als bestuurssecretaris.

Gedragsregels / instrumenten
Het merendeel van de (ambtelijke) regels op het gebied van integriteit zijn opgenomen in de Arbeidsvoorwaardenregeling (AGV). Het betreffen dan de volgende regels omtrent:

- de ambtseed
- gebruik van gemeentelijke goederen/ eigendommen
- nevenwerkzaamheden/ nevenfuncties/ financiële belangen
- het aanvaarden van relatiegeschenken en uitnodigingen
- onkostenvergoeding
- vertrouwenspersonen integriteit
- klokkenluiders
- de handelwijze bij het vermoeden van ambtsmisdrijven
- privacyreglement email- en internetgebruik

Bestuurlijk gelden voor het college van burgemeester en wethouders alsmede voor de gemeenteraad ieder een gedragscode.

Het lijken voldoende instrumenten om integriteit te borgen, maar je moet ze natuurlijk wel inzetten. Een verkokerde, naar binnen gerichte bestuurscultuur stelt op termijn andere belangen voorop. Personen die te lang dezelfde functie uitoefenen, niet gecorrigeerd worden (conform gedragsregels/instrumenten), ingehuurde jaknikkers, uit eigen netwerken verzamelde medewerkers. Het gevolg is een stramien van machtsuitoefening, waarbij de bescherming van enkelen, het groepsdenken en het behoud daarvan boven het algemeen belang komt te staan. ‘Wij doen dat zo, omdat wij gewend zijn dat zo te doen…’

Vermoeden van een misstand
Begripsbepaling conform de Arbeidsvoorwaarden van de gemeente Venlo: Een op redelijke gronden gebaseerd vermoeden met betrekking tot de gemeentelijke organisatie waar de medewerker werkzaam is omtrent:

• een strafbaar feit;
• een schending van regelgeving of beleidsregels;
• het misleiden van justitie;
• een gevaar voor de volksgezondheid, de veiligheid of het milieu, of;
• het bewust achterhouden van informatie over deze feiten;

Citaat Prof. Dr. Hans van de Heuvel:
‘De relatie tussen ambtenaar en bestuurder kan een bron van dilemma´s zijn door de tegenstelling tussen professionele waarden en bestuurlijk-politieke aansturing, de spanning tussen ambtelijke loyaliteit aan de bestuurder versus de eigen vakmatige professionaliteit en die tegenover de medewerkers. Zo kunnen vragen of opdrachten van een wethouder bij een ambtenaar tot moeilijke afwegingen leiden in relatie tot de eigen professie en integriteit of de gemeentelijke belangen in hun totaliteit.’

Prof. Dr. Hans van de Heuvel zegt hier iets heel opmerkelijks, je leest er bijna overheen. ‘Zo kunnen vragen of opdrachten van een wethouder bij een ambtenaar tot moeilijke afwegingen leiden…’

Opdrachten (dwingend), niet alleen van wethouders, maar ook van burgemeester en ambtelijk leidinggevenden. Wat bedoelt hij daar precies mee? De relatie leidinggevende en afhankelijke, ondergeschikte ambtenaar waarvan verwacht wordt dat hij loyaal is, kan onder hoogspanning komen te staan als van hem of haar iets wordt verlangd dat tegen de ambtseed, de AGV, en alle andere normen en waarden ingaat. Loyaal zijn (aan een persoon of organisatie) is namelijk zeer zeker niet hetzelfde als integer zijn. Het handelen van de ambtenaar is ook altijd een individuele verantwoordelijkheid.

Laten we eens kijken wat zo’n opdracht van een leidinggevende aan een ondergeschikte ambtenaar kan inhouden. Bijvoorbeeld het – geregeld – achterhouden en vernietigen van documenten. Het onder druk zetten van een ambtenaar om wel of niet iets te doen, is een ambtsmisdrijf en is strafbaar. Het is waarschijnlijk het meest voorkomende ambtsmisdrijf. Zo hou je namelijk middels angstcultuur de controle in stand. En controle op het ambtelijk apparaat is een voorwaarde om persoonlijke en (partij)politieke zaken die aan het algemeen belang ondergeschikt behoren te zijn, voor elkaar te krijgen. Welke ambtenaar wil afgebrand worden als hij dwarsligt? Tegenspraak? Papier en werkelijkheid. Integriteit begint precies daar: de onderlinge verhoudingen en de ruimte elkaar daarover aan te spreken, zonder daarop te worden afgerekend.

Ambtsmisdrijven
Artikel 361 - De ambtenaar of een ander met enige openbare dienst voortdurend of tijdelijk belast persoon, die opzettelijk zaken bestemd om voor de bevoegde macht tot overtuiging of bewijs te dienen, akten, bescheiden of registers, welke hij in zijn bediening onder zich heeft verduistert, vernielt, beschadigt of onbruikbaar maakt, of toelaat dat zij door een ander worden weggemaakt, vernield, beschadigd of onbruikbaar gemaakt, of die ander daarbij als medeplichtige ter zijde staat, wordt gestraft met gevangenisstraf van ten hoogste vier jaren en zes maanden of geldboete van de vijfde categorie.

Artikel 365 - De ambtenaar die door misbruik van gezag iemand dwingt iets te doen, niet te doen of te dulden, wordt gestraft met gevangenisstraf van ten hoogste twee jaren of geldboete van de vierde categorie.

Archivering
In Venlo is men al jaren dossiers of delen van dossiers kwijt als ze conform de Wet Openbaarheid van Bestuur (WOB en sinds 1 mei de WOO) worden opgevraagd, of als ze deel uitmaken van interne en/of externe onderzoeken. Enige verbetering is daar niet in te bespeuren.

Recente voorbeelden:
- De e-mail account van een vertrokken gemeentesecretaris wordt na het tijdig melden bij juridische zaken en in strijd met de wet tijdens lopende juridische procedures gewist. Dit i.v.m. bewijslast en aansprakelijkheid. Beëindiging van de arbeidsovereenkomst van de gemeentesecretaris vindt pas drie en een halve maand na opstappen plaats (zonder tussentijdse werkzaamheden). De gemeentesecretaris krijgt vervolgens de laptop en telefoon gratis mee naar huis (gegevensdragers van documenten die onder bereik van het WOB-verzoek vallen). De procedures lopen dan nog langere tijd door zonder enige transparantie hierover.

- Functioneringsverslagen van een vertrokken gemeentesecretaris verdwijnen uit het analoge personeelsdossier. Toegang tot zo’n dossier is beperkt tot enkele bevoegde personen. Zulke documenten verdwijnen niet vanzelf.

- De persoonlijke harde schijf en e-mail account van een medewerker van de Concernstaf blijkt te zijn ‘opgeschoond’. Tientallen aantoonbare documenten, waaronder correspondentie en gespreksverslagen met 50 (oud)wethouders, (oud)ambtenaren en andere betrokkenen, worden na een Wob-verzoek niet gevonden. De documenten maken deel uit van een grootschalig extern onderzoek inzake gemelde misstanden.

Dat het hierbij niet meer om incidenten gaat mag duidelijk zijn. Dat er elke keer ook geen alarmbellen afgaan en geen maatregelen worden genomen (waarbij het opvalt dat het elke keer veelal dezelfde betrokken ambtenaren zijn dan wel er kennis van hebben) duidt op een veel fundamenteler probleem.

Citaat Prof. Dr. Hans van den Heuvel:
‘In de bedrijfsvoering moet uitdrukkelijk aandacht worden besteed aan het beheersen van de juridische kwaliteit in de zin van rechtmatigheid, procedures, uitkomsten en prestaties, het handhaven van mandaten en bevoegdheden, risicobeheersing, controle van processen en stukken, checklists, standaarden, dossiervorming, functiescheiding, inkoop en aanbesteding. Bovendien is het voor de juridische positie van de gemeente nodig dat er uniforme regels komen over dossiervorming, vooral elektronische dossiervorming voor het opslaan en bewaren van gegevens, alleen al om in procesdossiers alle relevante stukken aanwezig te hebben. Doorslaggevende factoren daarvoor zijn draagvlak in de organisatie en aansturing van bovenaf.’

Beter is het niet te omschrijven. Gezien bovenstaande voorbeelden is er binnen de organisatie al jaren onvoldoende draagvlak voor juridische kwaliteitszorg en is deze ondergeschikt aan de sturing van bovenaf. Wie, wat, waarom. ‘U gaat daar niet over. Dat gaat alleen ons wat aan…’

Integriteitsfunctionaris / adviseur Integriteit
Bij de gemeente Venlo wordt al jarenlang gesproken over het aanstellen van een Integriteitsfunctionaris. Dat is opmerkelijk, aangezien er vanuit hun functie drie personen verantwoordelijk zijn voor Integriteit binnen de organisatie: de burgemeester (portefeuillehouder Integriteit), de kabinetschef (bestuurlijke Integriteit) en de juridisch controller (ambtelijke Integriteit). En dan is er nog de Commissie Integriteit die dit dient te bevorderen, bestaande uit: de burgemeester, de gemeentesecretaris, de directeur organisatieontwikkeling, de kabinetschef en de juridisch controller. Enkele zelfde personen maakten en maken ook weer deel van uit van de provinciale Stuur- en Werkgroep Integriteit Limburg.

Blijkbaar zijn de personen die voor integriteit behoren te staan al jarenlang niet in staat integriteit binnen de organisatie te borgen en te bewaken. Duidt dat op incompetentie? Of zou de oorzaak daarvan niet gewoon bij de personen zelf liggen? Burgemeester Scholten verklaarde eerder zelf geen sjoege te hebben van integriteit.

Tegen burgemeester Scholten en de juridisch controller werd in 2019 aangifte gedaan vanwege meerdere ambtsmisdrijven. Ambtsmisdrijven trouwens waarbij het college geen enkele sanctie op- of verantwoording over aflegde. De aangifte werd door de burgemeester ook niet gemeld aan de raad. De juridisch controller en juridisch adviseurs kregen meerdere klachten tegen zich ingediend, van meerdere personen. De huidige gemeentesecretaris komt in meerdere dossiers voor waar hij eerder als wethouder verantwoordelijk voor was.

Vacature
Eind 2020 wordt de vacature Integriteitsfunctionaris uitgezet voor 28 uur (solliciteer t/m 25-10-2020). De vacature wordt niet één keer (solliciteer t/m 3-1-2021) maar zelfs twee keer verlengd (sluitingsdatum 17 maart 2021). De opdracht zou middels detachering van 1 april t/m 1 oktober 2021 lopen.



De Integriteitsfunctionaris zou bij het team P&O worden geplaatst, daar waar ook de adviseur Arbeidsvoorwaarden en Rechtspositie onder valt, degene die juist moet toezien op het functioneren van medewerkers en het bijhouden van personeelsdossiers (!). D.w.z. ook zaken m.b.t. plichtsverzuim die kunnen leiden tot strafontslag.

De functie wordt echter niet ingevuld. En niet omdat er wellicht geen geschikte kandidaten zouden zijn, maar omdat er op directieniveau gekibbel is over de invulling van die functie.


Eind 2021 wordt weer een vacature uitgezet. Nu voor een fulltime (36 uur) Adviseur Integriteit, weer geplaatst bij het team P&O (solliciteer t/m 9-1-2022).

De vacature wordt weer niet één keer (solliciteer t/m 21-2-2022) maar twee keer via de Juridische Banenbank verlengd (geplaatst 7 februari 2022, sluit t/m 8 april 2022).

Zo ben je dus bijna twee jaar verder, zonder enige vooruitgang. Het is een beproefde ambtelijke, bestuurlijke en politieke tactiek: in eerste instantie zolang mogelijk negeren, ontwijken, van mening verschillen, prioriteiten stellen (Integriteit is dat dus bij de gemeente Venlo niet) en vervolgens procedures zoveel mogelijk verlengen (juridiseren). Want stel je voor dat je als college of directie zelf op de vingers wordt getikt door de adviseur Integriteit, of erger. ‘U kunt wel zeggen dat dat zo is, maar dat zien wij toch anders (en willen we eigenlijk ook niet)…’

Bestuurscultuur
Het rapport ‘Engelen bestaan niet’ – De Limburgse bestuurscultuur onderzocht’, werd 28 januari 2022 gepresenteerd en leverde een summiere inkijk wat de gemeente Venlo betreft. Onderzoekers Drs. Arno Visser, Drs. Prof. Dr. Paul Frissen en Mr. Kitty Nooy werden bij hun onderzoek ondersteund door bureau Berenschot.

Op het rapport kwam vrijwel onmiddellijk veel inhoudelijke en fundamentele kritiek, o.a. van deskundigen Klaartje Peters (voorzitter van de Venlose rekenkamer), Hans van den Heuvel (inderdaad van het rapport uit 2007) en hoogleraar staatsrecht Paul Bovend'Eert. De commissie-Visser leverde een ‘slecht en schadelijk rapport’, meldde NRC. Klaartje Peters noemde het bij L1 ‘beneden alle peil.’

De eerder door de provincie Limburg ingehuurde Wim Derksen gaf een inkijk hoe het in de praktijk eraan toegaat. Voor ervaringsdeskundigen niets nieuws.

Het rapport van Visser c.s. werd in de Statenvergadering van 1 april besproken en ter kennisgeving aangenomen. Het kon bij publicatie eigenlijk al gelijk de prullenbak in. Een mislukte afleidings- en witwasoperatie. Gouverneur Roemer stelde daarop een nieuw meldpunt in, aangezien er geen recht was gedaan aan de melders en er inhoudelijk geen enkel inzicht was en werd gegeven. Zo ben je wel weer een jaar – en een paar ton lichter – verder.

Van de in totaal 286 meldingen – afkomstig van 144 melders, de commissie ging met slechts 21 melders, veelal ambtenaren, in gesprek – heeft 12% betrekking op de gemeente Venlo. Met de gemeenten Bergen, Eijsden-Margraten en Venray is Venlo daarmee uitschieter. Is dit opgepikt door het college? Door de raad? Door de lokale waakhonden van de democratie? Wil in Venlo iemand überhaupt wel weten wat er is gemeld?

Waarom heeft de gemeente Venlo eigenlijk zelf geen meldpunt waar burgers terecht kunnen en meldingen professioneel en volledig onafhankelijk extern zonder aanzien des persoons worden onderzocht? Dat er in Venlo uit eigen beweging geen kritische vragen over worden gesteld en er geen debat plaatsvindt is tekenend.

'Oude’ en ‘nieuwe’ bestuurscultuur. Maar daar gaat het natuurlijk niet om. Het gaat simpelweg om behoorlijk bestuur zoals in de algemene beginselen (ABBB) beschreven. Basis. Grondhouding. Aansturing.

Over bestuurscultuur is het vanuit het Venlose college doodstil. In het vorige week gepresenteerde Coalitieakkoord staat geen enkele keer bestuurscultuur, integriteit of transparantie vermeld. Was er in het Coalitieakkoord 2018 nog sprake van Transparantie en Herstel in verloren gegaan vertrouwen, zijn die nu geschrapt. Integriteit komt net zoals in 2018 niet voor. In die zin is Venlo wel consistent.

De raad probeert het nog enigszins. Na de zomer is op 9 en 10 september een heisessie Bestuurscultuur gepland. Hopelijk realiseert de raad zich daar dan ook dat ze op dat punt ook het college dienen te controleren en portefeuillehouders zich dienen te verantwoorden.

Coalitieakkoord 2022
Samen verder bouwen aan een gezond Venlo! Is de titel van het nieuwe Coalitieakkoord van EENLokaal, CDA, PvdA en GroenLinks. Opvallend is de terugkeer van het CDA, na alle integriteitskwesties in het Limburgse met daarin een hoofdrol weggelegd voor Venlonaar Ger Koopmans. Oud-buurman en protegé van hem uit Schandelo, Tom Verhaegh, wordt nu wethouder.

En PvdA’er Erwin Boom kan als oud-adviseur van Jos van Rey binnenkort zijn voormalige baas met alle egards in Venlo ontvangen. Misschien een idee om – zoals in 2007 met destijds wethouder Mark Verheijen – weer een uitwisseling te organiseren? Naar verluidt kunnen Boom en Van Rey het nog steeds goed met elkaar vinden.


Het feit dat burgemeester Scholten binnen het nieuwe college ook Juridische Zaken in portefeuille krijgt, is vragen om een voortzetting van de afgelopen jaren. Dat geen enkele wethouder ter discussie stelt of de clustering van Archiefwet, Integriteit en JZ (WOB/WOO) wel zo’n goed idee is gezien de persoonlijke betrokkenheid van de portefeuillehouder in talloze dossiers waar juist integriteitskwesties spelen, en de rechtbank al talloze keren heeft uitgesproken dat er m.b.t. de juridische kwaliteitszorg inzake de WOB/WOO weinig deugt, duidt erop dat lef, kritisch en lerend vermogen geheel ontbreken.

Kan Prof. Dr. Hans van den Heuvel nog eens voor een gedegen analyse en dit keer dwingende aanbevelingen worden ingeschakeld, met als opdracht wat er sinds 2007 qua integriteitsbeleid is gebeurd? Dan mag hij natuurlijk niet alle klachten, meldingen, onderzoeken, conclusies en verantwoordelijkheden i.r.t. de gedragsregels/instrumenten buiten beschouwing laten. Zonder aanzien des persoons.

In een vorig artikel werd al uit de doeken gedaan dat Hubert Bruls ten tijde van zijn burgemeesterschap in Venlo in de periode 2008 t/m 2009 meermaals het bedrijf van een jeugdvriend, studiegenoot, oud-collega en partijgenoot inhuurde: Assista Juristen BV uit Den Bosch. Bij één opdracht ondertekende Hubert Bruls zelfs de gunning en de ter goedkeuring retour gezonden offerte persoonlijk. Deze opdracht bestond uit twee fases: 1) Opstellen van een onderzoeksplan in 2008 en 2) Uitvoeren van dit onderzoeksplan in 2009. Er was zelfs sprake van een optionele derde fase: 3) Opmaken van een rapportage en het geven van een presentatie in 2010.

De kosten voor de 1^ste fase bedroegen volgens de door de gemeente Venlo verstrekte documenten minder dan de drempel van € 25.000,- voor een meervoudige aanbesteding. Hoeveel deze precies waren blijft (zwartgelakt) onbekend. Facturen zijn volgens het college niet meer terug te vinden en net als andere documenten mogelijk vernietigd. Wat wel uit de beschikbare offerte is te herleiden is dat de voorfase een doorlooptijd kende van 2 tot 3 weken.

Offerte Assista Juristen 18 april 2008. Op 26 juni 2008 voor akkoord ondertekend door Hubert Bruls:

DT(directieteam)-voorstel 3 juni 2008:

Collegevoorstel 16 juni 2008:

Collegebesluit 24 juni 2008, gunning 1^ste fase:

De kosten voor de 2^de fase in 2009 bleven in eerste instantie ook onbekend. Recent verstrekte documenten onder de WOO (Wet Open Overheid) geven echter meer prijs. Het betreft documenten die eerder buiten het besluit op bezwaar van het eerder ingediend WOB-verzoek werden gehouden. Elke fase van de opdracht werd enkelvoudig onderhands aan Assista Juristen gegund.

In het collegevoorstel van 20 januari 2009 werd de vervolgaanpak (2^de fase) van het onderzoeksplan ter goedkeuring voorgelegd. Het voorstel werd op 26 januari 2009 met de staf van wethouder Mark Verheijen (portefeuillehouder) voorbesproken. Het college van B&W ging op 3 februari 2009 akkoord. Daarbij aanwezig: voorzitter en burgemeester Hubert Bruls.

Notulen collegevergadering 3 februari 2009:



De kosten van deze 2^de fase worden nu ook in de verstrekte documenten gespecificeerd:


Evenals de kosten voor de optionele 3^de fase:

Meer dan opmerkelijk is dat bovenstaande opmaak met kostenindicaties op verzoek van de gemeente Venlo door Assista Juristen werd opgesteld en 3 dagen later in de offerte van Assista Juristen van 6 februari 2009 één op één is terug te vinden. Uit het onder het WOO-verzoek verstrekte Onderzoeksplan van Assista Juristen blijkt deze kostenindicatie al sinds eind 2008 bij de gemeente Venlo bekend te zijn.

Onderzoeksplan Assista Juristen 23 november 2008:

Offerte Assista Juristen 6 februari 2009:

De totale doorlooptijd van de 2^de fase bedroeg dus 4 tot 5 weken. Door het college werd daarvoor een maximaal budget van € 17.500,- vastgesteld. De doorlooptijd van de 1^ste fase bedroeg 2 tot 3 weken. De kosten voor de 2^de fase zijn bekend: € 2160,- per dag voor twee onderzoekers exclusief BTW en reiskosten. Er mag dus van worden uitgegaan dat de kosten voor de 1^ste fase minimaal rond de € 8.500,- zullen liggen, exclusief BTW en reiskosten. Dit gezien het verschil in doorlooptijd en het door het college vastgestelde budget. De kosten van de optionele 3^de fase laten echter al een ruimere indicatie zien. Het blijft deels giswerk omdat er volgens het college geen facturen voorhanden zijn. Ongeacht de diverse offertes en vastgestelde budgetten zouden daadwerkelijke betalingen pas eenduidig helderheid kunnen verschaffen.

Op 10 februari 2009 volgde de formele gunning van de 2^de fase door het Hoofd van de afdeling Staf, bestuur en directie.

Opknippen van een opdracht
Het valt op dat de verschillende fases binnen een en dezelfde opdracht in elkaar opvolgende jaren zijn opgeknipt en uitgevoerd (2008 en 2009, met een optionele 3^de fase in 2010), met tussentijds ruimte voor meerdere andere opdrachten voor Assista Juristen. Het heeft er alle schijn van dat men hier de aanbestedingsregels probeerde te omzeilen. De aanvraag voor de offerte van de 2^de fase heeft ook alle schijn van afstemming vooraf. Dat geldt ook voor de opmaak van de kostenindicatie. Daar lijkt niet alleen sprake van een over en weer gehanteerde copy-paste-copy-paste, maar is dat feitelijk ook.

Dat de cumulatieve kosten voor de 1^ste en 2^de fase boven de drempel voor een enkelvoudige onderhandse aanbesteding kwamen is meer dan aannemelijk. Over uitvoering van de optionele 3^de fase is geen informatie voorhanden.

KvK
De contacten met en opdrachten vanuit de gemeente Venlo begonnen kort na een naams- en zetelwijziging in het register van de Kamer van Koophandel op 31 december 2007. De eerste offerte van Assista Juristen dateert van 18 januari 2008, nadat op 10 januari 2008 al een onderhoud had plaatsgevonden i.v.m. een opdracht voor Interim P&O ondersteuning. Kort daarna wijzigen eveneens de bestuurders van het bedrijf: Assista Holding BV en de in het eerdere artikel genoemde ambtenaar van de gemeente Venray en Venlo die tot 2010 zal aanblijven.

Meldingen en onderzoeken
Dat er onder het burgemeesterschap van Hubert Bruls wel meer niet deugde is sinds 2012 en de externe onderzoeken in 2016 en 2017 m.b.t. de herontwikkelingswijk Q4 algemeen bekend. Immers, de periode die toen werd onderzocht besloeg grotendeels het burgemeesterschap van Hubert Bruls (2006 t/m 2012). Wat echter tijdens en na die onderzoeken ook bleek, was dat de door een klokkenluider en externe melder aangekaarte misstanden niet beperkt waren tot Q4 maar de gehele gemeentelijke organisatie trof. De meldingen blijken achteraf gezien nog behoorlijk bescheiden. En de daarop volgende onderzoeken vooral inperkend en sturend. Het college van B&W weigert tot op heden ook onderliggende documenten van het onderzoek Ernst & Young te verstrekken, na eerder onderliggende documenten van het onderzoek Necker van Naem middels diverse procedures jarenlang te hebben getraineerd door te ontkennen dat ze er waren.

Onderdeel van de klokkenluidersmelding in 2016 was de inhuur van Beck Communicatie van 2007 t/m 2009. Eigenaar was en is CDA'er (en inmiddels oud-directeur) Frank Beck. Dat Beck Communicatie een bedrijf was van een CDA’er was de klokkenluider destijds niet bekend, en kwam ook niet tijdens het onderzoek naar voren. De inhuur bleek met een tweetal verlengingen en totaalbedrag van € 107.000,- onrechtmatig. Met de nu beschikbare informatie over Assista Juristen en de persoonlijke en partijpolitieke band met Hubert Bruls lijkt er in dezelfde periode geen sprake te zijn van een incident. Persoonlijke en partijpolitieke banden werden door de gemeente Venlo echter nooit onderzocht.

In een later stadium werden medewerkers van Beck Communicatie vaker door de gemeente Venlo ingehuurd, waaronder als teamleider, of gingen een dienstverband aan om daarna op te klimmen tot Afdelingshoofd. NRC meldde vorig jaar eenzelfde schending van de aanbestedingsregels betreffende Beck Communicatie, nu bij de gemeente Roermond onder CDA-burgemeester Rianne Donders. Uiteraard kent men elkaar.

Jaarverslagen 2019 – CDA en gelieerde Organen en Organisaties op landelijk niveau:

Generaal pardon
Dat het schenden van aanbestedingsregels voor het college van B&W zelf niets nieuws was blijkt wel uit de op 18 maart 2011 verzonden RIB 2011/27 over de naleving van het gemeentelijk aanbestedingsbeleid. Portefeuillehouder: burgemeester Hubert Bruls.

Op 3 mei 2012 volgde RIB 2012/53 over de rechtmatigheidscontrole aanbestedingen 2011. Portefeuillehouders: wethouder Jos Teeuwen en burgemeester Hubert Bruls. Hubert Bruls was toen al voorgedragen als burgemeester van Nijmegen. Hij werd daar op 21 mei 2012 geïnstalleerd.

Of ‘opgeknipte’ aanbestedingen zoals die van Assista Juristen werden meegenomen bij bovenstaande controles blijft onbekend. Uit informatie van Assista Juristen zelf blijkt het bedrijf vaker door bestuursorganen in o.a. Limburg, Brabant en Gelderland te zijn ingehuurd.

In de 1^ste nieuwsbrief van het Kazernekwartier uit juli 2021 werd i.v.m. de bereikbaarheid van het gebied een onderzoek naar een nieuwe oeververbinding aangekondigd:

‘De uitkomst moet in beeld brengen welke mogelijkheden er zijn voor het herinrichten van de bestaande oeververbindingen en daarbij in het verlengde de gevolgen of kansen voor de Eindhovenseweg. Onderdeel van het onderzoek is ook de mogelijkheid voor een nieuwe oeververbinding. Hierbij wordt meegenomen om te bekijken of een nieuwe autoverbinding noodzakelijk is. De onderzoekskosten worden gedeeld tussen Gemeente Venlo en Provincie Limburg. De onderzoeksresultaten worden eind van dit jaar verwacht.’

Aldus de nieuwsbrief van de gemeente Venlo.

Aanbesteding
De meervoudig onderhandse aanbesteding voor het onderzoek wordt in maart 2021 gepubliceerd via TenderNed. Vijf partijen worden door de gemeente Venlo uitgenodigd om in te schrijven. De aanbesteding zal worden gegund aan degene die als beste uit de bus komt met een all-in prijs niet hoger dan het plafondbedrag van € 100.000,- excl. BTW.

De gemeente Venlo behoudt zich wel het recht voor om gedurende de looptijd aanvullende opdrachten te gunnen. De totaalwaarde van de aanvullende opdrachten inclusief de initiële opdracht bedraagt € 150.000,- excl. BTW.

Op 30 april 2021 heeft de gemeente Venlo de Aanbiedingsbrief van IPV Delft uit Delft en een Verklaring Onderaannemer van Grenspaal 12 (GP12) uit Valkenburg in bezit. Deze Aanbiedingsbrief en Verklaring onderaannemer zijn na een WOO-verzoek (Wet Open Overheid) niet door het college van B&W verstrekt, met als weigeringsgrond dat onder de Aanbestedingswet inschrijvingen vertrouwelijk zijn.

De opdracht wordt op 10 juni 2021 formeel gegund aan IPV Delft. Totaalbedrag van de opdracht: € 95.000,- excl. BTW. GP12 wordt in de gunningsbrief niet genoemd. Uit de verstrekte documenten wordt niet duidelijk hoe de beoordeling en gunning tot stand is gekomen, noch welke andere vier partijen door de gemeente Venlo werden uitgenodigd: E-mails waarin de andere vier partijen staan vermeld zijn er niet. Wel van IPV Delft en GP12.

GP12
Even een half jaar terug in de tijd naar 13 november 2020. GP12 presenteert op de website zijn nieuwe projectmanager Maurice Houba, dan (vanaf 2012) ook VVD-raadslid in Venlo. Hij werkt dan al enkele weken voor GP12.

Maurice Houba is verkeerskundig beleidsadviseur en heeft eerder in verschillende functies bij meerdere Limburgse gemeenten gewerkt. Hij wordt bij GP12 aangesteld als projectmanager mobiliteit en infrastructuur. Maurice omschrijft zijn werkzaamheden en specialisaties als volgt:

Buiten zijn werkzaamheden als projectleider en procesbegeleider brengt hij GP12 dus ook onder de aandacht van potentiële opdrachtgevers. ‘Een stukje acquisitie', zoals hij het noemt.

Op 28 juli 2021, ruim een maand na de gunning en bijna tegelijkertijd met de nieuwsbrief van de gemeente Venlo, meldt GP12 op de website dat er een opdracht is binnengehaald van de gemeente Venlo:

Wat houdt het onderzoek precies in en welke expertise is vereist?

Zoals eerder aangegeven zijn documenten betreffende de andere vier partijen niet verstrekt. Ze komen ook niet voor in correspondentie met de gemeente Venlo. Dat niet alleen. In de nieuwsbrief werd gemeld dat de resultaten van het onderzoek eind 2021 werden verwacht. Uit verstrekte e-mails blijkt dat er in december 2021 en januari 2022 ook versies en definitieve rapporten van zowel IPV Delft en GP12 circuleren. Hier en daar wordt op verzoek van de gemeente Venlo nog e.e.a. aangepast.

Alle versies van de onderzoeksrapporten worden door het college van B&W geweigerd, met als weigeringsgrond artikel 5.1, tweede lid, aanhef en onder i van de WOO:

In verschillende versies van een verkeersonderzoek naar een Maasverbinding, gefinancierd met publiek geld, waarvan de definitieve versie allang naar de raad had moeten worden gestuurd, staat informatie die het functioneren van de gemeente Venlo in gevaar zou kunnen brengen?

Meer dan aannemelijk is het natuurlijk andersom: het functioneren van de gemeente Venlo wordt in gevaar gebracht door raadsleden, ambtenaren en bestuurders die telkens niet naar behoren functioneren. Venlo Transparant verwijst naar VVD-raadslid Martin Camp: de onderhandse verkoop van gemeentelijk vastgoed zonder ontheffing verboden handelingen ex. Artikel 15 Gemeentewet en de daarop volgende doofpot.

Weer een VVD’er, horen wij u zeggen. Inderdaad.

Artikel 15 Gemeentewet
Lid 1
d. rechtstreeks of middellijk een overeenkomst aangaan betreffende:

1e. het aannemen van werk ten behoeve van de gemeente;
2e. het buiten dienstbetrekking tegen beloning verrichten van werkzaamheden ten behoeve van de gemeente;

Lid 2
Van het eerste lid, aanhef en onder d, kunnen gedeputeerde staten ontheffing verlenen.

Lid 3
De raad stelt voor zijn leden een gedragscode vast.

Beleidskader ontheffing verboden handelingen Provincie Limburg
Artikel 1 Inleidende bepalingen
1. In dit beleidskader wordt verstaan onder:

aanvrager: een lid van de raad van de gemeente die rechtstreeks of middellijk met de gemeente waarvan hij raadslid is een overeenkomst beoogt aan te gaan zoals bedoeld in artikel 15 lid 1 onder d van de Gemeentewet.

middellijke overeenkomst: een overeenkomst die wordt aangegaan tussen een derde en de gemeente, waarbij het lid van de gemeenteraad als gevolg van een persoonlijke of zakelijke relatie met deze derde rechtstreeks invloed kan uitoefenen op de totstandkoming van de overeenkomst en een persoonlijk voordeel geniet.

Artikel 2 Indienen aanvraag
2. Voor zover het betreft een door een derde met de gemeente aan te gane overeenkomst, waarop de aanvrager, als gevolg van een persoonlijke of zakelijke relatie met deze derde, rechtstreeks invloed kan uitoefenen, wordt door of namens het raadslid eveneens een aanvraag om ontheffing ingediend. Het betreft hier de volgende doch niet limitatief bepaalde overeenkomsten:

a. tussen de gemeente en een privaatrechtelijke rechtspersoon waarvan het raadslid bestuurder is of op het beleid waarvan het raadslid op andere wijze invloed kan uitoefenen;
b. tussen de gemeente en de echtgeno(o)t(e), c.q. partner van het raadslid, in die gevallen waarin het raadslid een recht heeft op een deel van het met betreffende persoon gezamenlijk gehouden vermogen, of eerste en tweedegraads familieleden van het raadslid;
c. tussen de gemeente en een aannemer over een gemeentewerk, waarbij de aanvrager als onderaannemer of leverancier gaat optreden.

Artikel 4 Voorwaarden ontheffing
D. De aanvraag voor de ontheffing wordt ingediend voorafgaand aan het aangaan van de overeenkomst;
E. Een ontheffing wordt niet verleend als de aanvraag voor de ontheffing wordt ingediend nadat de aanvrager de overeenkomst waarvoor de ontheffing wordt gevraagd reeds is aangegaan;
F. In uitzondering op het lid, sub F kunnen Gedeputeerde Staten dan wel de CdK achteraf en met terugwerkende kracht een ontheffing verlenen, indien naar het oordeel van Gedeputeerde Staten dan wel de CdK de aanvrager aannemelijk heeft gemaakt dat de aanvraag voorafgaand aan het aangaan van de overeenkomst redelijkerwijs niet van hem verwacht kon worden.

De provincie Limburg bevestigde dat er voor deze opdracht nooit een ontheffing is aangevraagd, en “...dat wij achteraf ook niet meer een ontheffing verlenen.’’ Aldus de topambtenaar van de provincie Limburg. Achteraf? Dat mocht sowieso niet. Een ontheffing dient altijd vooraf te zijn aangevraagd en verleend, anders is de overeenkomst nietig. Behalve als je een VVD’er uit Venlo bent, natuurlijk. Daar hoort u binnenkort weer meer van.

Is de raad hierover ingelicht, of is dit enkel het presidium voorgelegd en daar weer van tafel geveegd? Wie is hier ambtelijk en bestuurlijk verantwoordelijk, buiten de wethouders Marij Pollux (GL) en Erwin Boom (PvdA) die in de e-mails voorkomen. In elk geval burgemeester Antoin Scholten als portefeuillehouder integriteit.

Maurice Houba keerde na de gemeenteraadsverkiezingen van maart 2022 niet terug. De VVD implodeerde van 6 naar 4 zetels. Publiciteit over deze aanbesteding kort voor de verkiezingen zou nog rampzaliger zijn geweest. In Venlo leren ze het namelijk niet. Alleen met harde hand.

Wat denkt de lezer? Zal (na zorgvuldig zelfonderzoek natuurlijk) toch een ontheffing worden verleend? Of zal er uiteindelijk worden geconcludeerd dat een aanvraag en ontheffing niet nodig waren? Zal er nog een financiële bijdrage komen vanuit de provincie? De aanvraag moet nog door de gemeente Venlo worden ingediend. En wie is daar weer portefeuillehouder?

En om het verhaal nog opmerkelijker te maken is na zes jaar de Teamleider Inkoop van de gemeente Venlo per januari 2022 naar de provincie Limburg overgestapt, nu werkzaam als Clustermanager Inkoop & Aanbesteding. Het is natuurlijk wel zo makkelijk om bij je eigen werknemer eens navraag te doen.

IPV Delft stuurde drie facturen naar de gemeente Venlo:

21 februari 2022: € 11.495,-
16 november 2021: € 80.465,-
14 juni 2021: € 22.990,-

Totaal: € 114.950,- inclusief BTW

Hoeveel heeft GP12 eigenlijk als onderaannemer ontvangen? Hoe heeft de gemeente Venlo hier op geacteerd? Is de opdracht aan GP12 met bijbehorend rapport misschien nietig verklaard? De raad heeft morgen en overmorgen, 9 en 10 september, een heisessie bestuurscultuur, inclusief overnachting. Zullen ze het erover hebben?

Ach, dat Limburg. Ach, dat Venlo.


Update 29 september 2022
Ja hoor, de provincie betaald bijna de helft mee aan de opdracht waarbij GP12 als onderaannemer fungeerde. Daar bovenop is een nog groter bedrag gereserveerd voor aanvullend onderzoek. Zal de provincie voorafgaand over bovenstaande integriteitskwestie door de gemeente Venlo zijn geïnformeerd? Dan zou het betalingsverzoek normaliter niet zijn gehonoreerd.

Als de provincie werk wil maken van integriteit zal eerst eens veel kritischer gekeken moeten worden naar de financiële bijdragen richting Venlo, en daar ook strikter naar gehandeld moeten worden, want vrijwillig zal daar m.b.t. een transparante en integere bestuurscultuur niets verbeteren. Maar ja, met twee Venlose oud-wethouders als gedeputeerden is het in het gouvernement wellicht politiek balanceren. Dan is het weer oogjes dicht en snaveltjes toe. En op naar de volgende crisis.

Samenwerkingsagenda provincie Limburg en gemeente Venlo: Versterken centra, kernen en wijken - Kern Blerick d.d. 28 september 2022: